Beş soruda yurt dışında ikinci tur seçim
20 Mayıs 2023
Yurt dışında hangi tarihler arasında oy kullanılacak?
Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) açıkladığı seçim takvimine göre cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turu için yurt dışı temsilciliklerde ve gümrük kapılarında oy verme işlemi 20 Mayıs Cumartesi günü başladı. Seçimin ikinci turu için 70'den fazla ülkedeki dış temsilciliklerde ve bu temsilciliklere bağlı kentlerde toplam 167 noktada sandık kuruldu.
Dış temsilciliklerde hafta sonu ve hafta içi yerel saatle 08.00-22.00 arası oy vermek mümkün olacak. Başkonsolosluklara bağlı olarak diğer şehirlerde kurulan sandıklarda ise oy verme saatleri kente göre değişiyor.
Yurt dışında kurulan sandıklarda seçmenler 24 Mayıs Çarşamba akşamına kadar oy kullanabilecek. Ülkelere göre oy verme süreleri, seçmenlerin yoğunluğuna göre farklılık gösteriyor.
Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu'nun ilk turda açık farkla yüksek oy aldığı ABD, İngiltere, Kanada ve Avustralya gibi ülkelerde ikinci turda oy verme süresinin iki güne düşürülmesine CHP'nin yaptığı itiraz ise YSK tarafından kabul edildi. CHP, bu ülkelerin coğrafi olarak büyük olduğuna dikkat çekerek, seçmenlerin iki gün içinde sandık başına gitmeye yetişmesinin zor olacağı gerekçesiyle YSK'ya itirazda bulundu. Başvuruları değerlendiren YSK, oy verme süresinin tekrar uzatılarak beş güne çıkarılmasına karar verdi.
Gümrük kapılarında ise 20 Mayıs'ta başlayan oy verme işlemi 28 Mayıs Pazar akşamı saat 17.00'ye kadar sürecek. Gümrük kapılarında 24 saat oy vermek mümkün. Yurt dışında ve gümrük kapılarında kurulan toplam sandık sayısı 9 bin 500 civarında.
Yurt dışında kaç seçmen bulunuyor?
YSK'nın verilerine göre, Türkiye'deki toplam 64 milyon 145 bin 504 seçmenin 3 milyon 423 bin 759'u yurt dışında kayıtlı.
YSK Başkanı Ahmet Yener'in 14 Mayıs seçimleri öncesinde yaptığı açıklamaya göre, yurt dışındaki seçmenlerin 277 bin 646'sı cumhurbaşkanı ve milletvekili seçiminde ilk kez oy kullanmaya hak kazandı.
28 Mayıs tarihinde 18 yaşını dolduranlar da ikinci turda oy kullanacak. YSK Başkanı Yener'e göre, cumhurbaşkanı seçiminin ikinci tura kalması sonucu yurt dışında ilk kez oy kullanacak seçmen sayısı 2 bin 435 artacak.
Yurt dışında kayıtlı seçmen sayısının en yüksek olduğu ülke olan Almanya'da 1 milyon 500 bin civarında seçmen bulunuyor.
Kimler, nasıl oy kullanacak?
Yurt dışında kayıtlı seçmenler sandık kurulan temsilciliklerin herhangi birinde veya sandık kurulan herhangi bir gümrük kapısında oy kullanabiliyor. Örneğin, Berlin'de yaşayan bir seçmen, Köln'de sandık başına gidebiliyor ya da Türkiye'ye gidiyorsa oyunu bir gümrük kapısında verebiliyor. Seçmenlerin oy verebilmek için kimlik kartı, pasaport gibi üzerinde TC kimlik numarasının yazılı olduğu bir kimlik belgesini göstermesi gerekiyor.
Birçok seçmen, sandık kurulan merkeze yakın bir yerde oturmadığı için AKP ve CHP'nin yanı sıra diğer siyasi partiler, yurt dışı temsilcilerinin aracılığı ile seçmeni oy kullanmaya götürecek ücretsiz otobüs veya araç seferleri düzenliyor. Sosyal medya üzerinden, seçmenin sandığa gitmesini hedefleyen birçok kampanya yürütülüyor.
