Brezilya seçimlerini "ekonomik mucize" mi belirleyecek?

Brezilya'da 30 Ekim'de yapılacak devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci turuna  geri sayım başladı. Hem görevdeki Jair Bolsonaro, hem de rakibi Luiz Inacio Lula da Silva, kampanyalarında kendilerini Brezilya ekonomisinin "kurtarıcıları” olarak göstermeye çabalıyorlar.

Liberal Partili (PSL) Bolsonaro, Brezilya Merkez Bankası'nın 7 Ekim'de açıkladığı ekonomik görünüm raporuyla övünüyor. Bu rapora göre Brezilya'nın gayri safi yurtiçi hasılası bu yıl yüzde 2,7 oranında artacak. Bu, ABD'deki büyüme oranından yüksek.

Göstergelerle seçmenler iknaya çalışılıyor

Aşırı sağcı Bolsonaro sevincini Twitter'da, "Brezilya, sadece bir yıl içinde 40 ülkeye kıyasla işsizliğin en çok gerilediği ülke oldu. Ağustos 2022'de, bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla işsizlik oranı yüzde 13,1'den yüzde 8,9'a geriledi. Üstelik bu, salgın ve Ukrayna savaşı döneminde oldu” sözleriyle paylaştı.

Bolsonaro, "İşçi Partisi'nin (PT) barış zamanında yıktığını, salgın, kuraklık ve küresel çapta etkileri olan bir savaş döneminde yeniden inşa ettiklerini” savunuyor.

İşçi Partililer ise bu iddiaların gerçeği yansıtmadığını söylüyor, 30 Ekim'deki ikinci tur seçimlerde Bolsonaro'ya karşı yarışacak devlet başkanı adayı Lula da Silvia'nın asıl bu konuda geçmişte büyük başarılara imza attığını iddia ediyorlar.

Taraftarları, Lula'nın 2003 ila 2011 yılları arasında ülkeyi yönettiğini, 8 yıllık devlet başkanlığı döneminde, 15 milyon kişi için istihdam yarattığını, bu dönemde işsizlik oranının yüzde 12,4'den, 6,7'ye gerilediğine işaret ediyorlar.

Akaryakıt fiyatları neden düşüyor?

Seçim kampanyalarında kullanılan ekonomik göstergeler, Brezilya kamuoyu için bir hayli kafa karıştırıcı, üstelik çelişkilerle de dolu.

Seçmenler, tüm dünyada enerji fiyatları ve enflasyon artarken Brezilya'da  bunların neden düştüğünü, gerilediğini merak ediyor.

Bunun bir nedeni, Bolsonaro'nun izlediği ekonomi politikaları. Brezilya Kongresi, kısa bir süre önce, aşırı sağcı siyasetçinin kabul edilmesini istediği yardım paketini onayladı.

Bu paket, akaryakıt, elektrik, gaz, telekomünikasyon ve toplu taşımada vergilerin düşürülmesini öngörüyor. Ayrıca, yoksulluk sınırı altında yaşayan milyonlarca Brezilya'ya yapılan sosyal yardımlar yaklaşık 78 eurodan, 117 euroya yükseltildi. Sosyal yardım alanlara ayrıca ek olarak 13. maaş ödeneceği açıklandı.

Seçmenlere hediye mi?

Brezilya'nın eski maliye bakanı Henrique Meirelles, Bolsonaro'nun bu hamlelerini, "sosyal politika kılıfına bürünmüş kampanya harcamaları” sözleriyle eleştiriyor.

Meirelles, Carta Capital adlı ekonomi dergisine yaptığı açıklamada, ”Ekonomi, hükümetin yapay müdahaleleri nedeniyle büyüyor” dedi.

Aşırı harcamaların devlet borçlarını arttırdığına, yakın bir zamanda enflasyon ve faiz oranlarının yeniden yükseleceğine dikkat çeken Meirelles, mevcut ekonomik büyümenin kısa ömürlü olacağı uyarısında bulundu.

"Utanç verici"

Brezilya'nın kredi derecelendirme ajansı Austin de, Bolsonaro'nun övündüğü ekonomik göstergelerin etkileyeci olmadığı görüşünde. Ajansın başekonomisti Alex Agostini, Brezilya'da yayımlanan Veja gazetesine, "Son 10 yılda Brezilya'da olanlar utanç verici” açıklamasını yaptı.

Brezilya ekonomisindeki şiddetli inişler ve çıkışlar, dalgalanmalar, dünyanın en büyük ekonomileri sıralamasından da görülebiliyor. Kredi derecelendirme ajansı Austin'e göre Brezilya 2010 ila 2014 arasında 7'inci sırada yer alırken, 2020'de 12'inci sıraya, 2021'de de 13'üncü sıraya geriliyor. 

"Jestler" seçim kazandırır mı?

Sao Paulo Üniversitesi'nden iktisatçı Heron Carlos do Carmo, Bolsonaro'nun ekonomideki canlanma sayesinde seçimleri kazanabileceği konusunda tereddütleri olduğunu söylüyor.

Ülke ekonomisindeki sorunların ciddiyetini koruduğunu, milyonlarca insanın yoksulluğa sürüklendiğine işaret eden iktisatçı, henüz seçim sonuçlarını etkileyebilecek boyutta bir düzelme olmadığı görüşünde.

Folha de S. Paulo gazetesine konuşan Heron Carlos de Carmo, "Nüfusun çoğunluğu için ekonomik göstergeler bir kurgudan ibaret” dedi.

İşçi Parti'nin devlet başkanı adayı Lula ise ülke ekonomisinin içinde bulunduğu durumu çok daha dramatik ifadelerle dile getiriyor.

30 Ekim'deki ikinci turda Bolsonaro'yu mağlup ederek bir kez daha devlet başkanı seçilmek isteyen Lula, sosyal medyada şu paylaşımı yaptı:

"Brezilya'da 33 milyon insan yeterince beslenemiyor… Bir zamanlar Brezilya'nın dünyanın açlık haritasında yer almamasını sağlamıştık. Ancak açlık geri döndü.”