Almanya İncirlik'ten çekilirse ne olur?

Türkiye, 15 Temmuz darbe girişiminde yer aldıkları iddia edilen Türk askeri personeline sığınma hakkı veren Almanya'nın bu kararına tepki olarak, Alman milletvekillerinin İncirlik Üssü'ndeki Alman askerlerini ziyaret etmesine izin vermiyor. Almanya Başbakanı Angela Merkel geçen hafta Brüksel'deki NATO zirvesi sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşme öncesinde, uzlaşma sağlanamazsa İncirlik'teki Alman askerlerinin çekileceğini açıklamıştı.

İki ülke arasındaki kriz halen aşılamadı. Uzmanlar, Almanya'nın İncirlik'teki askerlerini çekmesinin olası sonuçlarını DW Türkçe'ye yorumladı.

ABD'li jeopolitik uzmanı ve stratejist Marco Vicenzino, Alman askerlerinin İncirlik Üssü'nden çekilmesi halinde, "NATO içindeki birlik ruhunun ciddi bir darbe alacağını" söyledi.

Washington merkezli düşünce kuruluşu Küresel Strateji Projesi'nin kurucu direktörü olan Vicenzino, "Açıkçası, NATO ve birçok üyesi son dönemde çok eleştirildi, özellikle de Trump yönetimi tarafından. Almanya'nın çekilmesi gibi bir gelişme de bu çalkantılı dönemde durumu daha da zorlaştıracaktır" dedi.

Vicenzino, olası bir çekilmenin, Türkiye'nin NATO ve IŞİD karşıtı uluslararası koalisyon içindeki imajına da zarar vereceğini ifade etti. ABD'li uzman, "NATO müttefikleri arasında işbirliği ve uyum beklendiği için, bunun yansıması da olumsuz olacaktır. Özellikle de teröre karşı ortak ve kolektif bir misyon içindeyken" yorumunda bulundu.

"NATO'ya yanlış bir sinyal olur"

Berlin merkezli Bilim ve Siyaset Vakfı'ndan güvenlik uzmanı Binbaşı Rayk Hähnlein da NATO'nun şu an "her şeyden çok bütünlük ve uyuma ihtiyacı olduğunu" belirtti.

Hähnlein, DW Türkçe'ye yaptığı açıklamada, Almanya'nın İncirlik'ten çekilse bile, Konya'daki NATO üssünde görevli askerlerini ve erken uyarı uçaklarını bırakması gerektiğini söyledi. Hähnlein, "Aksi takdirde NATO'ya yanlış bir sinyal gönderilmiş olur" diye ekledi.

Ancak her iki uzman da olası bir çekilme kararında, en büyük hasarı Türkiye-Almanya ilişkilerinin alacağı konusunda hemfikir.

NATO'nun bu sorunu kendisinden uzak tutmaya çalıştığını ve Türkiye ile Almanya arasındaki bir konu olarak beyan ettiğini söyleyen Hähnlein, "Türkiye'nin NATO ya da IŞİD karşıtı koalisyon içindeki imajından ziyade, böyle bir gelişme daha çok ikili ilişkileri etkiler" ifadesini kullandı. Vicenzino da "Çekilmenin her şeyden önce en büyük zararı Türk-Alman ilişkilerine vereceği açık" diye konuştu.

"Türkiye'ye cephe alınmıyor"

Alman Die Welt gazetesi, aralarında Almanya'nın da bulunduğu bazı NATO ülkelerinin, bir sonraki liderler zirvesine ev sahipliği yapmak isteyen Türkiye'nin bu teklifine sıcak bakmadıklarını bildirmişti. Gazeteye konuşan NATO kaynakları, buna gerekçe olarak da "Türkiye'nin iç politikasının desteklendiği izlenimi verilmek istenmemesini" göstermişti.

Söz konusu haberi yorumlayan uzmanlar, NATO'nun Türkiye'yi dışlamaya başladığı yönündeki iddialara katılmadıklarını belirttiler.

ABD'li uzman Vicenzino, "İttifakın Türkiye'ye cephe aldığını düşünmüyorum. Türkiye her zaman NATO'nun çok önemli ve kritik bir üyesiydi, halen de öyle. Bu sadece Erdoğan hükümetinin bazı politikalarından memnuniyet duyulmadığının bir sinyali. NATO bir güvenlik ittifakı ama aynı zamanda da demokratik ortakların ittifakı. Erdoğan'ın özellikle son dönemlerdeki politikaları, ittifakın bu önemli demokratik ögesini yansıtmıyor" dedi.

Alman güvenlik uzmanı Hähnlein da "NATO'daki herkes şunu bilir: Türkiye ittifak için hayatidir ve en önemli üyelerden biridir. Ama tabii ki de Türkiye'nin mevcut şartlarda bir NATO zirvesine evsahipliği yapmasının doğru bir sinyal olup olmadığını sorgulayanlar da olabilir" ifadesini kullandı.

"Türkiye NATO'ya daha fazla sorun çıkarır"

DW Türkçe'ye konuşan Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Uluslararası İlişkiler bölümünden Prof. Dr. Hüseyin Bağcı ise NATO'nun Türkiye'yi karşısına alma gibi bir seçeneği olmadığını belirtti.

Bağcı, "Türkiye'yi karşısına alması zor... Türkiye, NATO'ya daha fazla problem çıkarır, bundan sonraki bütün tartışmalarda Türkiye takoz koyar. Çünkü NATO içindeki kararlar oybirliğiyle alınır" dedi.

NATO'nun Türkiye'de zirve düzenlemek istemediğine dair iddialara tepki gösteren Bağcı, "O zaman ABD'de yapmayalım desinler bakalım ileride. Donald Trump'ı da sevmiyorlar" ifadesini kullandı.

Çavuşoğlu-Gabriel görüşmesi son şans

İncirlik krizi, Almanya Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel'in 5 Haziran Pazartesi günü Türkiye'de Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile yapacağı görüşmede de ele alınacak. Gabriel'in planlanan ziyareti, Berlin'de İncirlik konusunda çözüm için son fırsat olarak değerlendiriliyor.

Ancak bu görüşmenin sonucuna dair tahminde bulunmanın "çok zor" olduğunu belirten Hähnlein, "Şu an bir anlaşmaya varılacağı konusunda iyimser olmaktan çok, şüpheciyim" yorumunda bulundu.

Türkiye-Almanya ilişkileri uzmanı Prof. Dr. Bağcı ise "Benim gördüğüm kadarıyla iki dışişleri bakanı oturup bunu konuşacaklar ve orta yol bulacaklar diye düşünüyorum" diyerek, daha olumlu bir tablo çizdi.

Bağcı, "İncirlik krizi aşılmak zorunda. Ama sadece Türkiye'nin istediği şekilde aşılması mümkün. Almanların istediği şekilde aşılması mümkün değil" diye ekledi.

© Deutsche Welle Türkçe

Cengiz Özbek