Almanya'nın siyasi partileri

Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) / Hristiyan Sosyal Birlik (CSU)

Renk: Siyah

Genel Başkan: Angela Merkel

2013 genel seçim skoru: Yüzde 41,5 (630 sandalyede 311)

Üye sayısı: 430 bin

Seçmen kitlesi: 60 yaş üstü, muhafazakar ve özellikle Almanya'nın güneyinde taşrada yaşayan kitle CDU ve CSU partilerinin çekirdek destekçilerini oluşturuyor. CDU ayrıca küçük işletme sahibi ve düşük ya da orta eğitim düzeyinden gelen seçmen tarafından da tercih ediliyor.

Tarihçe: İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Batı Almanya'daki Hristiyan muhafazakâr seçmenleri bir araya getirmek üzere kuruldu. Savaş sonrası ve 1990'daki birleşmeden sonra Almanya'da en başat siyasi güç haline geldi ve Bavyera'daki kardeş partisi CSU ile son 67 yılın 47'sinde iktidarda kaldı.

1949 yılından 1963'e kadar iktidarda kalan CDU Genel Başkanı Konrad Adenauer Federal Almanya'da "kurucu baba" niteliğine en çok yaklaşmış siyasetçi. Adenauer ve sonradan Başbakan olacak Ekonomi Bakanı Ludwig Erhard Batı Almanya'daki "ekonomik mucize"nin mimarlarıydı. Almanya'nın istikrar simgesi haline gelen partinin itibarı, uzun süre Başbakanlık görevini yürüten ve bölünmüş Almanya'nın 1990 yılında birleşmesinde büyük rol oynayan Helmut Kohl döneminde devam etti. Doğu ve Batı Almanya'nın birleşmesi günümüzde Almanların gözünde bir başka kuruluş anı olarak yaşıyor.

Duruşu: Angela Merkel (Maliye Bakanı Wolfgang Schäuble ile birlikte) CDU'nun geleneksel değerlerinin hem devamlılığını, hem de bu değerlerden bir kopuşu simgeliyor. Alman seçmenler ekonomideki istikrar konusunda Merkel'e güveniyor. Öne çıkan bir unsur olarak, Başbakan eşcinsel evliliklere karşı çıkma konusunda taviz vermiyor. Ancak ülkenin göç politikalarında görece liberal duruşu, CDU tabanında Merkel'e karşı bir tepki yaratıyor.

Tercih ettiği koalisyon ortakları: FDP, SPD ve muhtemelen Yeşiller

Sosyal Demokrat Parti (SDP)

Renk: Kırmızı

Genel Başkan: Martin Schulz

Başbakan Adayı: Martin Schulz

2013 genel seçim skoru: Yüzde 25,7 (630 sandalyede 193)

Üye sayısı: 440 bin

Seçmen kitlesi: SPD geleneksel olarak işçi sınıfı ve sendikalı işçilerin partisi olarak geçiyor. Partinin en güçlü olduğu yerler Almanya'nın batısında yüksek nüfus oranına sahip sanayi bölgeleri. Bunlar arasında Ruhr, Kuzey Ren-Vestfalya, Hessen ve Aşağı Saksoyna başı çekiyor.

Tarihçe: 1875'te kurulan SPD ülkenin en eski partisi. 20. Yüzyıl'ın fırtınalı geçen ilk 20 yılında parti sol hareketler, sendikalar ve komünistler için bir çatı örgüt niteliğinde oldu. Ancak 1919 yılında Almanya Komünist Partisi'nin (KPD) kurulmasıyla SPD kalıcı olarak devrimcilerden ziyade reformcuların evi haline geldi. Ancak bu durum bile SPD'li siyasetçilerin Nazi Almanyası döneminde toplama kamplarına gönderilmelerine engel olmadı.

SPD'nin ilk başbakanı (vefat etmesine rağmen halen onursal başkanı) Willy Brandt Batı Almaya'da 1969 ile 1974 yılları arasında iktidardaydı. Brandt, CDU ile koalisyon ortağı olduğu dönemde Dışişleri Bakanı olarak İkinci Dünya Savaşı sonrası Doğu Avrupa ile ilişkilerde uzlaşmacı bir ortamın oluşmasında büyük rol oynadı. Kendisinden sonra yerine geçen bir başka SPD'li Başbakan Helmut Schmidt ile birlikte örnek bir siyasetçi olarak gösteriliyor. Parti, 67 yıllık Federal Cumhuriyet döneminde 34 sene iktidarda kaldı ve bunun 21 yılı boyunca koalisyon liderliğini üstlendi.

