Almanya'da yılın son seçimi Brandenburg'ta yapılıyor
22 Eylül 2024
Almanya'da yılın son ve federal hükümet için de en önemli eyalet seçimleri Brandenburg'ta yapılıyor. Yaklaşık 2 milyon 600 bin nüfusa sahip eyalette bulunan 2 milyon 100 binden fazla seçmen oy kullanmak için sandık başında. Sabah yerel saat ile 08.00'da başlayan oy kullanma işlemi saat 18.00'da tamamlanacak.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz'un partisi Sosyal Demokrat Parti (SPD) için bu seçim büyük önem arzediyor. Nitekim Berlin Duvarı'nın yıkılmasından ve iki Almanya'nın birleşmesinden bu yana Brandenburg'da SPD hep birinci güç oldu ve başbakanı çıkardı. 2013'ten bu yana başbakanlık yapan Sosyal Demokrat Dietmar Wiodke, dördüncü görev dönemi için yine aday.
Ancak kamuoyu yoklamaları SPD'nin bu son kalelerinden birini de göç karşıtı propagandasıyla doğudaki eyaletlerde oldukça güçlenen, aşırı sağcı Almanya İçin Alternatif'e (AfD) kaptırmaktan endişeli. Son anketler AfD ile SPD arasındaki farkın giderek azaldığına işaret ettiğinden, seçimlerin başabaş geçmesi bekleniyor.
Brandenburg eyaletinde hala SPD liderliğinde, Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Yeşiller'den oluşan üçlü koalisyon iktidarda. Koalisyonun akıbeti, Yeşiller'in yüzde 5 barajını aşıp aşmamasına bağlı. CDU'nun oy oranıysa anketlerde yüzde 14-16 civarında.
Kamu televizyon kanalı ZDF'in yaptırdığı son ankete göre AfD yüzde 28 oy oranıyla birinci görünüyor. SPD yüzde 27 ile ikinci sırada. CDU yüzde 14, sol popülist Sahra Wagenknecht İttifakı (BSW) da yüzde 13 oy potansiyeline sahip. Federal hükümetin ve eyaletteki koalisyonun ortağı Yeşiller'in oy oranı yüzde 4,5 iken Sol Parti'nin yüzde 4 ve BVB/Hür Seçmenler partisinin de yüzde 3,5 oy alacağı tahmin ediliyor. Buna göre bu üç parti, eyalet parlamentosuna girmek için gereken yüzde 5 barajını aşamıyor.
Seçimler hem eyalet hem de federal düzlemdeki siyasi gidişatı belirleyeceğinden katılımın yüksek olması bekleniyor.
Brandenburg eyaletinde vekil sınırı özelliği
Federal sisteme sahip Almanya'da 16 eyalet var. Buralardaki eyalet hükümetleri genelde çok partili koalisyonlardan oluşuyor.
Başkent Berlin'i çevreleyen Brandenburg, bu coğrafi konumu sayesinde iki Almanya'nın birleşmesinden bu yana batıya göçle nüfusu azalmayan nadir dogu eyaletlerinden biri. Yüzölçümü büyük nüfusu küçük bu eyalette parlamentoya yaklaşık 90 vekilin girmesi bekleniyor.
Almanya'da hem federal hem de eyaletler düzeyindeki parlamento seçimlerinde vekil sayısı sabit değil. İki oydan oluşan sistemde doğrudan oylarla seçilen vekil sayısı sürekli değişiyor ve son yıllarda da genelde artış kaydediyor. Bu nedenle hem federal parlamento hem de pek çok eyalet parlamentosu giderek büyüyor.
Ancak Brandenburg, seçim kanununda bir düzenlemeyle azami vekil sayısını 110 ile sınırlandırdı. Bugüne kadar yapılan seçimlerde mecliste asgari olarak bulunan vekil sayısı ise 88 oldu.
Vekillerin yaklaşık yarısı seçmenin seçim bölgesindeki bir adayı doğrudan seçmesiyle belirleniyor. O bölgede en çok oyu alan aday doğrudan meclise giriyor. Seçmenin kullandığı ikinci oy ise partilerin, eyalet listelerindeki adaylarının aldığı oy oranında meclise girmesini sağlıyor.
Ancak Almanya çapında son yıllarda hem federal düzeyde hem de kimi eyaletlerde, seçmenin ilk oyuyla seçilen doğrudan aday sayısı, partisinin aldığı oy oranını geçtiğinden meclislere giren ilave vekil sayısı arttı.
Doğrudan bir adayla baraj aşılabiliyor
Brandenburg'da da meclise girmede yüzde 5 barajı söz konusu. Ancak yüzde 5 barajı aşmasa da bir seçim bölgesinden halkın doğrudan adaya verdiği ilk oyla en az bir vekil çıkaran parti, baraj altında kalması halinde de meclise girebiliyor ve aldığı oy ölçüsünde temsil ediliyor. Bu düzenleme küçük partilerin de demokratik sisteme katılımı için uygulanıyor.
Ayrıca eyaletlerde azınlıkların temsiliyeti için de baraj istisnası mümkün. Azınlıkların kurduğu parti veya oluşumlarda da yüzde 5 baraj şartı aranmıyor.
Brandenburg'da eyalet meclisinde üçte bir çoğunluga sahip olan parti Anayasa'da değişiklik, meclis divanı üyelerinin görevden alınması veya parlamentonun lağvedilmesi gibi belli alanlardaki kararları bloke edebiliyor. Bu sistemsel değişiklikler için de parlamentoda üçte iki coğunluğun sağlanması gerekiyor.
Almanya'da mevcut anayasal düzeni eleştiren ve radikal değişiklikler talep eden AfD gibi aşırı sağcı, İslam ve göç karşıtı partilerin güçlenmesi endişeyle karşılanıyor. Şimdiye kadar bu kategorideki AfD ile, sandıktan birinci parti olarak çıkmayı başardığı eyaletlerde dahi diğer partilerin iş birliğine gitmemesi nedeniyle AfD eyaletlerde iktidara gelemedi.
AFP,dpa / ETO,ET