BM nükleer santrallerde denetim istedi

Viyana’da bugün başlayan Birleşmiş Milletler konferansında nükleer enerji alanında güvenlik konusu ele alınıyor. 151 devletin delegelerinin katıldığı ve beş gün sürecek konferansın ilk gününe, dünyadaki tüm nükleer santrallerde dayanıklılık testi yapılması ve santrallerin beklenmedik ziyaretlerle denetlenmesi önerisi damgasını vurdu.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) Başkanı Yukiya Amano konferansın açılışında yaptığı konuşmada bu öneriyi ortaya atarken, Japonya’da 3 ay önce meydana gelen nükleer faciayı anımsattı. Fukuşima’daki nükleer kazanın bugüne kadarki en ağır ve karmaşık felaket olduğunu söyleyen Amano, insanların nükleer enerjiye olan güveninin derinden sarsıldığını belirtirken, Alman hükümetinin nükleer enerjiden vazgeçme kararını hatırlattı.

Uluslararası güvenlik standartları

Yukiya Amano, birçok ülkenin ise nükleer enerjiyi tercih etmeye devam ettiğini, bu sebeple güvenlik alanında yeni adımların gerekli olduğunu vurguladı. UAEK Başkanı, nükleer santrallerin güvenliği konusunun yalnızca devletlere bırakılmaması, uluslararası düzeyde ele alınması gerektiğini kaydetti.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun mevcut anlaşmalarının, standart ve tavsiyelerinin devletler üzerinde bağlayıcılığı bulunmuyor. Anlaşmalar, bir nükleer kaza ya da felaketin meydana gelmesi durumunda da kurumun ilgili devlete yardım etmesini, güvenlik ve enformasyon konusunda işbirliğini öngörüyor.

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Yukiya Amano, Viyana'daki konferansta, nükleer santrallerin güvenliğini arttıracak beş maddelik bir program önerdi ve uluslararası güvenlik denetiminin işletmeler için bağlayıcı olmasını talep etti. Amano, ‘Mecburiyet, anahtar kelime!' derken nükleer santrallerin standartlarının yükseltilmesi konusunda devletlerin de ciddi sorumluluk üstlenmesi gerektiğini belirtti. Yukiya Amano, dünya genelinde bulunan 440 nükleer santralin acilen dayanıklılık testinden geçirilmeye başlanmasını, bunun 18 ay içinde tamamlanmasını gündeme getirdi. UAEK Başkanı, kurum uzmanlarından oluşan bir ekibin beklenmedik ziyaretlerle santralleri denetlemesini de önerdi. Halen bu tür kontroller, ancak üye devletlerin daveti üzerine yapılabiliyor.

UAEK raporunda Japonya’ya eleştiri

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu’nun Fukuşima felaketi üzerine hazırladığı ve ayrıntıları cuma günü basına yansıyan rapor, Japonya’nın UAEK tarafından belirlenen bazı güvenlik standartlarına uymadığını gözler önüne seriyor. Raporda, kurumun daha önce Fukuşima nükleer santralinde güvenlik önlemlerinin arttırılması gerektiği yönünde tavsiyede bulunduğu ancak bunların Japon makamları tarafından uygulamaya geçirilmediği hatırlatılıyor. Nükleer enerji uzmanları, Fukuşima'nın üç reaktöründe nükleer erimeyi önleyebilmek için yapılanlar konusunda da Japon yetkililerin kusurlu davrandığı sonucuna varıyor. Raporda, 2002 yılında nükleer santrallerin güvenliği konusunda belirlenen standartların işletmelerce uygulanıp uygulanmadığının Japon devlet makamları tarafından denetlenmediği ve ihmalkâr davranıldığı belirtiliyor.

Japonya bağlayıcı standartlara karşı

Fukuşima’da yaşanan felakete karşın Japonya, nükleer santrallerde bağlayıcı güvenlik standartlarına karşı çıkıyor. Konferansta konuşan Japonya Ekonomi Bakanı Banri Kaieda, bu konuda birçok devletin farklı görüşte olduğunu ve buna saygı gösterilmesi gerektiğini savundu.

Japonya Ekonomi Bakanı, ülkesinin Fukuşima’daki felaketten ders aldığını ve nükleer santrallerdeki güvenlik önlemlerinin arttırılacağı sözünü verdi. Banri Kaieda, ülkesinin nükleer enerjiden vazgeçmeyeceğini, aksi takdirde ulusal ekonomilerinin ağır darbe alacağını da sözlerine ekledi.

© Deutsche Welle Türkçe

Derleyen: Deniz Eğilmez

Editör: Ayhan Şimşek