Anayasa değişikliği teklifinde neler var?

316 AKP milletvekilinin imzasını taşıyan anayasa değişikliği önergesi bugün TBMM Başkanlığı'na sunuldu. Ardından anayasa değişikliği teklifi, AKP'li Abdülhamit Gül ve MHP'li Mehmet Pursak tarafından yapılan ortak basın açıklaması ile kamuoyuna tanıtıldı. Yeni anayasa, yürütme yetkisinin cumhurbaşkanına verilmesi öngörülüyor.

AKP Genel Sekreteri ve milletvekili Abdülhamit Gül, "özellikle Türkiye'de 2007 yılında yapılan referandum sonrasında fiili durum ortaya çıktığını” hatırlatarak, "parlamentodan seçilen cumhurbaşkanı yerine milletimiz ‘ben seçeceğim' diye irade koydu. Halkımız ilk defa cumhurbaşkanını kendisi seçti ve yürütmede iki başlılık sorunu ortaya çıktı” dedi.

"Yürütmede doğrudan tek başlı iradenin hakim olması ihtiyacının zaruri olduğu ortaya çıktığını” vurgulayan Gül, "yasamanın, yürütmenin güçlendiği, kuvvetler ayrılığının sağlandığı değişiklikler yapacağız” şeklinde konuştu.

"Bunun bir uzlaşı metni olduğunu” söyleyen Gül, "yaklaşık 70 maddede kaldırılması veya değiştirilmesi gereken ibareleri çözdüklerini” ve "21 maddelik anayasa değişikliği teklifini TBMM Başkanlığı'na sunduklarını” kaydetti.

Anayasa değişikliği teklifindeki ayrıntılara girmeyen Gül, seçilme yaşını 18'e indirdiklerine dikkati çekti. Ayrıca askeri ve sivil yargı farkının ortadan kaldırıldığını, HSYK konusunda mutabakat sağladıklarını dile getirdi.

Pursak: Anayasanın ilk dört maddesi tartışma konusu değildir

MHP milletvekili Mehmet Pursak ise 2007 yılından beri yürütülen anayasa değişikliği tartışmalarını hatırlattı. Pursak, üzerinde uzlaşmaya varılan metin konusunda şunları söyledi: "Anayasamız Türk anayasasıdır, anayasamızın hiçbir yerinden Türk ibaresi çıkarılmadı. İlk 4 madde tartışma konusu değildir. Sadece hükümet sistemi odaklı bir anayasa yenilenmesi süreci yürütülmüştür.”

Gül ve Pursak, ortak basın açıklamasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtlamadı.

Anayasa değişikliği teklifinde neler var?

Anayasada değişiklik öngören teklif, yürütme yetkisinin tamamen cumhurbaşkanında olmasını öngörüyor. Adına cumhurbaşkanlığı dense de, başkanlık sistemini getiren teklif, cumhurbaşkanının partili olmasına olanak sağlıyor. Teklif ayrıca, TBMM'nin denetim yollarından "gensoru” ve "meclis soruşturması” yetkilerinin kaldırılmasını içeriyor. Teklife göre, başbakanlık makamı kaldırılıyor, yerine iki cumhurbaşkanı yardımcısı getiriliyor. Yardımcıları ve bakanları cumhurbaşkanının ataması öngörülüyor. Bakan olanlar, milletvekilliğine devam edemeyecek, TBMM dışından da bakan atanabilecek.

Değişiklik teklifi, TBMM'deki milletvekili sayısının 600'e çıkartılmasını, seçilme yaşının 25'ten 18'e indirilmesini öngörüyor. Teklife göre, cumhurbaşkanının yargılanması ise zorlaştırılıyor. Buna göre, cumhurbaşkanının Yüce Divan’a sevki için 3 aşamalı bir yöntem öngörülüyor. Bu durumda, cumhurbaşkanı hakkında soruşturma önergesi verilebilmesi için salt çoğunluk, komisyonun kurulabilmesi için beşte üç, Yüce Divan’a sevk için ise üçte iki çoğunluk aranacak.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/JD/MK