Avrupa'nın "kokain" merkezi: Antwerp

Belçika'nın Antwerp kentinin kuzeydoğusundaki sakin bir caddenin üzerinde yer alan garajın kapısındaki deliklerden birine hafifçe dokunan Teun Voeten, "Kalaşnikof gibi duruyor" diyor.

Voeten'in tipini tahmin etmeye çalıştığı silahla geçtiğimiz haftalarda 11 yaşındaki bir kız öldürüldü. Bunun her ne kadar uyuşturucu çetesinin açtığı uyarı ateşi sonucu kazara gerçekleşen bir ölüm olduğuna inanılsa da Antwerp'teki uyuşturucu kültürü üzerine çalışmalar yürüten Hollandalı kültürel antropolog Voeten, söz konusu cinayetin "bir intikam döngüsü" başlatması riskinin bulunduğu ve bunun da "öngörülemez dinamiklere sahip, tamamen yeni bir şiddet seviyesiyle" karşılaşılması anlamına gelebileceği uyarısında bulunuyor.

Cinayet, Belçika makamlarının Antwerp'te rekor miktarda kokain ele geçirildiğini açıkladığı gün gerçekleşti. Ancak yakalanan bu 110 tonluk uyuşturucunun, limandan geçirilen toplam kokain miktarının sadece yüzde 10'unu oluşturduğu tahmin ediliyor. Bu miktar, 2022'de 52,5 ton kokain ele geçirilen Rotterdam'da yakalanan uyuşturucunun bir hayli ötesinde. Rotterdam'da 2021 yılındaysa 77 ton kokain ele geçirilmişti.

Avrupa Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığını İzleme Merkezi ve Europol, 2020 yılında kokainin Avrupa Birliği'ndeki perakende piyasasının değerini en az 12,8 milyar euro olarak hesapladı. Ancak 2020'den sonra ele geçirilen kokain miktarı ciddi oranda arttığı için söz konusu yıla ilişkin gerçek verinin de daha yüksek olduğu düşünülüyor.

Hollanda'daki operasyonların etkisi

DW'ye konuşan Voeten, Antwerp'e su gibi akan "inanılmaz miktardaki" kokaine rağmen, bu kentin şu ana dek Rotterdam ya da Amsterdam'daki gibi çete bağlantılı şiddet olaylarını hiç yaşamadığını belirtti. Voeten, Amsterdam'da 2016 yılında bir kafenin önüne kesik baş bırakıldığını hatırlattı.

Ancak Hollanda'da son dönemde bazı güçlü aktörlerin emniyet güçlerince etkisiz hâle getirilmesi, istenmeyen faaliyetlerin Antwerp'e daha çok kaymasına neden olabilir.

"Temelde ipler Hollandalıların elindeydi. Belçikalılarıysa pis işler için kullanıyorlardı" ifadesini kullanan Voeten, "Ancak birçok güçlü Hollandalı isim tutuklandığı için Belçikalılar yükseldi. Tüm organizasyonel yapılar biraz sarsıldı. Dolayısıyla yetkililerden daha sert eylemler gelecek ve ben şiddetin artacağını tahmin ediyorum" diye ekledi.

Antwerp Belediye Başkanı Bart de Wever'in limana asker konuşlandırılması için yaptığı çağrı, siyasiler arasında geniş çaplı destek bulmadı. Ancak hükümet, limanda en az 100 ilave polis görevlendirilmesine ve uyuşturucu konrollerinin artırılması için daha fazla elektronik tarayıcı konmasına karar verdi. Mevcut tarayacılarla limandan geçen yükün sadece yüzde 1'ini incelemek mümkün oluyordu.

Çeteler liman çalışanlarını hedef alıyor

Liman çalışanları ise bir yandan güvenlik önlemlerinin artırılmasından memnun olurken diğer yandan da bunun uyuşturucu kaçakçılarının üzerinde yaratacağı etkiye hazırlıklı olmaya çalışıyorlar.

