EngelliWeb Raporu: Erişim engelleri artıyor

İfade Özgürlüğü Derneği'nin EngelliWeb 2021 Raporu, Türkiye'de erişime engellenen web sitelerinin sayısının 2018 yılından bu yana arttığını ortaya koydu.

Buna göre, 2021 yılı sonu itibarıyla 574 bin 798 web sitesi ve alan adına erişim engeli getirildi.

İfade Özgürlüğü Derneği'nin tespitlerine göre, 2018 yılı sonu itibarıyla Türkiye'den toplam 347 bin 445 alan adı erişime engellenmiş, 2019 sonu itibarıyla bu sayı 408 bin 494'e yükselmiş,  2020 sonu itibarıyla da bu sayı 467 bin 11'e ulaşmıştı.

İnternet sansürleri ve erişim engelleme uygulamalarının değerlendirildiği rapor, İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz ve Uzman Araştırmacı Ozan Güven tarafından hazırlandı.

"Kişilik hakları ihlalleri" kararları

"Üst Düzey Kamu Şahsiyetlerinin İncinen İtibar, Onur ve Haysiyet Yılı" başlıklı raporda, sayıları artan "kişilik hakları ihlalleri" kararları sonucu yayınlanmasında kamu yararı bulunan binlerce haber ve içeriğin erişime engellendiği, yayından çıkarılarak sansürlendiği ve dolayısıyla yok edildiği belirtildi. Sulh ceza hakimlikleri tarafından alınan erişim engeli kararlarının "kamunun geçmişe yönelik araştırma yapma hakkını" baltaladığı ve "çevrimiçi arşivlere ciddi zarar" verdiği vurgulandı. Sulh ceza hakimliklerinin erişim engeli kararları verirken, "ifade ve basın özgürlüğü, Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarının hiçe" sayıldığının altı çizildi.

Raporda, internet yayınlarını düzenleyen 5651 sayılı Kanun'un 2007 yılında yürürlüğe girmesinden bu yana "devletin karmaşık İnternet Sansür Mekanizmasının daha önce olmadığı kadar canlı ve aktif şekilde işlemeye ve gelişmeye devam ettiği" değerlendirmesi yapıldı.

2021'de erişim engellemeleri arttı

Raporda, derneğin yürüttüğü EngelliWeb projesi kapsamında 2021 yılı içinde tespit edildiği kadarıyla Türkiye'den toplam 107 bin 706 web sitesi ve alan adının erişime engellendiği belirtildi. Web sitelerine getirilen erişim engellerinin 2021 yılında arttığı, bu sayının 2020'de 58 bin 869, 2019 yılında ise 61 bin 381 olduğu gözlemlendi.

EngelliWeb raporuna göre, ayrıca 2021 sonu itibarıyla 150 bin URL adresine, 8 bin 350 Twitter hesabına, 55 bin 500 tweete, 13 bin 500 YouTube videosuna, 9 bin 500 Facebook içeriğine ve 9 bin Instagram içeriğine de yaptırım uygulandığı tespit edildi.

Bu erişim engelleri, 2007 yılında yürürlüğe giren internet ortamında yapılan yayınların düzenlenmesine ilişkin 5651 sayılı Kanun ve diğer hükümlere istinaden uygulandı.

Raporda, 2021 yılı içindeki engellemelerin yüzde 91'inin Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) Başkanı tarafından getirildiği kaydedildi. BTK'yı, yargı, Sermaye Piyasası Kurulu, Sağlık Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu izledi.

Erişime engellenen haberler

Raporda, 2021 yılı içinde, erişime engellenen 5 bin 436 haber adresi (URL) tespit edildiği belirtildi. Bu haberlere ek olarak 4 bin 445 haberin de haber siteleri tarafından yayından çıkarıldığı ve kaldırıldığı belirlendi.

Rapora göre, 2021 yılı içinde "en çok haberi engellenen haber sitesi" kategorisinde 353 haberle Hürriyet gazetesinin ilk sırada yer aldığı belirtildi.

İkinci sırada 275 haberi erişime engellenen Sabah gazetesi, üçüncü sırada ise 242 haberi erişime engellenen Haberler.com web sitesi yer aldı. Bunu, Sondakika.com web sitesi ve Cumhuriyet gazetesi takip etti.

Engellenen Haber (URL) İstatistikleri-2021 EngelliWeb projesi kapsamında 2021 yılı sonu itibarıyla erişimi engellenmiş 28 bin 474 haber (URL adresi) ve kaldırılan, çıkartılan veya silinen 22 bin 941 haber tespit edildi.

DW/JD, TY