Duruşu: SPD'nin en güçlü olduğu taraf her zaman soysal altyapıya vurgu yapan sosyal politikalar olarak süregeldi. Ancak aynı zamanda parti işsizlik sigortasında bir takım kısıtlamalara gitmek istiyor. SPD ayrıca 2015 yılında yürürlüğe giren yeni asgari ücret yasasında anahtar rol oynadı. Buna göre bugün Almanya'da saatlik asgari ücret 8,84 euro.

Ne var ki, 2000'li yılların başında Genel Başkan olan Başbakan Gehrar Schröder'in "2010 Ajandası" isimli istihdam pazarı reformları partinin geleneksel desteğinde düşüşe neden oldu. Bu nedenden dolayı Martin Schulz, şaşırtıcı olmayan bir şekilde adaylığını bu politikayı "düzeltme" üzerine konumlandırdı ve sosyal adalet ile vergi dağıtımına özel bir vurgu yaptı.

Tercih ettiği koalisyon ortakları: Yeşiller, CDU ve muhtemelen Sol Parti

Sol Parti (Die Linke)

Renk: Kırmızı (seçim anketleri SPD ile karışmasın diye çoğu zaman kırmızımsı mor kullanıyor)

Genel Başkanları: Katja Kipping, Bernd Riexinger

Başbakan Adayları: Sahra Wagenknecht, Dietmar Bartsch

2013 genel seçim skoru: Yüzde 8,6 (630 sandalyede 64)

Üye sayısı: 60 bin

Seçmen kitlesi: Sol Parti'nin tabanı "yeni Alman eyaletleri" olarak da bilinen eski Doğu Almanya'daki yönetimi desteklemiş eski komünistler. Bu kitlenin genel olarak yaş ortalaması hayli yüksek. Sol Parti'nin batıdaki takipçileri ise geleneksel partilere inancını yitirmiş daha çok genç nüfusa ait "protest" seçmen. Anketlere bakılacak olursa bu kitlenin bir çoğu son iki yılda popülist milliyetçi AfD'ye geçiş yapmış durumda.

Tarihçe: 2007'de kurulmuş olmasına karşın, Sol Parti'nin çok daha uzun bir geçmişi var. Die Linke, iki Almanya'nın 1990'da birleşmesine kadar Doğu Almanya'yı yöneten Sosyalist Birlik Partisi'nin (SED) devamı olarak görülüyor. Sol Parti, SED'nin selefi Demokratik Sosyalizm Partisi (PDS), Almanya'nın batısındaki sendikaların hareketi WASG Partisi ve Başbakan Gerhard Schröder zamanında artan sosyal yardım kesintilerinden dolayı partilerinden ayrılan memnuniyetsiz SPD üyelerinin bir araya gelmesiyle oluştu. Bu üyelerden en çok öne çıkan isim Schröder kabinesinin ilk Maliye Bakanı ve partinin Genel Başkanı Oskar Lafontaine oldu. SPD'den kopan en büyük isimlerden muhalif Lafontaine Sol Parti'ye liderlik etti ve halen partinin öne çıkan önemli isimlerinden.

Kısmen Doğu Almanya'daki diktatörlükle geçmişten gelen ilişkisi dolayısıyla ana akım partiler arasında kendisine bir türlü yer bulamayan Sol Parti, her ne kadar köklü bir yönetim deneyimi olsa da hiçbir zaman federal hükümette koalisyon ortağı olma fırsatı bulamadı.

Duruşu: Almanya parlamentosu Bundestag'da halen ana muhalefette olan Sol, ülkenin sınır ötesi askeri misyonlarına karşı çıkan tek büyük parti. Parti aynı zamanda NATO'nun dağıtılmasını ve halihazırda 8,84 euro olan asgari ücretin saatte 10 euroya çıkarılmasını istiyor. Kimi siyaset bilimciler Sol'u hâlâ kapitalist ekonomik düzeni alaşağı etmek isteyen radikal bir parti olarak görüyor. Ancak parti daha güçlü bir piyasa regülasyonu, kira üst limitleri ve sosyal yatırım politikalarını savunduğunu belirtiyor.

