Avrupa’da elektrikle balık avına AP engeli

Avrupa Parlamentosu (AP), Avrupa Birliği'nin (AB) ortak balıkçılık kurallarıyla ilgili yeni politikasını belirleyen belgeyi oy çokluğuyla kabul etti. Oturumda, elektrikli balık avlamanın AB genelinde tamamen yasaklanmasını isteyen bir önerge 232’ye karşı 402 oyla kabul edildi. Kırk parlamenter ise çekimser kaldı.

Önerge özellikle sol ve çevreci gruplar tarafından destekleniyordu. Lobilerin etkisine açık olmakla eleştirilen Avrupa Komisyonu, Hollanda ile birlikte hareket edip, şu an sadece Kuzey Denizi'nin güneyinde kullanılabilen yöntem üzerindeki sınırlamayı kaldırmak istiyordu. Başta Fransa olmak üzere İspanya ve Almanya gibi ülkeler ise Komisyon'un bu tutumuna karşı çıkıyordu.

Hollanda için istisna

1990’lı yılların başlarında Hollandalı balıkçılar tarafından icat edilen elektrikle balık avlama yöntemi 1998'den bu yana bir istisna dışında AB genelinde yasaklanmıştı. Hollanda, yürüttüğü lobicilik sayesinde Kuzey Denizi’nin güney bölümünde elektrikli balık avlama yöntemini kullanabilmek amacıyla 2007 yılında Avrupa Komisyonu’na "deneyimsel bir araştırma projesi” kabul ettirmeyi başardı. Bu proje kapsamında Hollanda’ya balıkçılık filosunun azami yüzde 5’i ile Kuzey Denizi’nde elektrikli balık avlama izni verildi. Hollanda bu proje için AB fonlarından 3 milyon 800 bin Euro yardım dahi aldı. Fakat kriterlere gerektiği gibi uymadı. Okyanusların korunmasıyla ilgili faaliyetleriyle bilinen Fransa merkezli çevre örgütü Bloom'a göre, Hollanda kendisine tanınan sınırların üstüne çıktı. 15 sürtme ağlı balıkçı teknesini kullanmasına izin verilmiş olmasına rağmen 84 tekne elektrikli avlanma için donatıldı. Hollanda sermayeli 12 Alman ve 10 İngiliz tekne de bu filoya dâhil edildi.

Fransa ve İngiltere’den tepki

Fransız balıkçılara göre, Hollandalı balıkçıların kullandığı bu yöntem nedeniyle Kuzey Denizi'nin güney bölümündeki balık sayısı son yıllarda büyük oranda azaldı. Kuzey Denizi’nde geleneksel yöntemlerle avlanan Fransız balıkçılar 2016 yılında tonaj olarak yüzde 6 ile yüzde 10 arası kayıp yaşandığına işaret ediyorlar. Le Figaro gazetesine konuşan Fransız balıkçılar komitesi temsilcisi Stéphane Pinto, “2012 yılında Kuzey Denizi’nde 940 ton dil balığı avladıklarını, bu sayının şu an 400 tona düştüğünü” söylüyor. AB’nin Hollandalı balıkçılara elektrikli balık avlama için imtiyaz tanıması İngiltere’nin güneydoğu sahillerindeki balıkçıların AB'den ayrılma (Brexit) konusunda  "evet” oyu vermesinde de önemli rol oynamıştı.

Elektrikli balık avlama nedir?

Asıl amacı deniz tabanındaki balıkları yerlerinden çıkarıp tuzağa düşürmek olan elektrikle balık avlama, elektrotlarla donatılan sürtme ağların elektrik boşaltmasıyla gerçekleştiriliyor. İzin verilen en yüksek miktar 15 volt, ancak çevre örgütleri Hollandalı balıkçıların genelde 40-60 volt kullandığını söylüyor. Bu yöntemle elektroşoka uğrayan balıklar yüzeye doğru gidiyor ve ağlara yakalanıyor.

Çevre örgütleri bu yöntemin daha çok dil, pisi ve kalkan balıklarını avlamak için kullanıldığını belirtiyor. Balıkların bu yöntemle “yandığını, lazer silahıyla vurulmuş gibi olduğunu, balık yumurtalarının öldüğünü, balıkların üremesinin geciktiğini, verimliliğin azaldığını ve balıkların sinir sisteminin etkilendiğini” söylüyorlar.

Hollandalı balıkçılar ise bu tezlere karşı çıkıyor. Elektrikli balık avlama sayesinde daha kısa sürede daha fazla balık avlandığını, böylelikle mazottan tasarruf edildiğini ve sonuç olarak daha az karbondioksit salınımında bulunulduğunu savunuyorlar. 

Bilim dünyası ise temkinli konuşuyor. Uzmanlar elektrik kullanımının deniz içinde yaşayan tüm canlıları olumsuz etkilediği konusunda görüş birliği içinde olsa da, Kuzey Denizi’ndeki balık oranında gözlemlenen azalmanın elektrikle balık avından kaynaklandığının henüz  kanıtlanamadığını söylüyorlar.

Ünlü şefler de sahnede

AP kararı öncesinde Fransa, İngiltere, İskoçya, İrlanda ve İspanya’dan geleneksel balık avını savunan çok sayıda balıkçı kuruluşu ile çevre örgütü elektrikli balık avlanmasına karşı Bloom derneğinin girişimiyle resmi olmayan bir ittifak oluşturmuştu. 21 Avrupa ülkesinden 220 ünlü şef, elektrikle avlanmış balıkları satın almayacakları ve restoranlarında kullanmayacaklarına dair ortak bir bildiri yayımlamıştı. Fransa’da birçok süpermarket de bu yöntemle avlanmış balıkları satmayacağını duyurmuştu.

Türkiye dâhil birçok ülkede yasak

Elektrikle balık avı ABD, Brezilya, Avustralya, Rusya ve Çin gibi ülkeler tarafından yasaklanmış durumda.

Tartışmalı yöntem Türkiye'de de yasak. Tarım Bakanlığı'nın ilgili düzenlemesinde, "Elektrik akımı, elektroşok, tüp gaz ve hava tazyiki yöntemlerinin amatör avcılıkta kullanımı yasaktır" deniliyor. Türkiye'deki profesyonel balıkçılar da bu yönteme başvurmuyor.

AP kararı sonrasında Avrupa Komisyonu, AP ve Avrupa Birliği Konseyi’nin önümüzdeki haftalardan itibaren masaya oturup yeni bir düzenleme hazırlamaları bekleniyor. AP kulislerinde oylama sonunda en büyük kaybedenin Hollandalı balıkçılık lobisi kadar Avrupa Komisyonu olduğu konuşuluyor.

Kayhan Karaca / Strasbourg

© Deutsche Welle Türkçe