Yurt dışı seçmen kütüğünde ismi olmayanlar, yani 14 Mayıs'ta oy kullanamayanların, ikinci turda da oy vermesi mümkün olmayacak.
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turunda sadece bir oy pusulası var. Oy pusulasında solda Cumhur İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Recep Tayyip Erdoğan, sağda ise Millet İttifakı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu yer alıyor.
Oylar nasıl saklanıyor, Türkiye'ye nasıl getiriliyor?
Yurt dışındaki temsilciliklerde oy verme işlemini ve sonraki süreci YSK'nın görevlendirdiği kişilerin yanı sıra siyasi partilerin temsilcileri ve müşahitler takip ediyor.
Yurt dışında oy verme işlemi bir günden fazla sürdüğü için, her oy verme günü sonunda oy pusulalarının bulunduğu zarflar ve diğer dokümanlar bir torbaya konarak ağzı mühürleniyor. Bu torbalar, oyları saklamakla görevli komisyon başkanının izni olmadan girilip çıkılamayan bir odada saklanıyor. Bu odanın kapısı, anahtarı komisyon başkanı ve siyasi parti temsilcilerinde bulunan en az üç farklı kilit ile kilitleniyor.
Yurt dışında 24 Mayıs Çarşamba günü oy verme işleminin tamamlanmasının ardından oy torbaları ve diğer seçim dokümanları uçakla Türkiye'ye gönderilecek. Siyasi partilerin temsilcileri oy torbalarının Ankara'ya taşınarak, Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu'na teslim edilmesindeki her aşamaya refakat edebiliyor. Uçakta oylar, Oy Torbaları Nakil Komisyonu ile birlikte Dışişleri Bakanlığı ve YSK görevlilerinin gözetiminde taşınıyor. Oy Torbaları Nakil Komisyonu'nda YSK görevlileri ile siyasi partilerin temsilcileri bulunuyor.
Ankara'ya götürülen oy torbaları Ankara Ticaret Odası (ATO) Congresium Fuar Merkezi'nde koruma altına alınacak. 28 Mayıs'ta saat 17.00'de oy verme işleminin sona ermesi ile yurt dışı oylarının da sayımına başlanacak. Oylar, Yurt Dışı İlçe Seçim Kurulu'nun nezaretinde sayılacak.
Yurt dışında 14 Mayıs cumhurbaşkanı seçim sonuçları nasıldı?
Yurt dışında ve gümrük kapılarındaki sandıklarda seçimlere toplam katılım oranı yüzde 53,73 oldu.
14 Mayıs'ta yurt dışında kayıtlı 3 milyon 423 bin 759 seçmenin 1 milyon 691 bin 287'si sandık başına gitti. Seçimlere katılım oranı yüzde 49,40'ı oldu.
Resmi Gazete'de yayımlanan kesin sonuçlara göre, oy kullanan yurt dışı seçmenin yüzde 57,70'i Cumhur İttifakı'nın Cumhurbaşkanı Adayı Recep Tayyip Erdoğan'a, yüzde 39,68'i Millet İttifakı'nın Adayı Kemal Kılıçdaroğlu'na, yüzde 1,68'i ATA İttifakı'nın Adayı Sinan Oğan'a ve yüzde 0,94'ü de yurt dışında sandıkların kapanmasının ardından adaylıktan çekilen Memleket Partisi'nin lideri Muharrem İnce'ye oy verdi.
Yurt dışındaki seçmenlerin 148 bin 183'ü ise gümrük kapılarında oy kullandı. Gümrük kapılarında seçimlere katılım oranı yüzde 4,33 olarak kaydedildi.
Kesin sonuçlara göre, gümrük kapılarında Erdoğan oyların yüzde 54,86'sını, Kılıçdaroğlu yüzde 38,35'ini, Oğan yüzde 4,36'sını ve İnce yüzde 2,42'sini aldı.
DW/JD,HT