Bitcoin Afrika'da istikrarsızlık riskine rağmen popüler
13 Mayıs 2022
Orta Afrika Cumhuriyeti, Afrika'da Bitcoin'i resmi para birimi olarak kabul eden ilk ülke oldu. Başkan Faustin Archange Touadera'nın hükümeti, bu tartışmalı adımı "Orta Afrika vatandaşlarının koşullarını iyileştireceğini" ve ülkeyi "dünyanın en cesur ve en ileri görüşlü ülkeler haritasına yerleştireceğini" belirterek savundu.
Siyasi gözlemciler ve finansal analistler, kripto para birimini benimsemenin ülkenin sorunlarına bir çözüm olmadığı konusunda uyarıyor. Zengin altın ve elmas yataklarına rağmen Orta Afrika Cumhuriyeti, iç karışıklıklar nedeniyle dünyanın en yoksul ve az gelişmiş ülkeleri arasında yer alıyor.
Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) Afrika bölüm başkanı Abebe Aemro Selassie kripto para birimlerini kabul ederken finansal şeffaflığın ve bir yönetim çerçevesine sahip "sağlam" bir ödeme sisteminin olması gerektiğinin altını çiziyor.
Orta Afrika Cumhuriyeti Dijital Ekonomi Bakanı Justin Gourna Zacko ise Bitcoin'i savunuyor. DW'ye verdiği demeçte "Kripto para birimleri ile artık merkez bankası kontrolü yok" diyen Zacko, "Paranız var, bir iş için bir yatırımcıya gönderiyorsunuz, herhangi bir para biriminde alıyorsunuz, onu dolar, euro, CFA frangı veya naira olarak elden çıkarabiliyorsunuz" şeklinde konuştu.
Ülke şu anda Afrika'daki diğer eski Fransız kolonilerinin çoğuyla birlikte para birimi olarak Fransız destekli CFA frangı kullanıyor. Rusya ve Fransa kaynak zengini ülke üzerinde nüfuz sağlamak için yarışırken, bazı muhalifler Bitcoin'in benimsenmesini CFA'yı istikrarsızlaştırma girişimi olarak algılıyor.
Bitcoin yasası acele ile çıkartıldı
Parlamento Üyesi Rachelle Ngakola da söz konusu yasaya karşı çıkıyor. DW'ye konuşan Ngakola "Onlardan (politikacılardan) böyle bir yasayı geçirmeden önce tüm garantileri sağlamalarını istedik. Çok aceleleri var - bunu desteklemiyorum" değerlendirmesinde bulundu.
Sivil toplum kuruluşu "Citoyen debout et solidaires Centralafrique"nin sözcüsü Akandji Kombé, sivil toplum temsilcilerinin de endişeli olduğunu söylüyor. Kombe, DW'ye yaptığı açıklamada yasayı "Kripto para birimleriyle ilgili bu yasa aceleyle kabul edildi, şeffaf değil ve ulusal egemenlik, özgürlük ve Orta Afrikalıların çıkarlarına tamamen aykırı" sözleriyle eleştirdi.
İstikrar sorunu
Bitcoin'in resmi para birimi olarak kabul edilmesi başkent Bangui'de gündemdeki en önemli konulardan biri. DW'ye konuşan bir kent sakini "Nüfusun internete erişiminin olmadığı bir ülkede, kripto para birimi gibi dijital para hakkında konuşmak şaka gibi" diyor. Dünya Bankası'na göre, ülkede nüfusun sadece yüzde 10'unun internete erişimi var.
Bazı internet kullanıcıları kripto parayı finansal bağımsızlık biçimi olarak görürken, bazıları ise kripto paranın istikrarsız olabileceği konusunda uyarıda bulunuyor. Bitcoin'in değeri, son aylarda keskin bir düşüş yaşamadan önce geçen yıl yüzde 150 artarak 68 bin 991 dolar rekoruna ulaşarak büyük dalgalanmalar gördü. 13 Mayıs itibarıyla 30 bin dolardan işlem gören Bitcoin'in Perşembe günü ise değeri 30 bin doların altına düşmüştü.
