Deprem bölgesinde zeytinliklere konut projesi
11 Temmuz 2023
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) görüşülen ve memur zamlarını da içeren torba kanun teklifine eklenen bir maddenin orman alanları ile tescilli zeytinlikleri imara açmasına izin vermesi tartışmaya neden oldu. Muhalefetin itirazı üzerine teklifte yeni bir düzenleme yapılması gündemde. Ancak zeytinliklerin imara açılmasından vazgeçilmesi yerine "sadece depremzedeler için kullanılacağı" şeklinde garanti verilmesi düşünülüyor.
Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşmeleri yapılan ve içerisinde memur zamlarının da olduğu torba kanun görüşmelerinde AKP'lilerin girişimi ile deprem bölgesindeki 15 ilde orman alanları ve zeytinliklerin de imara açılmasına dair önerge verildi.
Zeytinliklerin ve orman alanlarının imara açılmasının deprem bölgesinde de tepki çekeceğini öngören iktidar, muhalefeti ikna için çalışmalara başladı. Edinilen bilgiye göre Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na bağlı TOKİ'den yetkililer Pazartesi akşamı muhalefet milletvekilleri için bir bilgilendirme toplantısı gerçekleştirdi.
Toplantıda verilen bilgiye göre 18 ilde deprem nedeniyle 674 bin 238 konut yapılacak. Şu ana kadar 109 bin konutun ihalesi ise verildi. En fazla konut 250 bin 432 ile Hatay öne çıkıyor. Bu 18 ilin 15'inde ise orman alanları ile tescilli ve tescilli olmayan zeytinliklere de deprem konutları yapılması planlanıyor.
Tescilli zeytinliklere imar
Vekillere TOKİ tarafından yapılan sunuma göre Hatay'da Antakya ve Defne ilçelerinde 321 dönümlük toplam 65 tescilli zeytinlik arazisi imara açılacak.
Yine Bakanlığın sunumuna göre Adıyaman'da 7,7 milyon metrekare, Gaziantep'te 562 bin metrekare, Hatay'da 2,9 milyon metrekare, Kahramanmaraş'ta 4,8 milyon metrekare, Kilis'te 222 bin metrekare, Malatya'da 3 milyon metrekare, Osmaniye'de 502 bin metrekare olmak üzere orman alanı imara açılacak. Diyarbakır, Elazığ, Şanlıurfa, Batman, Bingöl, Kayseri, Sivas illerinde de mera alanlarına imar için yasal düzenleme yapılacak.
Toplamda tescilli/tescilsiz zeytinlik alanları, mera ve orman alanları toplamda 15 ilde 124 milyon 730 bin metrekare arazi imara açılmış olacak.
"Sadece depremzede ile kalmaz" endişesi
Bakanlık ve TOKİ'nin yaptığı sunumların ardından muhalefet milletvekilleri neden bu arazilerin seçildiğini ilgililere sordu. Edinilen bilgiye göre TOKİ yetkilileri, zemin olarak en uygun yerlerin bu araziler olduğu ve özellikle Gaziantep ve Hatay'da başka arazi olmadığı bilgisini paylaştı. Bu arazilerin zeminlerinin sağlam olduğu bilgisini veren TOKİ yetkilileri, tüm zeytinlikler ya da orman alanlarının imara açılmayacağını, belli kısımlarının kullanılacağını kaydetti.
Muhalefet vekilleri de "Bu adım atılırsa sadece deprem konutları ile kalmaz diğer araziler de zamanla betonlaşır" çekincesini iletti. Bunun üzerine AKP'li yetkililer maddeye "sadece depremzedelere yapılacak konutlar için arazilerin kullanılacağına" dair ifade koyulabileceğini söyledi. Muhalefet vekilleri bunu yetersiz bulurken belli parsellerin kanunun ekinde yer alması ve bu arazilerin dışına kesinlikle çıkılmaması önerildi. Bakanlık yetkilileri ise "bağımsız bir komisyon kurulup denetim de yapılabilir" önerisini getirdi.
Görüşmelerin ardından muhalefet milletvekilleri birçok başlıktaki çekincesinden vazgeçmedi ve maddeye muhalefet edeceklerini kaydetti.
TİP'ten tepki: Bilim hiçe sayılıyor
Türkiye İşçi Partisi (TİP) Kent ve Ekoloji Bürosu teklife yazılı bir açıklama ile tepki gösterdi.
AKP hükümetleri boyunca 10 kez zeytinliklerin imara açılması konusunun gündeme geldiğini belirten Büro'nun açıklamasında, "Son olarak 1 Mart 2022'de zeytinlik alanların talanı gündeme getirilmişti. Devletin yasaların verdiği görevle korumakla yükümlü olduğu Türkiye'deki 190 milyon zeytin ağacını el birliğiyle savunduk. Şimdi de afet sonrası bir düzenleme ile planlama bilimi hiçe sayılarak ilk elden meralar, orman arazileri ve zeytinliklerin imara açma izni el çabukluğu ile alınmak isteniyor" denildi.
"Aceleye getirilmeden çalışma yapılsın"
Plan ve Bütçe Komisyonu'nun CHP'li üyesi Malatya Milletvekili Veli Ağbaba da DW Türkçe'ye "Hazine'nin elinde birçok arazi varken bu arazilerin kullanılmasından kuşku duyduklarını belirterek "Geçmişte yapılan bazı uygulamalar ise bu kuşkumuzu artırıyor" dedi. Ağbaba, "Bizim beklenti ve önerimi aceleye getirilmeden bilimsel bir çalışma ile zeytinlik arazileri dışındaki kamu arazilerinin tespitinin yapılmasıdır" ifadelerini kullandı.
Teklife eklenen maddedeki yetkinin konusunun çok geniş olduğunu ve çevresel etki değerlendirme analizinin paylaşılmasını istediklerini söyleyen Ağbaba, sözlerini "Mera, orman ve zeytinliklere girilmesi için, başkaca bir imkan kalmaması halinde bunlara girileceği yönünde bir ibare teklif metnine açıkça yazılmalı" şeklinde sürdürdü.
Teklifin Çarşamba gününden itibaren Meclis Genel Kurulu'nda görüşülmeye başlanması bekleniyor.