Aşılar geliyor, salgın bitiyor mu?

BioNTech aşısını geliştiren Prof. Dr. Uğur Şahin Türkiye'ye yaptığı ziyarette, 30 milyonu haziran sonuna kadar olmak üzere eylül sonuna kadar Türkiye'ye toplam 120 milyon doz aşı vereceklerini duyurdu. Türkiye, BioNTech'in yanı sıra diğer firmalardan da aşı tedarik ediyor. Peki, gelen aşılar salgını bitirecek mi? İşte aşılama süreci hakkında merak edilenler:

Şu ana kadar hangi aşı, kaç doz yapıldı?

Türkiye’de 21 Mayıs itibarıyla 27 milyon 650 bin doz aşı yapıldı. Yalnızca birinci doz aşı yapılan kişi sayısı 16 milyona, hem birinci hem de ikinci doz aşı yapılan kişi sayısı ise 12 milyona yaklaştı. Böylece toplumun yüzde 14’ten fazlası tamamen (iki doz) aşılandı.

Bakan Koca 20 Mayıs’taki Bilim Kurulu toplantısında Türkiye’ye 6 milyon 100 bin doz Pfizer-BioNTech aşısı geldiğini duyurdu. Çin Büyükelçiliği yetkilisi ise CNN Türk’e 12 Mayıs’ta yaptığı değerlendirmede 27 milyon doz CoronaVac aşısının ulaştırıldığını söyledi.

Resmi bir veri olmasa da yapılan aşıların büyük kısmı CoronaVac. Yukarıdaki verilerden, uygulanan aşıların yaklaşık yüzde 80’inin CoronaVac olduğu çıkarımı yapılabiliyor.

Hangi firmadan ne kadar aşı gelecek?

Bakan Koca Bilim Kurulu toplantısında BioNTech kurucu ortağı Prof. Uğur Şahin ile birlikte 120 milyon dozluk aşı anlaşmasını duyurdu. Bunların 30 milyonu haziran ayı sonuna kadar, kalan 90 milyonu ise eylül ayının sonuna kadar teslim edilecek.

Bunun dışında daha önce Coronavac için 50’şer milyon dozluk iki anlaşma kamuoyuyla paylaşılmıştı. Koca 17 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, Çin’den bu hafta içerisinde 10 milyon dozun üzerinde aşı geleceğini belirtmişti.

Yine Türkiye, Rus Sputnik V aşısı için de anlaşma sağladı. Sağlık Bakanının 28 Nisan’da yaptığı açıklamaya göre, 6 ay içerisinde 50 milyon doz aşı Türkiye’ye gelecek. İlk sevkiyat bu ay içerisinde gerçekleşecek. Aşı Türkiye’de de üretilecek.

Erciyes Üniversitesi’nin geliştirdiği yerli aşıda ise ikinci faz tamamlandı. Bakan Koca üçüncü faz çalışmasının haziran ayı içerisinde başlayabileceğini duyurdu. Eylülde ise acil kullanım onayı alınabileceğini, yaygın aşılamanın başlayabileceğini söyledi.

Kimler aşılandı, sırada kimler var?

14 Ocak’ta başlayan aşılamada öncelik sırası meslek grupları ve yaşlar dikkate alınarak hazırlandı. Önce sağlık çalışanları, ardından 65 yaş üstü aşılandı. Son olarak 55 yaş üstüne aşı randevuları açıldı. Sağlık Bakanı önümüzdeki süreçte 50 yaş üzerinden devam ederek haziran ayında 20’li yaşlara kadar inmek istediklerini söyledi.

Bakanlık çalışanları, güvenlik personeli, gazeteciler, öğretmenler gibi pek çok meslek grubu da aşılanıyor. Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk, “752 bin mesai arkadaşına aşı olma imkânı sağlandığını” ifade etmişti.

Günde kaç aşı yapılabilir?

Bakan Koca Ocak ayında yaptığı açıklamada Türkiye’de günde 1 buçuk ila 2 milyon kişiyi aşılayacak kapasite olduğunu ifade etmişti.

Aradan geçen dört ayı aşkın sürede günlük ortalama yapılan aşı sayısı yaklaşık 215 bin oldu. Ancak sayının düşük kalmasının sebebinin eldeki aşı sayısının azlığı olduğu belirtiliyor. Geçmişe yönelik veriler paylaşılmasa da web arşivlerinden yapılan taramalarda bir gün içerisinde en fazla 500 bin doz civarında aşı yapıldığı görülebiliyor. Klimik Derneği Yönetim Kurulu Üyesi ve İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul da günlük aşılama kapasitesinin bu civarda olduğunu ifade ediyor.

Bu kapasiteyle toplumsal bağışıklığa ne zaman ulaşılır?

Uzmanlar salgını sona erdirebilmek için toplumun en az yüzde 70’inin virüse karşı bağışıklık kazanması gerektiğinisöylüyor. Asemptomatik vakalar hesaba katılmadan yaklaşık 5 milyon kişinin koronavirüse yakalandığı Türkiye’de bu bağışıklık oranına ulaşılabilmesi için 53 milyon civarında kişinin çift doz aşısının tamamlanması gerekiyor. Şu ana kadar ise yaklaşık 12 milyon kişi iki doz aşı oldu.

Bugünden itibaren günlük ortalama 250 bin aşı yapılırsa bu orana 312 günde, yani 2022 yılının Nisan ayında ulaşılabiliyor. Günlük 500 bin aşı yapılması halinde ise toplumsal bağışıklığa bu yılın Kasım ayında varılabiliyor.

Normale dönülecek mi?

Bakan Koca Bilim Kurulu toplantısında önümüzdeki süreçte kişisel tedbirleri ve aşılamaları artırma, yasaklamaları azaltma hedefinde olduklarını söyledi. Bununla birlikte 1 Haziran’da pek çok işletmenin açılabileceği ve hayatın bir nebze normale dönebileceği konuşuluyor. Peki bunun için erken mi?

Türk Tabipleri Birliği (TTB) II. Başkanı Doç. Dr. Ali İhsan Ökten salgın öncesine benzer bir normalleşme yapılabilmesi için günlük vaka sayısının 1000’in altına, ölüm sayısının ise 10’un altına düşmesi gerektiğini söylüyor. Ancak kafe ve restoranların özellikle açık alanlarının açılabileceğini, okulların ise öğretmenlerin aşılanmasıyla birlikte mutlaka açılması gerektiğini belirtiyor.

Prof. Bülent Ertuğrul da benzer görüşte. Park, bahçe, sahil gibi açık alanlardaki kısıtlamalara karşı çıkıyor.

Maskeler ne zaman atılır?

Bakan Koca’nın Bilim Kurulu’nda dikkat çeken bir açıklaması da maske ile ilgiliydi. Koca, "Dışarı çıktığınızda yanınızda 2 metreden daha kısa mesafede kimse yoksa illa maske takmanız gerekmiyor” dedi. Bu, Türkiye’de 2020 yılının eylül ayından beri uygulanan açık alanlarda maske takma zorunluluğunu hatırlattı.

Prof. Ertuğrul, Bakan Koca’nın görüşünü makul buluyor. Doç. Ökten ise maske takma zorunluluğunun devam etmesi gerektiğini söylüyor.

Batu Bozkürk

© Deutsche Welle Türkçe