Antwerp limanında faaliyet gösteren yaklaşık 300 şirketi temsil eden Alfaport Voka platformunun idari yöneticisi Stephan Vanfraechem, geçtiğimiz yıllarda çetenin yeni üye kazanma bakımından ana hedefinin liman işçileri olduğunu, ancak güvenlik incelemeleri arttıkça daha geniş yelpazedeki çalışanlar üzerinde baskı oluşacağını belirtti.

DW'ye konuşan Vanfraechem, uyuşturucu çetesi üyelerinin bilgi edinmek için limanın karşısındaki mahallede yer alan belli kafelerde işçileri gölge gibi takip ettiğini söyledi.

"Kaçakçılar giderek daha da agresifleşiyor. Bilgiye, kendilerine fiziki olarak yardımcı olabilecek adamlara ihtiyaçları var" diyen Vanfraechem, kartellerin bu nedenle lojistik ve diğer teknik bilgilere erişim imkânı olabilecek beyaz yakalı çalışanları ayartmak için de giderek daha fazla çaba gösterdiklerini belirtti. Vanfraechem, "Size direkt ailenizin, çocuklarınızın, arkadaşlarınızın fotoğraflarını göstererek yaklaşıyorlar. Ve bu çok hoş bir çalışma şekli değil. Bu gerçek bir tehdit" ifadesini kullandı.

Uyuşturucu çetelerini bu şekilde açıkça karşısına almasının kendisi için de bir tehdit oluşturduğunun farkında olduğunu, ancak bunun gerekli olduğunu hissettiğini belirten Vanfraechem, "Bunun hem benim hem de ailem için tehlikeli olabileceğini biliyorum... Ama bu sorun hakkında açıkça konuşmak dışında bir alternatif olduğunu da düşünmüyorum. Sessiz kalırsak, bu adamlarla iş birliği yapmışız gibi olacak diye bakıyorum. Onları durdurmamız gerektiğini düşünüyorum" dedi.

Ancak bu sorun, Avrupa'nın tek başına çözebileceği bir noktada değil. Bu nedenle Europol, hem uyuşturucunun çıktığı ülkelerle hem de bazı kilit aktörlerin iade edilme riskinden kaçınmak için mesken tuttuğu AB dışındaki ülkelerle iş birliğini giderek artıyor.

Suçluların çok iyi organize olduğunu ifade eden Europol yetkilisi Jan Op Gen Oorth, "Avrupa'dan Latin Amerika'ya gönderilen ve infazın bir saat içinde gerçekleştirilmesi beklentisiyle verilen bir kiralık katil cinayeti siparişini içeren mesajlara dahi şahit olduk" diyor.

Uluslararası çabalar yavaş ama istikrarlı şekilde artıyor

Uyuşturucu kartelleri karşısında kolluk kuvvetleri de kendi uluslararası ağlarını geliştirmeye çalışıyor. "Bir ağı çökertmek için kendi ağınıza sahip olmak zorundasınız" diyen Op Gen Oorth, "Küresel kolluk kuvveti koalisyonunun stratejik olarak akıllı davranması gerekiyor. Zira sadece alt düzeydeki küçük askerleri, konteynerden kokaini çıkaran insanları devre dışı bırakmak yetmiyor. 'Yüksek değerli hedefler' olarak tabir ettiklerimizin peşine düşmemiz gerek" ifadelerini kullanıyor.

Yapılan iş birliği, 2021 yılında 800 suçlunun yakalanmasını sağlayan sahte bir kripto iletişim platformundan ileri derecede yararlanma,çok sayıda kilit ismin tutuklandığı Dubai gibi ülkelerle daha fazla hukuki anlaşmalar yapılması ve kokainin büyük bölümünün geldiği Latin Amerika ülkelerindeki limanlarda gözetimin geliştirilmesi gibi önlemleri kapsıyor.

Daha fazla sayıda ülke bu çabaların bir parçası oldukça büyük oyuncuları da devre dışı bırakabileceklerinden emin olduğunu belirten Op Gen Oorth, "Ancak bu zaman alacak" diye ekliyor.