BMGK'dan Gazze'ye acil insani yardım kararı
22 Aralık 2023
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), ABD vetosuna takılmaması için bir haftadır üzerinde istişarelerin yürütüldüğü, Gazze'de ateşkes ve insani yardımlar konusundaki ifadelerin büyük ölçüde yumuşatıldığı karar tasarısını kabul etti. 15 üyeli Güvenlik Konseyi'nde yapılan oylamada 13 üye kabul oyu kullanırken ABD ve Rusya çekimser kaldı.
Gazze Şeridi'ne insani yardımların artırılması çağrısı yapan karar tasarında, tüm taraflardan Gazze Şeridi'ne derhal "güvenli ve engelsiz bir şekilde geniş çaplı insani yardım" erişimini sağlaması istendi.
Güvenlik Konseyi, bölgeye yakıt, gıda ve tıbbi malzeme ulaştırılması için "Gazze Şeridi'ndeki bütün giriş ve ulaşım yollarının kullanılması gerektiğine" vurgu yaptı.
Tartışmalara neden olan yardım malzemelerinin nasıl kontrol edileceği konusunda ise Güvenlik Konseyi üyeleri, daimi BM koordinatörü atanmasında uzlaşma sağladı. Koordinatörün insani yardım sevkiyatını hızlandırması ve bölgedeki bütün aktörlerle iş birliği içinde olması öngörülüyor.
Uluslararası hukuk açısından bağlayıcılığı olan metinde, taraflara şiddetin "kalıcı olarak sona erdirilmesi için koşulların yaratılması" çağrısı yapıldı.
ABD'nin baskısı sonucu bazı ifadeler çıkarıldı
Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) tarafından hazırlanan ilk metinde yer alan "Uluslararası insani hukuka yönelik tüm ihlaller ile sivillere ve sivil unsurlara yönelik ayrım gözetmeyen saldırıların kınanması" şeklindeki ifadeler ABD'nin baskıları sonucu karar tasarısından çıkarıldı. Yardım sevkiyatının sağlanabilmesi için acilen şiddete son verilmesi çağrısı da metinde yer almadı.
Diplomatik kaynaklar, ABD Başkanı Joe Biden'ın karar tasarısını veto etme kararı aldığı, ancak Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın BAE ve Mısırlı mevkidaşları ile yaptığı görüşmelerde muhataplarını bazı tavizlere ikna ettiği bilgisini paylaştı.
Rusya'nın Daimi Temsilcisi Vasili Nebenzia BMGK dışında görüşmeler yürüten ABD'ye tepki göstererek bunu "utanç verici, alaycı ve sorumsuz bir tutum" olarak değerlendirdi.
BMGK'da daha zayıf bir metnin kabul edilmesi Konsey üyeleri arasında hoşnutsuzluk yarattı. BAE'nin Daimi Temsilcisi Büyükelçi Lana Nuseybe, metnin "mükemmel olmadığını" belirterek, bölgede zor durumda olanlara yardım edilmesi ve kıtlığın engellenmesi için ateşkese ihtiyaç olduğunu vurguladı. Çin temsilcisi de metni ateşkes çağrısı içermemesi nedeniyle eleştirdi.
Guterres: Daha fazlasına ihtiyaç var
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres karar tasarısının kabul edilmesinin ardından yaptığı açıklamada, kararın Gazze Şeridi'ndeki insanların acılarının hafifletilmesine katkı sağlamasını umduğunu belirtti. Guterres, metinde şiddetin sona erdirilmesi yönünde bir çağrı olmamasına atıfta bulunarak, bölgede "acilen daha fazlasına ihtiyaç olduğunu" kaydetti.
"Gazze halkının acil ihtiyaçlarının karşılanması ve devam eden kabuslarının sona ermesi için tek seçeneğin insani ateşkes" olduğunu ifade eden BM Genel Sekreteri, çatışmalar yaşanmadığı takdirde insani yardımın etkin bir şekilde ulaştırılabileceğini söyledi.
AFP, dpa/JD, BK