Avrupa sağ popülizminin haritası

Macaristan

Sığınmacı karşıtı ve milliyetçi tutumuyla tanınan Viktor Orban'ın lideri olduğu Fidesz (Genç Demokratlar), 2010 yılından bu yana iktidarda. Fidesz, 8 Nisan'daki seçimleri de açık ara farkla kazandı. Katılım oranının bir önceki seçimlere göre yüzde 7 arttığı bu seçimde oyların yüzde 48,8'ini alan parti, 2014 yılındaki seçimlerde ise yüzde 44,9'luk bir başarı elde etmişti.

Öte yandan aşırı sağcı Daha İyi Bir Macaristan Hareketi (Jobbik) de seçimlerde oyların yaklaşık yüzde 20'sini aldı. Yahudi karşıtı söylemleri ve Romanlara yönelik ayrımcı politikalarıyla tanınan Jobbik'in lideri Gabor Vona, sonuçların açıklanmasının ardından görevinden istifa etti. Jobbik, bir önceki seçimlerde oyların yüzde 21'ini almıştı.

Polonya

Mülteci karşıtı söylemleri ve yargı reformu, medya özgürlüğü ve kürtaj hakkı gibi alanlardaki icraatlarıyla AB tarafından sert eleştirilere maruz kalan mevcut Polonya hükümeti, göreve 2015 yılında geldi.

Jaroslaw Kaçinski liderliğindeki AB karşıtı Hukuk ve Adalet Partisi (PiS), seçimlerde oyların 37,5'ini alırken, seçimlerden önce ülkeyi sekiz yıl boyunca yöneten, liberal eğilimli Vatandaş Platformu'nun (PO) oyları ise yüzde 24,1'de kaldı.

Polonya'da aralarında dışişleri, savunma ve içişleri bakanlarının da olduğu 9 bakan Ocak 2018'de değişirken, sözkonusu kabine revizyonu bir "Brüksel'e yakınlaşma sinyali" olarak nitelendirildi.

Avusturya

Sağ popülist Avusturya Özgürlükçü Partisi (FPÖ), 2017 yılından beri merkez sağ Avusturya Halk Partisi (ÖVP) lideri Sebastian Kurz'un başbakanlığını yaptığı hükümette koalisyon ortağı olarak yer alıyor.

2013 yılındaki seçimlerde oyların yüzde 20,5'ini alan, 2017'de ise oylarını yüzde 26'ya yükselten FPÖ'nün lideri Heinz-Christian Strache, mevcut hükümette Başbakan Yardımcısı olarak görev yapıyor. Dışişleri, içişleri ve savunma bakanlıkları koltuklarında da FPÖ'lü isimler oturuyor.

ÖVP lideri Başbakan Kurz da, FPÖ'nin tutumuna paralel olarak göç konusunda sert bir tutuma sahip. Kurz, göçmenlerin ülkelerinde "güvenli bölgeler" oluşturulmasını ve bunların AB tarafından "askeri olarak" desteklenmesini önermişti. Aynı şekilde her iki parti de Türkiye'nin AB üyeliğine açık bir biçimde karşı.

Yunanistan

Aşırı sağcı Bağımsız Yunanlar (ANEL) partisi, 2015 yılındaki seçimlerde oyların 3,7'sini alarak, oyların yüzde 35,5'i ile sandıktan birinci parti olarak çıkan Radikal Sol Koalisyon (Syriza) partisiyle koalisyon kurdu.

Yunanistan'da Neo-Nazi kimliğiyle bilinen ve simgesi Nazilerin simgesi olan gamalı haçı anımsatan aşırı sağcı Altın Şafak partisi ise, seçimlerde oyların yüzde 6,3'ünü aldı.

Bulgaristan

Aşırı sağcı söylemleriyle tanınan Birleşik Vatanseverler ittifakı, Başbakan Boyko Borisov'un üçüncü kabinesinde koalisyon ortağı olarak yer alıyor. Ülkelerini Avrupa'ya gelen mülteciler karşısında "Hristiyanların cephe devleti" olarak konumlandıran Birleşik Vatanseverler, 2017 yılındaki seçimlerde oyların yüzde 9,3'ünü alarak mecliste 27 koltuk elde etti. İttifak, Başbakan Borisov'un önceki iki kabinesine de dışarıdan destek vermişti.

