Bulgaristan'da Türkçe haber tartışması

Bulgaristan kısa bir süre öncesine kadar daha çok, yolsuzluk olaylarıyla gazete manşetlerine taşınıyordu. Yeni seçilen merkez sağ hükümet de geniş kapsamlı bir temizlik operasyonu vaadiyle iş başına gelmişti. Bu yüzden Sofya’daki yeni hükümetin enerjisini, başka bir konuya yönlendirmesi şaşırtıcı. Bu konu, ülkede yaşayan yaklaşık 700 bin Türk kökenli için ulusal televizyonda Türkçe haber okunmasına devam edilip edilmemesi.

Bültenin kaldırılmaması halinde abluka tehdidi

Üç gün içinde 12 binden fazla imza. Bu, ülkenin üçüncü büyük kenti olan Karadeniz kıyısındaki Varna’da, Bulgar Erkekleri Partisi tarafından organize edilen bir kampanyanın sonucu. İmza kampanyasına katılanlar, kamu televizyonunda Türkçe haberlerin yayınlanmasına karşılar. Parti lideri Rosen Markov, toplanan imzaları, devlet televizyonunun genel müdürüne göndermeyi planlıyor. Markov, Türkçe haber bülteni 10 Kasım tarihine kadar yayından kaldırılmadığı takdirde, Sofya’daki televizyon binasını abluka altına alma tehdidinde bulunuyor.

Markov’un gündeme getirdiği konu, yüzlerce internet forumunda ve sayısız blogda tartışılmaya devam ediliyor. Türkçe haber bültenine karşı çıkanlar, gerekçe olarak tüm radyo ve televizyon kanallarının, ülkenin resmi dilinde, yani Bulgarca yayın yapmak zorunda olduğunu belirleyen Basın Yasası'nı öne sürüyor. Ancak devlet televizyonundaki Türkçe haber bülteni, 2000 yılından beri yayınlanıyor. Pekala, bu konuda neden şimdi bir tartışma patlak verdi?

Tartışmanın siyasi perde arkası

Temmuz ayındaki parlamento seçimleri ile siyasi tablo epey değişti. Bulgaristan’daki Türkleri temsil eden Hak ve Özgürlükler Hareketi, sekiz yıl aradan sonra, ilk kez koalisyon hükümetinin dışında kaldı. Birçok Bulgar, partinin, azınlığın entegrasyonu konusunda yeterli çaba göstermediği, aksine adları yolsuzluk vakalarına karışmış parti yöneticilerinin çıkarına çalıştığı görüşünde.

Hak ve Özgürlükler Hareketi Genel Başkanı Ahmet Doğan, seçimlerden hemen önce, ülkede para ve iktidar dağılımından sorumlu kişi olduğu yönündeki açıklamasıyla büyük tepki çekmiş ve oyların şimdi iktidarda olan Boyko Borisov’un partisine yönelmesine neden olmuştu. Borisov da şimdi Türkçe haber bültenlerine devam edilip edilmeyeceğine karar verecek. Başbakan, seçimlerden önce Türk nüfusa ayrımcılık uygulanmasına izin vermeyeceğini, sadece Hak ve Özgürlükler Hareketi’nden yolsuzluk yapan politikacılar ile mücadele edeceğini söylemişti.

Seçilen zaman sorunlu

Bulgaristan’ın tanınmış sosyolog ve antropologlarından Profesör İvaylo Diçev, söz konusu tartışma için seçilen zamanın önemli bir sorun teşkil ettiği görüşünde:

“İki konu arasında tehlikeli bir bağlantı yapılması riski var. Şu anda Hak ve Özgürlükler Hareketi’nin önde gelenleri ile ilgili yolsuzluk suçlamaları inceleniyor. Eğer bu konudaki iddialar, mahkeme karşısında doğrulanırsa, ülkedeki Türk nüfus ile suç eğilimi arasında doğrudan bir bağlantı olduğu izlenimi doğacak. O yüzden hükümet yetkililerine, Türkçe televizyon haberlerine devam edilip edilmeyeceği yönündeki kararı ileri bir tarihte vermeleri çağrısında bulunuyorum.”

Öncelikle bir sorun değil

Türkçe haber bülteninin, yeni seçilen parlamentonun gündeminde en ön sıralara çekilmesi, ülkede çözüm bekleyen sorunlar listesine ters düşüyor. Bulgar devlet televizyonunda Türkçe haberleri hazırlayan ekip ise yayına son verileceğine inanmıyor. Yayını hazırlayanlardan İzzet İsmailov,

“Böyle bir karar, kurumumuzun genel müdürlüğü veya Basın Konseyi tarafından alınmayacak. Kararı hükümetin vermesi gerek. Yani bu sonuçta siyasi bir karar olacak.” şeklinde konuşuyor.

Yeni Başbakan Borisov'dan şoke edici açıklamalar

Bulgaristan’ın yeni başbakanı Borisov, birkaç ay önce, 80’li yılların sonunda ülkedeki Türklerin zorla isimlerinin değiştirilmesinin aslında çok yanlış bir karar olmadığı, sadece karar uygulanırken hatalar yapıldığı yönündeki açıklamasıyla şok yaratmıştı. Borisov, şimdi de ırkçı ve aşırı milliyetçi Ataka Partisi’nin bir önerisini benimseyerek, Osmanlılar’a karşı hayatlarını kaybeden Bulgarlar için bir anma günü oluşturulmasına sıcak bakmaya başladı. Borisov’un kararını, en azından, konunun kamuoyunda tartışılmasından sonra vereceği bildiriliyor.

Bistra Seiler / Çeviren: Aydın Üstünel

Editör: Hülya Köylü