Bush ikna turuna çıkacak

ABD Başkanı George Bush, Almanya’daki G-8 Zirvesi’ne katılmadan önce Avrupa’daki müttefiklerini ziyaret edecek. Bush’un Avrupa turunun, G-8 dışındaki en önemli durağı Prag, çünkü ABD Başkanı’nın Avrupa’da konuşlandırmak istediği füze kalkanı sistemi için Çekleri ikna etmesi gerekiyor. Bush, Avrupa gezisini 5 Haziran’da Prag’da başlatacak. Çek gazetesi Mlada Fronta Dnes’e göre, Bush başkent Prag’da Avrupa’ya yerleştirilmek istenen füzesavar sistemleri konusunda önemli bir konuşma yapacak.

Ancak Çek halkı füze kalkınına karşı çıkıyor. Hafta sonunda binlerce kişi Bush’un projesini protesto etti. Gösterilere Çek Cumhuriyeti Dışişleri eski Bakanı Jan Kavan da katıldı. Ve Çekler hafta sonundaki gösteriyi, ABD Başkanı’nın Prag ziyareti sırasında da tekrarlamaya hazırlanıyor.

ABD’nin füzesavar sistemi ile ilgili tartışmalar Çek politikacılar arasında da tartışma yarattı. Başbakan Yardımcısı Alexadr Vondra, Bohemya bölgesinde kurulacak radar üssünün reddedilmesi halinde 2005 yılında kaldırılan zorunlu askerliği yeniden yürürlüğe sokabileceklerini söyledi. Vondra, hafta sonundaki gösteriye tepki olarak, “Hem yardım isteyip hem de Amerikan radarını reddedemeyiz, o zaman yeniden zorunlu askerlik hizmetine ihtiyacımız olabilir” dedi. Çek halkına yönlik bir ‘tehdit’ olarak algılanan bu sözler, kabinedeki diğer bakanlar tarafından ise eleştirildi.

Polonya'dan eleştiri yok

Çek Cumhuriyeti’nin yanı sıra Bush’un füze kalkanı projesi Polonya’yı da kapsıyor. Polonya Cumhurbaşkanı Lech Kaczynski, Amerikalıların Avrupa’da kurmak istediği füzesavar sistemini savundu. Amerikalı yetkililer Çek Cumhuriyet’indeki müzakerelerden sonra geçen hafta Polonya ile de müzakereleri başlatmış ve olumlu bir atmosferde geçtiğini açıklamıştı.

Polonya’da Amerikalıların füze kalkanı projesine karşı sesi duyulan bir muhalefet yok. Bush, 6-8 Haziran tarihlerinde Heiligendamm’da düzenlenecek G-8 Zirvesi’nden sonra Varşova’ya gidecek.

Başarısız deneme

Bu arada füze kalkanı sistemi ile ilgili teknik sorunlar yaşanıyor. Geçen Cuma yapılması planlanan deneme iptal edildi. Pentagon, Alaksa’daki Kodiak adasından fırlatılan bir “düşman” füzeyi, Kaliforniya’daki Vanderberg üssünden fırlatılan karşı füze ile havada imha etmek istiyordu. Ancak hedefin gereken yüksekliğe ulaşamaması ile savunma sistemi harekete geçirilmedi.

Denemenin iptal edilmesi,Washington yönetimi için iyi olmadı. Zira füze kalkanı projesini eleştirenler denemenin basit koşullarda yapılacağını ve gerçek bir tehdit karşısında yeterli olmayacağını söylemişlerdi.

Washington’da yapılan açıklamada ise “denemenin yapılmadığı” vurgulanarak “başarısız olundu” ifadesine özellikle yer verilmemesi dikkat çekti. Yarım kalan denemenin yaz aylarında tekrarlanacağı bildirildi.