Finlandiya

Mevcut Fin hükümetinde yer alan Mavi Reform partisi, önceden "Gerçek Finler" adıyla bilinen Finler Partisi'nin 2017 yılında ikiye bölünmesiyle ortaya çıktı. Finler Partisi'ni yaklaşık 20 yıl boyunca yöneten ve şu anda Dışişleri Bakanı olan Timo Soini ve 19 diğer milletvekili, partiden ayrılarak başlangıçta Yeni Alternatif adını taşıyan ve sonradan Mavi Reform olarak isimlendirilen meclis grubunu kurdu.

Mavi Reform'un şu anda beş bakanlığı bulunuyor. Parti henüz ikiye bölünmemişken yapılan 2015 seçimlerinde Finler Partisi, oyların yüzde 17,7'sini, 2011 seçimlerindeyse yüzde 19,1'ini almıştı.

Slovakya

Aşırı milliyetçi bir tutuma sahip olan ve Romanlar ile ülkedeki en büyük azınlık olan Macarlara karşı ırkçı söylemleriyle tanınan Slovak Milli Partisi (SNS), 2016 yılındaki seçimlerde oyların yüzde 8,6'ünü almış ve Slovakya Başbakanı Robert Fico'nun üçüncü kabinesinde yer almıştı.

Mevcut Slovak kabinesinde SNS'in savunma, eğitim ve tarım bakanlıkları bulunuyor. Slovakya, 2015 yılında ülkeye kabul edecekleri 200 Suriyeli sığınmacının Hristiyan olmasını şart koştuklarını açıklamıştı.

İçişleri Bakanlığı Sözcüsü İvan Netik, "800 Müslüman da alabilirdik, ama Slovakya'da tek bir cami dahi yok. Burası onların hoşuna gitmezdi" demişti.

Letonya

Aşırı sağcı Her Şey Letonya İçin! ve milliyetçi-muhafazakar Anavatan ve Özgürlük İçin/Letonya Ulusal Bağımsızlık Hareketi partilerinin 2010 seçimlerine birlikte girmesiyle ortaya çıkan Ulusal İttifak, 2011 yılında birleşerek tek bir siyasi parti halini aldı.

Ulusal İttifak partisi, 2010 yılındaki seçimlerde oyların yüzde 7,8'sini, 2011'deki seçimlerde yüzde 13,9'unu ve 2014'teki seçimlerdeyse yüzde 16,6'sını aldı. Ulusal İttifak, 2011 yılından bu yana koalisyon ortağı olarak hükümette yer alıyor.

Almanya

Sağ popülist Almanya İçin Alternatif (AfD) partisine destek, 2015 yılı sonunda yaşanan mülteci krizi ve Başbakan Angela Merkel'in bu konuda izlediği politikayla arttı.

2013 yılında kurulan ve bünyesinde aşırı sağcı, ırkçı, Avrupa karşıtı, neoliberal ve muhafazakar eğilimler barındıran parti, 2017 seçimlerinde oyların yüzde 12,6'sını alarak meclise girdi.

2013 seçimlerinde de oyların yüzde 4,7'sini almayı başaran AfD, yüzde 5'lik seçim barajından ötürü meclise girememişti. Şu anda mecliste ana muhalefet partisi konumunda olan AfD, Almanya'nın 16 yerel meclisinin 14'ünde temsil ediliyor.

AfD'den daha sağcı olan ve Neo-Nazi hareketiyle özdeşleştirilen Nasyonal Demokrat Parti (NPD) ise hiçbir eyalet meclisinde temsil edilmezken, partinin Avrupa Parlamentosu'nda bir vekili bulunuyor.

Fransa

Ulusal Cephe (Front National), 1972 yılında partinin bugünkü lideri Marine Le Pen'in babası Jean-Marie Le Pen tarafından kuruldu. 2017 yılındaki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olan Le Pen, ilk turda oyların 21,4'ünü alarak oyların yüzde 23,8'ini alan Emmanuel Macron'un ardından ikinci sırada geldi. İkinci turda ise oyların yüzde 34,5'ini aldı, ancak Macron'un arkasında kalarak seçimi kaybetti.

Le Pen, Fransa'nın AB'den çıkmasını ("Frexit"), para birimi olarak Euro'dan Frank'a dönülmesini, göçü durdurmayı, sınırları kapatmayı ve NATO'dan çıkarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Başkanı Donald Trump ile daha yakın ilişkiler kurulması gerektiğini savunuyor.

Hollanda

Hollanda aşırı sağının lideri olan Geert Wilders, İslam düşmanı ve göçmen karşıtı tutumuyla tanınıyor. Lideri olduğu Özgürlük Partisi'ni (PVV) Wilders, 2006 yılında, bugün lideri Başbakan Mark Rutte olan Halk Özgürlük ve Demokrasi Partisi'nden (VVD) ayrılarak kurdu.

