Almanya'da çalışmak için hangi şartlar aranıyor?

Federal Alman Hükümeti’nin 2008 yılında aldığı kararla kalifiye yabancı iş gücünün ülkeye gelmesi için bazı kolaylıklar sağlandı. Buna göre ”üçüncü ülke vatandaşı” olarak adlandırılan Avrupa Birliği’ne üye olmayan ülkelerin vatandaşlarına da Almanya’da çalışabilme olanağı sunuluyor. Bu şekilde Türkiye’de yaşayan, yüksek okul veya üniversite mezunu Türk vatandaşlarının Almanya’da çalışma şansı bulunuyor.

İhtiyaç duyulan meslekler

Peki hangi meslek gruplarının şansı daha fazla? Bu soruyu Federal İstihdam Dairesi Berlin Brandenburg Bölge Müdürlüğü Basın Sözcü Yardımcısı Erik Benkendorf yanıtlıyor:

”Şimdiki duruma göre gerçekten bilişim teknolojileri alanında çalışan nitelikli elemanlar ile uzmanlaşmış kişilerin burada iş bulma şansı oldukça yüksek. Çünkü bence Almanya’da mühendislik alanında çalışan yeterince kalifiye personel yok. Böyle elemanlar olmadığı sürece de, AB vatandaşı olmayanların Almanya’daki istihdam piyasasında yer alma şansı bulunuyor.”

Diğer meslek gruplarından kişilerin Almanya’da istihdam edilmeleri ise niteliklerine ve işverenin talebine bağlı.

Aranan şartlar

Hangi meslekten olursa olsun, Almanya’da çalışmak isteyen bir Türk vatandaşının ülkeye gelmeden önce işini, Türkiye'deyken bulması gerekiyor. Almanya’daki çalışma olanakları Federal İstihdam Dairesi’nin ve özel iş bulma kuruluşlarının internet sayfalarından araştırılabiliyor. Bunun yanı sıra kişisel bağlantılar da iş bulmaya yardımcı olabiliyor.

Bilişim teknolojisi uzmanlığı veya mühendislik gibi kalifiye personelde aranan şartlar benzerlik gösteriyor. Bu kişilerin Almanya’da çalışabilmesi için Almanca bilmesi gerekmiyor. Benkendorf, örneğin bilişim teknolojileri alanında çalışacak birinin niteliklerini kanıtlayabilmesi gerektiğini söylüyor. Bunun için öncelikle yüksek okul veya üniversite diplomasının Almanya’da tanıtılması gerekiyor.

Diplomaların tanıtılması

Federal Alman Hükümeti, geçen yılın sonunda yurtdışında alınan üniversite ve yüksek okul diplomaların tanıtılmasının kolaylaştırılması kararı aldı. Gereken değişiklerin yapılarak yeni düzenlemenin 2011 yılında yürürlüğe girmesi planlanıyor. Yürürlükte olan uygulamaya göre diplomaların tanıtılması eyaletlere göre farklılık gösteriyor. Benkendorf, genel olarak diplomaların içeriğinin incelendiğini ve mezun olunan bölümdeki derslerle Alman okullarında okutulan derslerin karşılaştırıldığını belirtiyor. Diplomaların nasıl tanıtılacağına dair bilgiler, Eğitim Bakanları Konferansı’nın internet sayfasında bulunabilir.

Diğer meslek grupları

Almanya’da çalışmak isteyen doktorların diplomalarını tanıtmalarının yanı sıra ilgili sağlık dairesinden özel izin alması gerekiyor. Aşçılar da nitelikli personel arasında sayılıyor. Ancak Federal İstihdam Dairesi Berlin Brandenburg Bölge Müdürlüğü Basın Sözcü Yardımcısı Benkendorf, Almanya’da yaşayan Türklerin sayısının fazla olması nedeniyle Türkiye’den aşçı olarak gelmenin kolay olmadığını hatırlatıyor. Diploması tanınan kalifiye elemanların, bilgisayar uzmanlarının, Almanya merkezli bir firmada yönetici konumunda görevlendirilecek kişilerin ülkede çalışabilmesi için Federal İstihdam Dairesi’in onayı gerekiyor.

Üst düzey yöneticiler ile yüksek nitelikli personelin Almanya’da çalışabilmesi için Federal İstihdam Dairesi’nin onayı gerekmiyor. Bu kişilere Almanya'ya yerleşme izni verilebilmesi için yılda en az 63.600 euro kazanmaları şartı aranıyor.

Bilimsel araştırma yapmak ve üniversiteside ders vermek için Almanya’ya gelecek olanlar için de Federal İstihdam Dairesi’nin onayı gerekmiyor. Sanatçı, sporcu, manken gibi meslek gruplarına dahil olan kişiler de özel şartlara tabi, çünkü bu kişiler çoğunlukla belirli bir süre için Almanya’da çalışıyor.

Nasıl vize alınıyor?

