Altı lider Anayasa değişikliklerini konuşacak

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem çalışmalarını sürdüren 6 muhalefet partisinin genel başkanları 3 Temmuz Pazar günü beşinci kez bir araya geliyor. Toplantının gündeminde Anayasal ve Yasal Çerçeve Hazırlık Komisyonu'nun Pazar gününe kadar tamamlamayı hedeflediği ortak metnin olması bekleniyor.

Komisyon, bir süredir Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem için hazırlanan ortak metinde belirlenen ilke, esas ve kuralların Anayasa'ya uygun hale getirilmesine yönelik çalışma yürütüyordu.

Anayasa Komisyonu, 3 Temmuz’a hazırlanıyor

Edinilen bilgiye göre, CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, İYİ Parti Genel Sekreteri Uğur Poyraz, Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya, Demokrat Parti Genel Sekreteri Serhan Yücel, Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Serap Yazıcı ve DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu'ndan oluşan komisyon, çalışmasını büyük oranda tamamladı.

Önümüzdeki birkaç gün içerisinde üç ya da dört toplantı daha yapacak olan komisyon, ortak metni liderlerin görüşüne sunulmak üzere hazır hale getirmeyi hedefliyor. Pazar gününe kadar hazırlanacak olan ortak metinde Anayasa'nın ilk 75 maddesinde değişiklik öngörülmedi.

Yürütülen çalışma ile Anayasa'nın yasama, yürütme ve yargıyı düzenleyen bölümlerinde değişiklikler yapılması hedefleniyor. Bu çerçevede Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem mutabakat metninde ilan edilen düzenlemelere yönelik Anayasa'nın 60'a yakın maddesinde değişiklik öngörülecek. Değişiklikler, cumhurbaşkanının görev ve yetkilerinden başbakanlık ve bakanlar kurulunun yeniden hayata geçirilmesinin yanı sıra HSK'nın yapısı, Danıştay ve Sayıştay gibi kurumların yapılandırılması gibi düzenlemeleri kapsayacak.

Değişiklikler için referanduma gidilebilir

Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem'e geçişle ilgili de "Meclis çoğunluğu ile mi olmalı yoksa referanduma gidilmeli mi?" tartışması da partiler arasında değerlendirilmeye başlandı.

Mevcut sistemde Anayasa değişikliğinin referanduma gitmeden kabulü için en az 400 milletvekilinin oyu gerekiyor. Değişikliğin referanduma götürülmesi için ise en az 360 milletvekilinin oyuna ihtiyaç duyuluyor. Yapılan değerlendirmelerde muhalefetin, Meclis üye tam sayısının 3'te 2 çoğunluğu olan 400 milletvekiline ulaşması durumunda dahi, düzenlemelerin yürürlüğe girmesi için referanduma gidilebileceği görüşü öne çıkıyor. 

Birden fazla cumhurbaşkanı yardımcısı atanabilir mi?

Seçim sonrası yapılması planlanan değişikliklerle ilgili çalışmalarını yürüten muhalefetin geçiş süreci ile ilgili de çalışmayı sürdürdüğü öğrenildi. Bu doğrultuda henüz ortak metin yazım aşamasına gelinmedi, ancak muhalefet partileri kendi içindeki çalışmaları hızlandırdı. Bu kapsamda Geçiş Süreci ve Yol Haritası Komisyonu üyeleri, geçiş sürecinde cumhurbaşkanının hangi görev ve yetkilerini nasıl kullanacağına yönelik ilke ve esaslar üzerinde çalışıyor.

Mevcut sistemde Cumhurbaşkanı, yardımcısını ve bakanları, milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olan kişiler arasından atayabiliyor. Cumhurbaşkanı yardımcısının sayısı ile ilgili bir sınırlama bulunmuyor. Bu atamalar, TBMM içerisinden yapılabildiği gibi, TBMM dışından da yapılabiliyor. Komisyonun çalıştığı konular arasında cumhurbaşkanı yardımcılıklarının yanı sıra bakanlıklara yapılacak atamalarla ilgili başlık da ön plana çıkıyor.

Kulislerde, altılı masayı oluşturan liderlerin kabinede cumhurbaşkanı yardımcısı olarak görev almasının da geçiş süreci seçenekleri arasında değerlendirildiği ifade ediliyor. İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener başbakan adayı olduğunu açıklamıştı, ancak geçiş süreci tamamlanana kadar başbakanlık müessesi kurulamayacak. Bu nedenle yeni sisteme geçene kadar Akşener'le birlikte ittifakta yer alması muhtemel liderlerin cumhurbaşkanlığı yardımcısı olarak görev yapacağı bir model üzerinde çalışılıyor.

İki komisyon rapor açıkladı

Altılı masa ilk olarak Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem'e geçişte uyulacak ilke ve esasların belirlendiği ve giriş, yasama, yürütme, yargı ve demokratik sistem olmak üzere beş başlıktan oluşan ortak metin üzerinde anlaşma sağladı. Ortak metin, 28 Şubat'ta muhalefet partisi liderlerinin katıldığı bir toplantı ile kamuoyuna duyuruldu. Liderler ayda bir kez olmak üzere toplantılarına devam ederken bir yandan da seçim güvenliği, geçiş süreci, kurumsal reformlar ve anayasa alanında çalışacak komisyonlar kuruldu.

Seçim Güvenliği Komisyonu, seçim öncesi, seçim günü ve seçim sonrası olmak üzere yapılması planlanan çalışmaları ve hazırladığı raporu 6 Haziran'da kamuoyuna duyurdu. Bundan bir hafta sonra da Kurumsal Reformlar Komisyonu, seçim sonrasında yapılacak çalışmalarla ilgili bir rapor açıkladı.