Apple: Garajdan zirveye tırmanan marka

Her şey 1976 yılında o zamanlar 21 yaşında olan Steve Jobs‘un (fotoğrafta sağda) Kaliforniya’ya bağlı Los Altos’daki evlerinin garajında başladı. (Soldaki) Steve Wozniak ve Ronald Wayne ile birlikte Jobs, Apple Bilgisayar İşletmesi’ni kurdu. Wayne işletmeyi 11 gün sonra terk edip hisselerini toplam 2 bin 300 dolara satışa çıkarttı.

Onların ilk ürünü Apple 1 adını taşıyor. Bu aygıt, üzerinde elektrotlar bulunan bir platin, klavye, ve ekrandan oluşuyor. Bir opsiyon olarak bilgisayar için kasa satın almak da mümkün. Tek bir çevre aygıtı olarak da bir kasetçalar arayüz olarak kullanılıyor. Bu kasetçalar aracılığı ile programlar müzik kasetlerine kaydediliyor ve buradan ihtiyaç halinde veriler tekrar yüklenebiliyor.

1977’de Apple II modeli çıkıyor. Tanesi 666 dolara 200 adet Apple I satışından yeni model üretimi için yeteri kadar para kazanılamadığı için 1977’de Apple sermaye şirketine dönüştürülüyor. Mike Markkula şirkete 250 bin dolarla katılıyor ve işletme hisselerinin yüzde 26’sını alıyor. 1981-1983 yılları arasında Apple’ın şefi oluyor. 1993 yılına kadar Apple II modeli iki milyondan fazla üretiliyor.

1983’te John Sculley (sağda) Apple’in yeni şefi oluyor. Steve Jobs (solda) ile birilkte ”Lisa“yı kamuoyuna tanıtıyorlar. Bu kişisel bilgisayar bir fare ve grafik özellikli kullanım yüzeyi bulunan bir işletme sistemine sahip. 1985’te Jobs ile Sculley arasında görüş ayrılığı başgösteriyor. Jobs işletmeyi terk ediyor ve NeXT adlı bilgisayar firmasını kuruyor.

1980’li yıllarda Apple ilk taşınabilir bilgisayarını üretti. Microsoft rekabeti nedeniyle 1990'dan itibaren baskı altında kaldı. 1993’te ilk kez maddi kayıplara uğradığında Sculley görevini bıraktı. Daha iyi bir işletme sistemi aramaya başlayan Apple 1996’da 400 milyon dolara NeXT’i satın aldı. Böylece Steve Jobs Apple’a dönmüş oldu ve daha sonraki yıllarda işletmenin şefliğini üstlendi.

Renkli, yuvarlak ve şeffaf: 1998 yılında tanıtılan iMac modern dizaynı nedeniyle piyasada büyük ilgi uyandırdı ve ticarî açıdan işletmenin piyasalara dönüş yapması olarak algılandı. iMac sözcüğünün başındaki ”i“ harfi farklı anlamları karşılıyor: internet, kişiye özel (induvidual), talimat (instruct), enformasyon (inform) ve esinlenmek (inspire). Ve Apple ürünlerinin marka sembolü haline geldi.

Jon Rubinstein 2001 yılında Apple şefi Jobs’a 1,8 inç büyüklüğündeki ilk Harddisk‘i ve MP3 çaları gösteriyor. Jobs da ona “üretmeye başla” ( ”Go for it“) diyor. iPod ve müzik parçalarının online satın alındığı iTunes sanal müzik mağazası piyasanın lideri oluyor.

Apple 2007’de iPhone ve Apple TV’yi kamuoyuna tanıtıyor. Dokunmatik ekrana (Touchdisplay) sahip cep telefonları satış rekorları kırıyor. 2015 yılının sonuna kadar yaklaşık 900 milyon telefon satılıyor.

Apple dünyanın en başarılı firmalarından biri haline gelirken, Çin sevkiyat firması Foxconn’daki insanlık dışı çalışma şartları eleştirilerin hedefi oldu. 2010 yılında firmada çalışan en az 13 kişinin intihar ettiği saptandı. Jobs, bu rakamların Çin ve ABD’deki intihar ortalamalarının altında kaldığına işaret etti ve kendi işletmelerindeki çalışma şartlarının iyi olduğunu vurguladı.

Jobs 2010 yılında holdingin en yeni buluşunu, iPad’ı tanıttı. Aradan bir yıl geçtikten sonra sağlık nedeniyle görevinden ayrıldı. Bu göreve Tim Cook getirildi. Steve Jobs 2011 yılında kanserden hayata veda etti.

2011 yılından bu yana Apple, Samsung ile yoğun rekabet içinde. Apple, Samsung’un iPhone ve iPad’i kopya ettiğini iddia ediyor. Samsung buna karşılık ürünlerinin teknik ruhsatlarını alıyor. Bu ruhsatname savaşları şu anda ABD’dekiler hariç sona ermiş durumda.

Apple insanlar tarafından o kadar benimsendi ki, Apple müritleri olarak ortaya çıkan kimileri Apple‘ın ilk çıkan ürünlerine sahip olabilmek için Apple mağazalarının etrafında çadır kuruyor.

Apple‘ın borsadaki değeri 2014 yılında 700 milyar dolar eşiğini aştı. 2015 yılında ise Apple yeni ürettiği bir saat ile piyasadaki konumunu korumaya çalışıyor. Apple Watch sadece saati göstermekle kalmıyor, sanal başka fonksiyonları da bulunuyor.

2016 yılı Apple için çok hayırlı gelmedi. Google’ın ana işletmesi Alphabet Apple’ı tahtından indiriyor ve dünyanın en değerli holdingi haline geliyor. Dünya çapında akıllı telefon piyasasının doyduğu, ekonomik büyüme oranlarının durduğu belirtiliyor. O nedenle Apple‘ın başarısını sürdürmesi için inovatif olması ve yeni piyasalara açılması gerekiyor.