Almanya’da iş bulan bir Türk vatandaşının ülkeye giriş yapabilmesi için öncelikle vize alması gerekiyor. Almanya’nın Türkiye’deki temsilciliklerine yapılacak vize başvurusu için başvuru formu, pasaport, eğer varsa eski pasaportlar, iki adet biyometrik fotoğraf ve Almanya’daki işverenden alınacak onay belgesi isteniyor. Berlin Eyaleti Göç ve Uyum Dairesi Danışmanı Eckhard von Zengen, bu evraklar arasında işverenden alınacak onay belgesinin önemli olduğunu vurguluyor. Bu belge ile Almanya’da hangi işte, hangi koşullarda çalışılacağı kanıtlanıyor. Von Zengen, daha sonra belgelerin ilgili Yabancılar Dairesi’ne gönderildiğini, Yabancılar Dairesi’nin de onay verip, veremeyeceğini incelediğini belirtiyor. Bu çerçevede, genellikle Federal İstihdam Dairesi’nin de onayı isteniyor.

Federal İstihdam Dairesi de söz konusu işte Almanya’da çalışacak birinin olup, olmadığını araştırıyor. Federal İstihdam Dairesi Berlin Brandenburg Bölge Müdürlüğü Basın Sözcü Yardımcısı Benkendorf bu süreci şöyle anlatıyor: ”Arka planda Almanya’daki istihdam piyasasının durumu inceleniyor. Benim iş bulduğum alanda Almanya’dan birinin çalışıp, çalışamayacağına bakılıyor. Eğer bu inceleme sonucunda olumlu sonuç alınırsa, yani Almanya’da bu alanda çalışacak kimse yoksa, uzun bir sürecin ardından, iş sözleşmesinin süresine göre esasen vize verilmesi mümkün.”

Avrupa Birliği’ne üye olmayan bir ülke vatandaşının Almanya’da çalışabilmesi için gereken önemli koşullardan biri Almanya ve Avrupa Birliği dahilinde o alanda çalışabilecek birinin bulunmaması. Berlin Eyaleti Göç ve Uyum Dairesi Danışmanı Eckhard von Zengen, bunun yanı sıra çalışma şartları ve alınacak paranın da göz önünde bulundurulduğunu hatırlatıyor: ”Yapılacak işe Almanya şartlarına göre ücret verilip, verilmediğine bakılıyor. Böylelikle kölelik benzeri çalışma koşullarının oluşması engelleniyor.”

Almanya'ya gelince ne yapmak gerekiyor?

En az üç ay kadar süren incelemelerin ardından eğer gereken şartlar sağlanıyorsa vize alınabiliyor. Federal İstihdam Dairesi’nden Erik Benkendorf, üç ay geçerli olan bu vize ile Almanya’ya gelen kişinin en kısa zamanda oturma izni almak için ilgili Yabancılar Dairesi’ne gitmesini tavsiye ediyor. Benkendorf, Yabancılar Dairesi’nin oturulan evi, iş sözleşmesi çerçevesinde yeterli ücret ödenip ödenmediğini, bu paranın geçinmek ve eğer varsa diğer aile bireylerini geçindirmek için yetip yetmediğini incelediğini belirtiyor. Kazanılan paranın geçimi sağlayacak düzeyde olmasının önemli olduğunu vurgulayan Benkendorf, devletten yardım almamak gerektiğini söylüyor. Bu incelemelerin ardından da iş sözleşmesinin süresine göre oturma izni veriliyor. İlk etapta oturma izni en fazla üç yıllığına veriliyor. Ayrıca çalışma izni almak gerekmiyor. Oturma izninin üzerinde çalışabileceğine dair damga bulunuyor. Ancak bu oturma ve çalışma izni, belirli bir meslek, işveren veya kent ile sınırlı olabiliyor.

Eşlerin durumu

Almanya’ya çalışmak için gelenler yanlarında eşlerini ve çocuklarını da getirebiliyor. Berlin Eyaleti Göç ve Uyum Dairesi Danışmanı Eckhard von Zengen ancak çalışanın görevine bağlı olarak, eşlerin ve çocukların gelme koşullarının farklılık gösterdiğine dikkat çekiyor: ”Üniversite mezunlarının eşlerini yanlarında getirmeleri çok daha kolay. Büyükelçilik, Yabancılar Dairesi’ne sormadan tek başına karar verebiliyor. Bu durum özellikle Alman organizasyonları tarafından görevlendirilen kişiler için geçerli. Çocuklar da sorunsuz bir şekilde Almanya’ya gelebiliyor. Bazı durumlarda ise ücretli olarak çalışan, mesela sanayide çalışacak biri önce tek başına gelebilir, daha sonra da eşini yanına aldırmak için başvuruda bulunabilir.” Almanya’da çalışan nitelikli elemanlar, yöneticiler ve bilim insanlarının eşlerine oturma izniyle birlikte süreli çalışma müsadesi de veriliyor.

© Deutsche Welle

Haber: Jülide Danışman

Editör: Murat Çelikkafa