1. İçeriğe git
  2. Ana menüye git
  3. DW'nin diğer sayfalarına git

Auschwitz'in kurtarılmasının 60. yıldönümü

Birgit Görtz27 Ocak 2005

Bugün Nazi döneminin en büyük, en korkunç toplama ve imha kampı Auschwitz'in Kızıl Ordu’ya bağlı birliklerce, 27 Ocak 1945’te kurtarılmasıyla biten kâbusun altmışıncı yıldönümü. Krematoryumları ve gaz hücrelerinde bir milyonun üzerinde insanın öldürüldüğü Auschwitz, Yahudi soykırımının doruğa vardığı 1944’te, günde ortalama 6000 insana mezar oluyordu.

https://p.dw.com/p/Aayt
Auschwitz'den kurtulabilenlerin sayısı çok az
Auschwitz'den kurtulabilenlerin sayısı çok azFotoğraf: AP

Kızıl Ordu’nun katettiği her metre, Auschwitz’teki 8000 tutsağın hayatta kalma şansını artırıyordu. Sovyet birlikleri 27 Ocak Cumartesi günü öğleden sonra saatlerinde toplama kampına nihai bindirmeyi yapıyor, fanatik Nazilerin son direniş çabalarına ve verilen 231 kayba rağmen Auschwitz ele geçiriliyordu. Çatışmalar sırasında 650’si yaşamını yitiren içler acısı durumdaki tutsaklar nihayet özgürlüğe kavuşuyordu. Anita Lasker, Auschwitz kabusunu BBC radyosuna şöyle anlatıyordu:

“Yeni vagonları girişte karşılayan bir doktor ve bir Alman subayı tutsaklara teker teker sağlık durumlarını ve yaşlarını soruyor, aldıkları karşılıklara göre onları iki gruba ayırıyordu. Hastalık beyan ederek kurtulmayı umanlar, aslında kendi ölüm fermanlarını imzalıyor, doğrudan gaz odalarına gönderiliyordu. Genelde yaşlılar, hastalar ve çocuklar katledilirken, geri kalanlar çalışma kamplarına yollanıyordu.”

Fare zehiriyle öldürüldüler

Eski bir askeri kışlayı genişleterek toplama kampına dönüştüren Naziler, normalde fareyle mücadelede kullanılan, Zyklon B adlı gazla katlettikleri kurbanları ardından dev krematoryumlarda yakıyordu. Kimin ölüp, kimin kalacağına SS doktorları karar veriyordu.

Kobay olarak kullanıldılar

Anita Lasker, adı Mengele olan bir doktorun, özellikle kadın ve çocukları kobay faresi gibi kullanarak bunların üzerinde çeşitli deneyler yaptığını anımsıyor. Nazi ordusuna malzeme üreten Krupp gibi Alman firmaları, hayatta kalan tutsakları, Auschwitz kampı çevresinde oluşturulan fabrikalarda insanlık dışı koşullarla, zorla çalıştırmaya başlıyor.

Gaz hücreleri havaya uçuruldu

1944 sonlarında Kızıl ordu birlikleri yaklaşmaya başlayınca, Almanlar gaz hücrelerini iz bırakmamak için havaya uçuruyor ve tutsakların önemli bir bölümünü başka kamplara naklediyor. 18 Ocak’ta ise Berlin’den derhal Auschwitz’i terketme emri geliyor. Bu günleri anımsayan tutsaklar, yürümeye mecali olanların Alman birliklerininin eşliğinde bilinmeyen bir hedefe doğru gece gündüz yol katettiğini, yürüyemeyen güçsüz ve hastaların, oldukları yerde kurşuna dizildiğini anlatıyor.