Aşı ihracatı engeli tartışmaları alevlendi

AB Komisyonu'nun, aşı üreticisi AstraZeneca ile yaşanan tedarik krizi sonrasında, Birlik içinde üretilen aşıların ihracatının gözetimi için mekanizma oluşturmasının ardından, ihracat engelini ilk uygulayan ülke İtalya oldu.

İtalya Dışişleri Bakanlığı, AstraZeneca tarafından üretilen 250 bin doz aşının AB dışındaki bir ülke olan Avustralya'ya gönderilmesine izin vermedi. Aşıların şirketin İtalya'daki tesislerinde üretildiği, AB içinde ve İtalya'da aşı sıkıntısı bulunduğu için aşılara ihracat onayı verilmediği kaydedildi.

İtalya Avrupa'da salgının durumu, artan vaka sayılarına karşılık, Avustralya'nın salgın açısından durumunun daha iyi olması ve acil ihtiyacı bulunmaması nedenleriyle ihracatı bloke etmesi gerektiğini savundu. İtalyan yetkililerin ihracat engelini talep ettiği, AB'nin de bunu onayladığı bildirildi.

Avustralya Başbakanı Scott Morrison ise ihracatın bloke edilmesinin anlaşılabilir olduğunu belirterek, bunun ülkesinin aşı programını etkilemeyeceğini söyledi. "İtalya'da günde 300 kişi ölüyor. İtalya ve Avrupa'daki birçok ülkede var olan büyük kaygıyı anlıyorum" diyen Morrison, Avrupa'da bir kriz bulunduğunu,  Avustralya'da ise durumun öyle olmadığını söyledi.

Avustralya basını ise Sağlık Bakanı Greg Hunt'ın AB Komisyonu'ndan İtalya'nın kararını yeniden değerlendirmesini istediğini duyurdu.

"Aşı milliyetçiliği" mi yapılıyor?

İtalya'nın Avustralya'ya aşı ihracatını engellemesi, "aşı milliyetçiliği" iddialarını gündeme getirirken, Avustralya Başbakanı Morrison bu iddiaları reddederek, AB'den yapılan daha aşı ithalatına dikkat çekti. Avustralya'ya geçen hafta 300 bin doz AstraZeneca aşısı gönderilmişti. Bu aşılar Cuma günü risk altındaki personele uygulanmaya başlandı. BioNTech/Pfizer tarafından tedarik edilen aşılarla beraber mevcut aşıların, ay sonunda yerel üretim başlayana kadar Avustralya'ya yeteceği hesaplanıyor. Avustralya'da 50 milyon doz aşı üretilmesi planlanıyor.

Yaklaşık 25 milyon nüfusa sahip Avustralya'da toplam 25 bin vaka tespit edilirken, 900 kişi de salgında yaşamını yitirdi. Ülkede aşılama programı geçen ay başlamıştı.

Almanya: İhracatı engellemek için nedenimiz yok

Alman Sağlık Bakanı Jens Spahn konu ile ilgili olarak yaptığı açıklamada ilaç üreticilerinin Avrupalı ülkelerle yaptığı sözleşmelere bağlı kalması gerektiğini ancak diğer taraftan Almanya'nın ülkede üretilen aşıların başka ülkelere ihraç edilmesini engellemek için henüz bir nedeni olmadığını söyledi.

Ne olmuştu?

AB Komisyonu, AstraZeneca'ya 300 milyon dozluk aşı sipariş vermiş, 100 milyon ek sipariş opsiyonunu da sözleşmeye dahil etmişti. Ancak şirketin Mart ayı sonuna kadar taahhüt edilen miktarın sadece yüzde 40'ını teslim edebileceğini bildirmesi ipleri germişti. AB, şirketi sözleşmeden kaynaklanan taahhütlerini yerine getirmemekle ve AB'ye sevkiyatı kısarken İngiltere'ye teslimatı eksiksiz bir şekilde sürdürmekle suçlamıştı.

AB Komisyonu, AstraZeneca ile yaşanan tedarik krizi sonrasında, Birlik içinde üretilen aşıların ihracatının gözetimi için mekanizma oluşturmuştu. Mekanizma çerçevesinde AB, belirli durumlarda ihracatı engelleyebiliyor.

AstraZeneca, AB ülkelerine teslimatı kısmasına gerekçe olarak, Avrupa'daki üretim zincirinde yaşanan sorunları göstermişti. Şirketin AB içinde Belçika ve Hollanda'da fabrikası bulunuyor.

AFP, AP, rtr/SSB, JD

© Deutsche Welle Türkçe