Tercih ettiği koalisyon ortakları: SPD ve Yeşiller

Yeşiller Partisi (Birlik 90/Yeşiller)

Renk: Yeşil

Genel Başkanları: Cem Özdemir, Simone Peter

Başbakan Adayları: Cem Özdemir, Katrin Göring-Eckardt

2013 genel seçim skoru: Yüzde 8,4 (630 sandalyede 63)

Seçmen kitlesi: Yeşiller iyi eğitimli ve şehirli seçmenlerin desteğini hedefliyor ve güçlü olduğu yerler özellikle Almanya'nın batısındaki büyük üniversite şehirleri. Ancak partinin son 30 yıllık tarihinde seçmen kitlesi de partiyle birlikte yaşlandı ve bugün Yeşillerin seçmeninin sadece yüzde 10'u 35 yaşının altında. Aynı şekilde Yeşillere destek veren seçmen yıllar içinde daha varlıklı hale geldi ve parti işçi sınıfının desteğini almakta güçlük çekiyor.

Tarihçe: Yeşiller Almanya'nın İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde belki de en başarılı karşı-kültür hareketi. Resmi ismi Birlik 90/Yeşiller olan parti 1980'li yıllarda nükleer santrallere karşı çıkmaktan eşcinsel hareketine kadar bir dizi sosyal protesto hareketinin bir araya gelmesiyle ortaya çıktı. Partinin çevreci duruşu da tabii ki aşikâr. Bütün bu ülkülerin, ittifakın kurulduğu 1993'ten bu yana (Yeşil Parti 1980'de kuruldu) ana akım siyasette kendine bir yer bulabilmiş olması partinin en büyük başarılarından.

Partinin öne çıkması 2000'li yılların başında Gerhard Schröder liderliğindeki SPD hükümetinde küçük koalisyon ortağı olması ve Joschka Fischer ile Dışişleri Bakanlığı ve beraberinde birkaç bakanlık alması ile yaşandı. En büyük seçim başarısı da 2009 seçimlerinde tarihinde ilk ve tek kez yüzde 10'un üzerinde oy alması oldu.

Duruşu: Siyasi gözlemciler Yeşilleri "realistler" ve "fundamentalistler" şeklinde iki gruba ayırıyor. "Realistler" hükümette yer alabilmek için partinin hedeflerinden taviz vermeye hazır üyeler olarak geçerken, daha sol tarafta olan "fundamentalistler" partinin karşı-kültür köklerine yakın kişiler. "Realistler" zaman içerisinde partinin yönetimini ele geçirmiş gibi gözüküyor. Hatta Yeşillerin, Almanya'nın güneyindeki Baden-Württemberg eyaletinde muhafazakar CDU ile koalisyon ortağı olarak federal hükümette de olası bir benzer senaryoya örnek teşkil edebileceği konuşuluyor. Çevre meseleleri partinin ana ülkülerinden birisi ve 2000'li yılların başında SPD ile gerçekleştirdikleri tarım reformu anahtar başarıları olmakla beraber, parti solcu gündemini vergiler ve sosyal politikalar alanında da ittirmeye gayret etti. Ancak son seçimlerde pek başarılı olamaması ve CDU ile muhtemel bir koalisyon ortaklığı bu seçimlerde daha "merkezci" bir siyasi program belirleyebileceğine işaret ediyor.

Tercih ettiği koalisyon ortağı: SPD

Almanya için Alternatif (AfD)

Renk: Açık mavi

Genel Başkanlar: Frauke Petry, Jörg Meuthen

Başbakan Adayları: Daha sonra belirlenecek

2013 genel seçim skoru: Yüzde 4,7 ile yüzde 5'lik barajı geçemedi (630 sandalyede 0)

Üye sayısı: 27 bin

Seçmen kitlesi: AfD, Yeşiller dışındaki tüm ana akım partilerden seçmeni kendi tarafına çekmenin yanı sıra, oy vermeyen kitleyi de kendilerine destek vermeye ikna etmiş durumda. Her ne kadar tek tip bir seçmen kitlesi olmasa da, ağırlıklı olarak düşük gelirli ve düşük eğitimli seçmenler AfD'yi destekliyor. Partinin üyelerinin sadece yüzde 15'inin kadın olması da öne çıkan bir gösterge.

