TÜR 1502 Dialog Islam-Unterricht Österreich

İslam konusu son dönemde Avrupa'da sık sık gündeme taşındı. İsviçre'de aralık ayında yapılan referandumda minare inşaatına "ret" oyu çıkarken, Almanya Bilim Konseyi de geçen ay, imamların artık Almanya'da yetiştirilmesi ve bu amaçla ilahiyat fakülteleri açılmasını önerdi. Fransa ise haftalardır burka ve çarşaf tartışmalarıyla yatıp kalkıyor. Bu tartışmaların yankıları hâlâ sürerken, bir diğer Avrupa ülkesi Avusturya ise İslam konusunda sessiz ve derinden ilerliyor. Zira İslam din dersi, ülkede yaklaşık 30 yıldan bu yana okullardaki müfredatın vazgeçilmez bir parçası.

400 din bilgisi öğretmeni

Avusturya'da 50 bin öğrenciye, devlet kontrolü altında Almanca olarak İslam din dersi veren, yaklaşık 400 öğretmen bulunuyor. Bu öğretmenlerden biri olan Erdal Saka Türkiye' de doğmuş ama Salzburg'da büyümüş ve burada okula gitmiş. Avusturya'da lise ve dengi okullarda din bilgisi öğretmeni olarak çalışan Erdal Saka, ilahiyat eğitimini Avusturya İslam Enstitüsü'nde tamamlamış. Ancak enstitüde pedagojik formasyon verilmediği için Saka bu eksiğini Salzburg Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi'nde okuyarak kapatmaya çalıştığını söylüyor:

"Bu ikinci eğitimi gönüllü olarak alıyorum aslında. Çünkü pedagojik anlamda zayıf yönlerimin olduğunu keşfettim ve bunu giderme ihtiyacı duydum.''

Sözleşmeli olarak çalışan Erdal Saka'nın ataması Avusturya İslam Cemaati adlı kurum tarafından yapılmış. Bu kurum, yaklaşık 30 yıldır mevcut ve Avusturya'daki Müslümanların temsilcisi olarak görülen resmî ve merkezî bir çatı örgütü konumunda. Cemaat, ülkedeki Müslümanlara yönelik din derslerinin koordinasyonunu yapıyor. Öğretmenler yetiştiriyor, eğitim planını hazırlıyor ve müfettişler vasıtasıyla derslerin teftişini yürütüyor.

Öğretmenlere gelen eleştiriler

Ancak bazı uzmanlar, müfettiş sayısının az olması nedeniyle din bilgisi öğretmelerinin yıllardır yeterli düzeyde denetlenmediğini iddia ediyor. Ayrıca Avusturya'daki din bilgisi öğretmenlerinin sadece yüzde 30'nun Avrupa standartlarında dinî pedagojik eğitime sahip olduğunu öne sürüyor.

Bu eleştirilere Viyana Üniversitesi İslam Pedagojisi Enstitüsü'nün Başkanı Adnan Aslan da katılıyor. Daha önce müfettiş olarak da görev yapan Aslan, sistemi yakından tanıyor ve iyileştirmeye çalışıyor. Bu amaçla bir süredir Avusturya Federal Hükümeti ve Viyana Belediyesi ile beraber Viyana Üniversitesi'nde meslek içi eğitim kursları düzenliyor. "Avrupa'daki Müslümanlar" isimli proje, din dersi öğretmenlerini ve imamları, Avrupa yasaları ve değerleri konusunda bilgilendirmeyi hedefliyor:

"İmamlar ve diğer dinî görevliler bu kursla öncelikle Avrupa'daki sistemi ve değerleri öğreniyorlar. 'Yasal olan nedir? Devletin demokrasi, eğitim, kadın-erkek eşitliği konularındaki tutumu nedir?' gibi konular ele alınıyor. Tabii diğer dinlerin, önyargılardan uzak, gerçek yanlarını bilmeleri de çok önemli.''

İmamların Avrupa'da yetiştirilmesi

İlk kez Kasım 2009'da başlayan bu kurslar iki sömestr sürüyor. Hâlihazırda 30 katılımcısı var ve bunların 7'sini kadınlar oluşturuyor. Kursa toplamda 70 kişi başvurmuş ama bunların çoğu yeterli derecede Almanca bilmek başta olmak üzere, gerekli şartları yerine getirmedikleri için reddedilmiş. Salzburg'da din bilgisi öğretmenliği yapan Erdal Saka ise kabul edilenler arasında. 33 yaşındaki Saka, öğretmenliğin yanı sıra Salzburg'da bir camide imam olarak da çalışıyor. Saka, Avrupa'da yetişmiş nadir imamlardan biri ve Avusturya'da imam yetiştiren bir eğitim kurmunun olması görüşünde:

"Çünkü dili, kültürü ve yaşadıkları çevreyi daha iyi anlayabilirler. Böylece bizim başka bir kültürden ithal edilmiş bir imamımız değil, burada doğup, büyümüş ve burada yaşamaya devam edecek, hangi değerlerin müslümanlara akratılması, hangileriyle ilgili daha yoğun çalışmalar yapılması gerektiğini bilen bir imamımız olur.''

Kursa katılacakları belirleyen seçici kurulda , ilahiyatçılar, pedagoglar, hukukçular ve hatta iktisatçılar da bulunuyor. Ancak Avusturya'daki çeşitli İslamî kuruluşlar temsil edilmiyor. Profesör Aslan, elde ettikleri başarıların ardından yavaş yavaş büyük Müslüman örgütlerinin de desteğini almaya başladıklarını belirtiyor. Aslan, pilot proje olarak sadece Viyana'da yürütülen bu kursları yakında Avusturya geneline yaymayı hedefliyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Anne Zimmermann / Çeviren: Başak Demir

Editör: Murat Çelikkafa