PVV, 2017 yılındaki seçimlerde oylarını önceki seçimlere göre yüzde 5 oranında artırarak yüzde 13,1'lik bir başarı elde etti. Türkiye'nin AB üyeliğine de karşı olan Wilders, 2015 yılında İngilizce konuştuğu bir video yayınlayarak Türklere hitap etmiş ve "Hükümetiniz sizin bir gün AB üyesi olacağınıza inanmanızı sağlayarak sizi kandırıyor. Bunu unutun. Siz Avrupalı değilsiniz ve hiçbir zaman olmayacaksınız. Türkiye gibi bir İslam devleti Avrupa'nın bir parçası olamaz" sözlerini sarfetmişti.

Belçika

1979 yılında Flaman Bloku ismiyle kurulup partiye yakın derneklerin ırkçılıktan hüküm giymesinin ardından 2004 yılında kapatılmasının ardından Flaman Çıkarları (VB) ismiyle yeniden kurulan parti, 2010 seçimlerinde oyların yüzde 7,7'sini, 2014 seçimlerinde ise yüzde 3,7'sini aldı. Flaman milliyetçisi parti, göçmen karşıtı tutumuyla tanınıyor.

İtalya

Kısa süre önce seçimlerde sandıktan İtalya'nın eski başbakanı Silvio Berlusconi'nin partisi Forza Italia (İtalya İleri), Kuzey Ligi ve Fratelli d'Italia'nın (İtalya'nın Kardeşleri) oluşturduğu ittifak toplamda yüzde 37'lik oranla birinci çıktı.

Sağ popülist ve sistem karşıtı Beş Yıldız Hareketi ise oyların yüzde 32,2'sini alarak seçimlerde tek başına en yüksek oyu alan parti oldu ve böylece büyük bir başarı elde etti.

Hükümetin hâlâ kurulmadığı İtalya'da merkez sağ partiler 8 Nisan'da, sistem karşıtı bir tutum benimseyen Beş Yıldız Hareketi'nin "kendilerini bölme teşebbüslerine" karşı birleşeceklerini ve gelecek hafta başbakan çıkaracaklarını açıkladı.

Hırvatistan

Sistem ve küreselleşme karşıtı tutumuyla tanınan ve bünyesinde hem sağ hem de sol popülist eğilimler barındırdığı belirtilen Canlı Duvar partisi, 2016 seçimlerine "Tek Yol Koalisyonu" adı verilen ittifakın bir parçası olarak girdi. İttifak, seçimlerde üç koltuk kazandı.

İsveç

AB, yabancı ve göç karşıtı ve milliyetçi ideolojiye sahip İsveç Demokratlar (SD) partisi, 2014 yılındaki seçimlerde oyların yüzde 12,9'unu alarak üçüncü büyük parti olmayı başardı ve mecliste 49 koltuk kazandı. 1988 yılında kurulan SD, 2010 yılındaki seçimlerde ise oyların yüzde 5,7'sini almıştı.

Çekya

2017 yılındaki seçimlerde AB ve göçmen karşıtı Özgürlük ve Doğrudan Demokrasi Partisi (SPD), oyların yüzde 10,6'sını alarak meclise dördüncü güç olarak girdi ve mecliste 22 koltuk kazandı.

2015 yılında kurulan partinin Japon-Çek lideri Tomio Okamura'nın Çekya'nın AB'den ayrılması taraftarı olduğu ve Çeklerden camilerin etrafında domuz gezdirmelerini ve kebap yememelerini istediği biliniyor.

Danimarka

2015 seçimlerinde oyların yüzde 21,1'ini alarak ikinci parti olan Danimarka Halk Partisi (DF), etnik çeşitliliğe ve göçe karşı bir tavır benimsiyor. 1995'te kurulan parti, 2011 yılındaki seçimlerde oyların yüzde 12,3'ünü almış ve mecliste 22 koltuk kazanmıştı.

Litvanya

Liberal Demokrat Parti (LDP) ismiyle kurulan ve 2006'da ismini  Düzen ve Adalet (TT) olarak değiştiren milliyetçi ve AB karşıtı parti, 2016 yılındaki seçimlerde yüzde 5,3'ünü alarak mecliste 8 koltuk kazandı. TT, 2012 yılındaki seçimlerde ise 11 koltuk kazanmıştı.

Burak Ünveren

© Deutsche Welle Türkçe