Tarihçe: Milliyetçi sağ Almanya için Alternatif (AfD) dört yıllık geçmişinde hızla yükseldi. 2013 genel seçimlerinden sadece beş ay önce kurulan parti parlamentoya girmeyi neredeyse başarmıştı. O zamandan beri eyalet seçimlerinde yerel meclislere ve Avrupa Parlamentosu'na girmeyi başardı. Ancak yükseliş seyri son aylarda düşüşe geçti. Yazının yazıldığı tarih itibariyle AfD'ye verilen destek yüzde dokuz civarında.

AfD temel olarak bir grup Avrupa Birliği karşıtı akademisyenin ortak para birimi euroya karşı protestosu ve Angela Merkel'in Avrupa'daki ekonomik krizi takiben 2010 yılında Yunanistan'ı düştüğü zor durumdan kurtarması neticesinde kuruldu. Ancak parti içindeki iktidar mücadelesi 2015 yılında Genel Başkan Bern Lucke'nin yerinden olması ve bir takım başka öne çıkan isimlerle birlikte Frauke Petry'nin Lucke'nin yerini alması ile sonuçlandı. Partinin yeni liderleri aşırı milliyetçi, göç ve İslam karşıtı bir duruş sergiliyorlar ve 2015 yılında yaşanan mülteci krizi AfD'ye bu anlamda başarı da getirdi.

2016'da ABD'de Donald Trump'ın başkan seçilmesini ve İngiltere'nin AB'den ayrılma kararını memnuniyetle karşılayan tek büyük Alman partisi AfD oldu.

Duruşu: AfD, AB'nin sınırlarını kapatmak, Almanya sınırlarında kapsamlı kimlik kontrollerini geri getirmek ve göçmenlerin Almanya'ya girişini engellemek üzere yurtdışında kamplar kurmak istiyor. Parti aynı zamanda siyasi iltica başvurusu reddedilmiş herkesi anında sınır dışı etmeyi ve yabancıları kendi ülkelerine dönme kararı alacak şekilde finansal destekle cesaretlendirmeyi hedefliyor. AfD, geleneksel Alman kültürünün önce gelmesi gerektiğine inanıyor ve İslam'ın Alman toplumun bir parçası olduğu düşüncesini reddediyor. Ayrıca iklim değişikliğinin insanlığın etkisi olduğu düşüncesine şüpheyle yaklaşıyor ve Almanya'nın yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelme sürecini tersine çevirmek istiyor.

Tercih ettiği koalisyon ortakları: Tüm partiler tarafından dışlandılar ama politika tercihlerinde AfD'ye en yakın parti CDU

Hür Demokratik Parti (FDP)

Renk: Sarı

Genel Başkan: Christian Lindner

2013 genel seçim skoru: Yüzde 4,8 ile yüzde 5'lik barajı geçemedi (630 sandalyede 0)

Üye sayısı: 54 bin

Seçmen kitlesi: Serbest girişimciliğin partisi olarak FDP'nin, serbest meslek erbapları, işletme sahipleri, diş hekimleri, avukatlar ve az da olsa işçiler arasında destek görmesi şaşırtıcı değil.

Tarihçe: Hür Demokratlar 1949'da kurulan Federal Cumhuriyet boyunca parlamentoda temsil edilme fırsatına sahip oldular. Ancak 2013'teki seçimlerde yüzde 5'lik seçim barajını geçemeyince meclis dışında kaldılar ve o günden beri varoluşsal bir mücadele veriyorlar.

Aralık 1948'de kurulan parti zamanında hem CDU hem de SPD için karar verici bir güce sahip oldu. 41 sene boyunca koalisyon içinde yer alarak federal hükümette başka hiçbir partinin ulaşamadığı bir rekora sahip oldu. Koalisyon hükümetlerinin daima küçük ortağı olsa da, bu hükümetlere İkinci Dünya Savaşı sonrasında Helmut Kohl'un hükümetinde Dışişleri Bakanlığı görevinde bulunmuş Hans-Dietrich Genscher gibi Almanya'da simge haline gelmiş isimleri kazandırdı.

Siyasi duruşu: FDP'nin parti programı bireysel hak ve özgürlükler prensibi üzerine kurulu. Her ne kadar vergilerde indirime gitmeyi savunsa da, finans piyasalarını başıboş bırakmamaktan yana. Aynı zamanda Avrupa odaklı bir parti olan FDP, en son seçim bildirgesinde AB ile bağları daha da güçlendirme çağrısında bulundu.

Tercih ettiği koalisyon ortağı: CDU

© Deutsche Welle Türkçe

 Benjamin Knight