1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Birleşmiş Milletler'in kısa tarihi

18 Eylül 2008

Birleşmiş Milletler’in 63. Dönem Genel Kurulu New York'ta başladı. Peki bu örgüt nasıl çalışıyor ve ne kadar tanınıyor?

https://p.dw.com/p/FKVc
Birleşmiş Milletler, 1945 yılında kuruldu
Birleşmiş Milletler, 1945 yılında kurulduFotoğraf: PA/dpa

63. Dönem Genel Kurulu'nda ele alınacak temel konular arasında Afrika’nın mevcut durumu ve ihtiyaçları ile kalkınma yardımının finanse edilmesi olacak. Genel Kurul’da ayrıca iklim değişiminin yanı sıra yoksulluk ve açlıkla mücadele gibi konular da ele alınacak. Peki aslında bu örgüt neler yapıyor? Niçin kuruldu? Ya da "Birleşmiş Milletler Örgütü nedir" diye sorulduğunda sokaktaki vatandaş kesin cevaplar veremiyor:

"Bütün uluslar buluşup, herşeyi birlikte yapmaya çalışıyor.“

"Bilmiyorum, ben MTV izliyorum.“

"Bir barışı koruma örgütü olmalı. Sağlık ve insan hakları ile ilgileniyorlar.“

Daha iyi bir dünya inşaa etme hedefi

1945’teki kuruluş oturumunda konuşan dönemin ABD Başkanı Harry Truman ise şunları söylemişti:

"Herkes için adaleti garanti etmek için çalışmalı ve yaşamalıyız.“

"Siz, bu toplantının katılımcıları, daha iyi bir dünyanın mimarları olmalısınız. Geleceğimizi ellerinize teslim ettik.“

Birleşmiş Milletler, 7 kez Nobel Barış Ödülü aldı
Birleşmiş Milletler, 7 kez Nobel Barış Ödülü aldıFotoğraf: AP

Daha iyi bir dünya inşa etmek 1945 yılının hedefiydi. Almanya’nın Birlişmiş Milletler Büyükelçisi Thomas Matussek, Birleşmiş Milletler’den önceki Milletler Cemiyeti’ni hatırlatıyor:

"İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra kazananlar şöyle dedi: Tekrar benzer biçimde çalışmalı ve önceki örgütün hatalarından kaçınmalıyız, ve barışın hakim olmasını, güvenliğin hakim olmasını, silahların ortadan kalkmasını sağlamalıyız. Yoksul ve zengin arasındaki farkların ortadan kalkmasını sağlamalıyız ancak bu şekilde yeni bir dünya savaşının patlak vermesini önleyebiliriz.“

Politik krizler, sağlık, insan hakları, çocuklara yardım, eğitim, iklim koruma; Birleşmiş Milletler’in görev alanı çok büyük. Birleşmiş Milletler’de kimlerin temsil edildiği ise ilk anda pek açık görünmüyor. Yine sokaktaki vatandaşa soruyoruz:

"Sanırım Rusya...."

"Birinci dünya ülkeleri, değil mi?"

"Dünyadaki bütün ülkeler"

192 üyeli kuruluş

Birleşmiş Milletler bünyesinde 192 üye ülke bulunuyor, tabi pek çok yan ve ana organlar ile birlikte özel organizasyonların nasıl çalıştığı ise çok karışık. Genel kurulda her devletin bir oy hakkı var, fakat hukuki bağlayıcılığı olan kararlarda üçte iklik çoğunluk aranıyor. Matussek, karar komitesinni ise 15 üye ülkenin dahil olduğu Güvenlik Konseyi’nden oluştuğunu söylüyor:

"Eğer Güvenlik Konseyi bir karar alırsa, o zaman bu dünyadaki herkes için, kabul etse de etmese de, bütün devletler için geçerli oluyor.“

Annan akla gelen ilk Genel Sekreter

Diğer organlar, Uluslararası Ceza Mahkemesi, Ekonomik ve Sosyal Konsey, barış misyonları ve sekreterlik. Şu anda Genel Sekreter, Koreli Ban Ki Moon. Genel Sekreter, Güvenlik Konseyi’nin altında ancak dünyada Birleşmiş Milletleri'ni temsil etme açısından çok önemli bir pozisyona sahip. Şu ana kadar sekiz genel sekreterden bazıları diğerlerinden daha çok tanındı. O da Birleşmiş Milletler'in bir önceki Genel Sekreteri Kofi Annan.

Kofi Annan, Birleşmiş Milletler'in Ban Ki Moon'dan önceki Genel Sekreteri
Kofi Annan, Birleşmiş Milletler'in Ban Ki Moon'dan önceki Genel SekreteriFotoğraf: AP

Birleşmiş Milletler’in programları ve organizasyonları şu ana kadar 7 kez Nobel Barış Ödülü aldı. Fakat tarihte Birleşmiş Milletler’in başarısız olduğu karanlık dönemler de oldu: Ruanda’daki soykırım ya da Bosna’daki kriz gibi.