Ankara'nın yeni dostu: Belarus

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Belarus'da cuma günü Türkiye’nin yeniden inşa ettiği Minsk Camii'nin açılışını yaptı.

Belarus’taki ilk caminin tamamlanması on yıldan fazla sürdü. Caminin maddi imkânsızlıklar nedeniyle geciken inşası Türkiye'nin finansmanını üstlenmesiyle tamamlanabildi. İlk bakışta camiye benzemeyen ibadethane Minsk'in kent merkezi yakınlarındaki yeşillik bir alanda yer alıyor.

Açılış bahane

Avrupa Birliği'nin doğu sınırındaki eski Sovyet Cumhuriyetleri Hristiyan Ortodoks olup bu ülkelerde çok az Müslüman yaşar. 9,5 milyon nüfuslu Belarus'ta çoğunluğu Tatar olmak üzere 30 bin Müslüman'ın yaşadığı tahmin ediliyor.

Bu nedenle Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Minsk ziyaretinde din daha çok sembolik rol oynuyor. Erdoğan ile Belarus Devlet Başkanı Aleksander Lukaşenko arasındaki görüşmede siyasi ve ekonomik konuların öne çıkması beklenmekteydi. Temmuz ayında yapılması kararlaştırılan buluşma Türkiye'deki darbe girişimi nedeniyle ertelenmişti.

Benzer yönetim stilleri

Türkiye ile Belarus arasındaki ilişkiler on yıllardır iyi seyir gösteriyor. 1991 Aralık ayında Belarus'un Sovyetler Birliği'nden ilan ettiği bağımsızlığını ilk Türkiye tanımıştı. Lukaşenko'nun 2009 yılındaki Türkiye ziyareti sırasında Cumhurbaşkanı Erdoğan aralarında karakter benzerliği olduğunu söylemişti.

İki liderin otoriter yönetim tarzları son zamanlarda gerçekten benzeşmeye başladı. Lukaşenko muhalefete uyguladığı baskı yüzünden Avrupa başkentlerinde ‘kıtanın son diktatörü' olarak nitelendirilmekteydi. Batı Erdoğan'ı da diktatörce davrandığı gerekçesiyle eleştiriyor. Rus siyaset uzmanı Roman Jakovlevskiy Deutsche Welle'ye verdiği demeçte, ‘Türkiye Cumhurbaşkanının başarısızlığa uğrayan darbe girişiminin ardından hazırlık çalışmalarını hızlandırdığı Anayasa reformunu Belarus ve Rusya'daki dikey iktidar rejimine benzettiğini' söyledi.

Yatırımlar adeta durdu

Türkiye son yıllarda Belarus'un Ortadoğu'daki en önemli ekonomik ortakları ve en büyük yabancı yatırımcıları arasında yer almaktaydı. Son üç yılda ise Belarus'taki Türk sermayesi 512 milyon dolardan 15 milyon dolar seviyesine indi. Azalmada Belarus'un son derece sıkı bağlarının bulunduğu Rusya'ya uygulanan yaptırımlar etkili oldu. Belarus ekonomisi durgunluğa sürüklendi ve 2015 yılında Gayrı Safi Yurtiçi Hasılası yüzde 3,9 oranında azaldı.

Savunma işbirliği

Lukaşenko'nun Türkiye ile ekonomik ilişkileri yeniden canlandırmak istediği tahmin ediliyor. Minsk'teki gözlemciler iki ülkenin savunma sanayinde işbirliği yapabileceğini ve Belarus'un optik ve komünikasyon sistemleri karşılığında Türkiye'den roket teknolojisi alabileceğini belirtiyorlar.

Rusya da NATO üyesi Türkiye'ye askeri işbirliği ve hava savar silahları satmayı önermişti. Minsk yönetiminin Moskova'yı örnek alarak Türkiye ile savunma işbirliği başlatabileceği belirtiliyor.

© Deutsche Welle Türkiye

Roman Gonacharenko