Bu dalgalanmaya rağmen kripto para birimini savunanlar, özellikle hiperenflasyona karşı güvenli bir varlık olarak kripto paranın gelişmekte olan ülkelerdeki insanlar için yararlı olduğunu dile getiriyor. High-Tech Founder Fund'ın Genel Müdürü Alex von Frankenberg de bu görüşü paylaşıyor. "Afrika için bu çok büyük bir fırsat. Yine de herkesin katılması önemli" diyen Alex von Frankenberg, ancak altyapının iyileştirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Yoksul ülkeler Bitcoin için uygun adaylar
Finansal sisteme Bitcoin'in paralel olarak girişi için daha yoksul ülkelerin uygun adaylar olduğunu söyleyen von Frankenberg, Afrika ve Orta Amerika ülkeleri başta olmak üzere dünya çapında 2,3 milyar insanın banka hesaplarına erişimi olmadığını belirtiyor. Von Frankenberg, tam da bu noktada Bitcoin'in bir ödeme aracı olarak ideal olduğunu sözlerine ekliyor. Geleneksel para birimlerine göre kripto para biriminin en önemli avantajı, 21 milyon jetonla sınırlı olması ve kimsenin onu tek başına kontrol edememesi.
"Bitcoin sağlam, enflasyonist olmayan bir para. Milyarlarca insanın paralarını ve dolayısıyla işlerini ömür boyu gelecek için kalıcı olarak korumasına izin veriyor" diyen von Frankenberg, "Bitcoin'in özellikle yoksul ülkelerde yaşam standardını önemli ölçüde yükselteceğine inanıyorum" görüşünü dile getiriyor.
Kara para aklama endişesi
Kripto para biriminin kullanımının yaygınlaşması, bunun para aklama amacıyla kullanılabileceği endişesini de artırıyor.
High-Tech Founder Fund'ın yöneticisi von Frankenberg, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Bitcoin ile ilgili yasal düzenleme hazırlığında olan Panama için kara para aklama yönünün rol oynamadığı görüşünde. Kara para aklamanın Bitcoin için temel neden olamayacağını ifade eden von Frankenberg, Bitcoin kullanan ülkelerde kara para aklama faaliyetlerinin olabileceğini ama bunun diğer finansal sistemlere kıyasla daha düşük olacağını iddia ediyor.
Kripto para uzmanı von Frankenberg'e göre Bitcoin blok zincirindeki tüm işlemler sonsuza kadar saklanıyor ve herkes tarafından görülebiliyor. Von Frankenberg Bitcoin adreslerinin anonim olduğunu, ancak bir isim veya şirketin bir Bitcoin adresiyle ilişkilendirilmesi halinde, bu işlemin arkasında kimin bulunduğunun şeffaf bir şekilde görülebildiğini aktarıyor. "Bu yüzden Bitcoin kara para aklama, terörizmin finansmanı gibi faaliyetler için uygun değil" diyor.
Latin Amerika ülkelerinden El Salvador dünyada Bitcoin'i resmi para birimi olarak kullanmaya başlayan ilk ülke oldu. El Salvador hükümeti geçen yıl aldığı bu kararın ardından kripto para biriminin kullanımını teşvik etmek için, kullanıcıların herhangi bir işlem ücreti ödemeden hem Bitcoin hem de ABD dolar ile dijital olarak ticaret yapmasına olanak sağlayan "Chivo Cüzdan" adlı bir uygulama başlattı.
Finansal sistem için istikrarsızlık riski
Ancak bu karar IMF'den eleştiri aldı. Washington merkezli finans kurumu, El Salvador hükümetine kripto para birimini resmi ödeme aracı olarak kullanmayı bırakması çağrısında bulundu.
Berlin Hür Üniversitesi Latin Amerika Araştırmaları Enstitüsü'nde öğretim görevlisi olan Christian Ambrosius, DW'ye verdiği demeçte, El Salvador "finansal sisteminin istikrarını riske atıyor" değerlendirmesini yapıyor. Para biriminin kötüye kullanılması konusunda da uyarıda bulunan Ambrosius, "El Salvador'u kara para aklama için çekici bir yer yapan dolarınız ve Bitcoin'iniz var" diyor. Bitcoin'in para transferlerini basitleştireceğini ve ucuzlatacağını düşünmeyen Ambrosius, Bitcoin'i yasal ödeme aracı yapmak için hükümetlere ihtiyacı olmadığını ifade ediyor.