Avrupalı kadın eşit ücret istiyor

Fransa'daki feminist kuruluşlar, aynı iş karşılığı erkeklere oranla ortalama yüzde 19 daha az kazanan kadınları bu durumu protesto amacıyla bugün saat 16.34’te iş bırakmaya çağırdı. Feminist kuruluşlar Fransa’da ilk kez düzenlenecek eyleme kitlesel katılım beklemiyor. Ancak eylem Fransız siyaseti ve medyada yankı buldu. Aile, Çocuk ve Kadın Hakları Bakanı Laurence Rossignol, “Bakanlığımda kadınlar katılmak isterse karşı çıkmam” diyerek dolaylı biçimde eyleme dolaylı destek verdi.

Dünya Ekonomi Forumu tarafından yayımlanan ve 109 ülkeyi kapsayan istatistikler, 2006-2015 yılları arasında kadınların ortalama gelirinin 5 bin dolar arttığını gösteriyor. Kadınlar bugün yılda ortalama 11 bin dolar kazanıyor. Fakat bu rakam bir erkeğin 2006 yılında kazandığı ortalame gelire eşit. Erkeklerin geliri ise 2006-2015 döneminde 10 bin dolar artarak yıllık ortalama 21 bin dolara çıktı.

Forumun 2016 raporuna göre, Fransız kadınların yüzde 67’si iş piyasasına dahil olsa da Fransa benzer iş karşılığı ücret farklılığında dünya 132’ncisi konumunda. Fransa’da kadın ile erkek arasındaki yıllık ortalama maaş farkı 6 bin 888 euro. Fransa bu sıralamada Tacikistan ve Zimbabve gibi ülkelerin gerisinde bulunuyor.

Fransız devlet istatistik kurumu (INSEE) verilerine göre, toplumsal cinsiyete bağlı ücret farkı sosyal kategoriler arasında da değişiyor. Buna göre, yüksek öğrenim görmüş erkek ve kadınlar arasındaki ücret farkı toplam ortalamanın çok üstünde yüzde 26,3’te seyrediyor. Fark yüzde 9,3 ile en az memurlar arasında gözlemleniyor.

İzlanda örneği

Fransız kadınlar şimdi İzlandalı hemcinslerini örnek alıp eşit ücret mücadelesi veriyor. Nüfusu 350 bini geçmeyen İzlanda’da on binlerce kadın 24 Ekim'de ülkenin değişik kentlerinde saat 14.38’de bir araya gelip erkeklerle ücret eşitsizliğini protesto etti. İstatistikler İzlandalı kadınların 14.38’den sonra eşit iş karşılığı erkeklere oranla bedava çalıştığını göstermekte.

İzlandalı kadınlar bu alanda dünyada ilk protestoyu başlatanlar olarak bilinmekte. İzlanda’da ilk eşit ücret eylemi 1975 yılında gerçekleşmiş, o tarihte nüfusu 218 bin olan ülkede her 10 kadından 9’u eyleme katılmıştı. Gözlemciler bu eylemin, İzlanda’nın 1980'de "Avrupa'da kendine ilk kadın devlet başkanı seçen ülke” olarak tarihe geçmesinde önemli rol oynadığını belirtiyor. İzlanda’da 2005 yılında yapılan protesto gösterisi saat 14.08’de başlamıştı. O günden bugüne İzlandalı kadınlar 30 dakika kazandı. Ancak bu gidişatın yeterli olmadığı, böyle gidilirse ancak 2068 yılında ücret farkının ortadan kalkacağı belirtiliyor.

Avrupa'da tablo

Avrupa genelinde de tablo pek parlak sayılmaz. Kadın-erkek eşitliği Avrupa Birliği'nin (AB) kurucu metni olan Roma Antlaşması’nda “temel ilke” olarak not edilmişti. 2000 yılında kabul edilen AB Temel Haklar Şartı’nda ise bu eşitliğin “iş yaşamı ve ücret alanlarında da güvence altına alınması gerektiği” belirtildi. Avrupa Komisyonu 2011 yılında borsalarda hisseleri satışa sunulan Avrupa şirketlerine çağrıda bulunmuş ve 2020 yılına kadar yönetim kurulları içindeki kadın üye sayısının yüzde 40’a çıkarılmasını istemişti. Fakat AB henüz bu hedeflerden çok uzakta.

AB İstatistik Dairesi'nin (Eurostat) 2013 verilerine göre AB içinde toplumsal cinsiyete bağlı ücret farklılığının oranı yüzde ortalama 16,4 seviyesinde. Bu farkın en yüksek olduğu AB ülkesi Estonya. Bu ülkede kadınlar erkeklere oranla yüzde 30 daha az kazanıyor. Bu ülkeyi Avusturya (yüzde 23), Çekya (yüzde 22,1) ve Almanya (yüzde 21,6) izliyor. Farkın en düşük olduğu ülkeler ise Slovenya (yüzde 3,2), Malta (yüzde 5,1), Polonya (yüzde 6,4) ve İtalya (yüzde 7,3).

© Deutsche Welle Türkçe

Kayhan Karaca / Strasbourg