BRICS zirvesi: Çin'den hızlı genişleme çağrısı
23 Ağustos 2023
Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan oluşan BRICS grubunun, yeni ülkelerin katılımıyla ivedi biçimde genişlemesi gerektiğini dile getirdi. Güney Afrika'nın Johannesburg kentinde yapılan BRICS Zirvesi'nde konuşan Şi, BRICS topluluğunun hızlı bir şekilde büyüyeceğini ve dünyada barışa ve kalkınmaya katkı sağlamaya devam edeceğini dile getirdi.
Çin Devlet Başkanı konuşmasında, uluslararası standartların, "En güçlü kasları olan ve en çok bağıranlar tarafından dikte edilmesindense", Birleşmiş Milletler'in (BM) kuruluş antlaşmasına uygun hedef ve prensipler doğrultusunda tüm ülkelerin katılımıyla ayakta tutulması gerektiğini ifade etti.
Çin Halk Cumhuriyeti'nin Ticaret Bakanı Vang Ventao da, Devlet Başkanı Şi adına Salı günü yaptığı konuşmada, ülkesinin BRICS'e yeni katılımların "önünü açmak istediğini" aktarmıştı. BRICS grubu ülkeleri içinde ekonomisi en güçlü olan Çin'in, örgüte yeni üyelerin katılımıyla, küresel çapta Amerika Birleşik Devletleri'ne (ABD) karşı etkisini artırmayı planladığı belirtiliyor. Ancak Çin'in bölgesindeki en büyük rakibi ve bir başka BRICS üyesi Hindistan'ın, Pekin'in daha fazla güç kazanmasını istemediği ve bu sebepten dolayı BRICS'in büyümesine sıcak bakmadığı ifade ediliyor. Nitekim Hindistan Devlet Başkanı Narendra Modi, zirvenin ilk gününde yaptığı konuşmada, genişleme konusuna hiç değinmedi.
Zirveye ev sahipliği yapan Güney Afrika'nın Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa da, dünyanın bir değişim içinde olduğunu belirterek, dünya düzeni siyasetinin temel bir reforma ihtiyaç duyduğunu savundu. Üç günlük zirvenin ikinci gününde bir konuşma yapan Ramaphosa, "Yeni gerçekler, temsil güçlerinin artması ve insanlığın karşı karşıya olduğu sorunlarla daha iyi mücadele için, dünya düzeni siyaseti ile ilgili kurumlarda esaslı reformlar gerektiriyor" ifadelerini kullandı.
Rusya Lavrov tarafından temsil ediliyor
Bir diğer BRICS ülkesi Rusya'nın Devlet Başkanı Vladimir Putin Güney Afrika'daki zirveye bizzat katılmadı, yerine Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'u gönderdi. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Putin hakkında Ukrayna savaşında işlenen insanlık suçlarıyla bağlantılı yakalama kararı çıkarması sonrasında Putin zirveye video-konferans yoluyla katılma kararı almıştı.
Zirvede video bağlantısıyla konuşan Putin, Ukrayna savaşı nedeniyle ülkesine uygulanan yaptırımları eleştirdi. Putin ayrıca, BRICS ülkeleri arasındaki ticarette ulusal para birimlerine geçişin gündemde olduğunu dile getirdi. Küresel ticarette ABD dolarının egemenliğinden hoşnut olmayan BRICS ülkelerinin hedeflerinden biri de dolardan bağımsız hareket etmek. Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva da, amaçlarının "Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri ile aynı göz hizasında olmak" olduğunu vurguladı.
Ukrayna savaşı BRICS'in de gündeminde
Da Silva diğer yandan zirvede yaptığı konuşmada, bir kez daha Ukrayna Savaşı'nın bir an önce sona erdirilmesi çağrısında bulundu. Bu savaşın, gözardı edilemeyecek küresel etkileri olduğunu ifade eden Brezilyalı lider, BRICS'in dünya güvenliği ve barışının tartışılabileceği önemli bir forum olduğunu belirtti.
"Aralarında BRICS üyelerinin de olduğu pek çok ülkenin doğrudan Moskova ve Kiev'le temas halinde olmasını olumlu karşılıyoruz" diyen Lula da Silva, "Barışa ulaşmanın zorluklarını küçümsemiyoruz, ancak her gün yaşanan ölüm ve yıkıma karşı da kayıtsız kalamayız" dedi.
Ukrayna, olası bir barış müzakeresinin başlaması için Rus ordusuna ait tüm birliklerin tamamen Ukrayna sınırı dışına çıkmasını şart koşuyor. Brezilya Devlet Başkanı Lula, Ukrayna savaşının sona ermesi için sene başında uluslararası bir arabuluculuk girişiminde bulunmuş ve Brezilya, Şubat ayında Putin'den birliklerini Ukrayna'dan çekmesini talep eden BM kararını desteklemişti. Güney Afrika ise söz konusu oylamada çekimser kalmıştı.
BRICS grubu ülkeleri, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40'ını barındırıyor. Kendini Batı ittifaklarına karşı bir güç odağı olarak konumlandırmaya çalışan BRICS, uluslararası etkisini de artırmayı hedefliyor.
dpa,AFP / ET,BK