Alman şirketlerine Ukrayna şoku

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali,iki ülke arasındaki ticarî ilişkilere de ağır bir yük getirecek. Rusya için Almanya önemli bir ticaret ortağı. Almanya ise Rusya'dan ağırlık olarak doğal gaz ve petrol ithal ediyor.

Rusya, Alman şirketleri için geçmiş on yıllara nazaran önemini nispeten yitirmiş olsa bile, hâlâ önemli bir satış pazarı konumunda. Federal İstatistik Dairesi'ne göre dış ticaret ortakları arasında yer alan Rusya, 2020 yılında Almanya’nın ihracat listesinde 15'inci sırada yer aldı. Yaklaşık 23 milyar euro ile Rusya'nın toplam Alman ihracatındaki payı yüzde 2'nin biraz altındaydı. Rusya'nın tercih ettiği Alman ihracat kalemleri arasında makine, otomobil ve otomobil parçaları, kimya ürünleri ve elektroteknik ürünler ilk sıralarda yer alıyor.

Rusya ise ağırlıklı olarak Almanya'ya hammadde, petrol, doğal gaz ve demir dışı metaller tedarik ediyor. Ülke, Almanya'nın toplam ithalatında yüzde 2'lik bir paya sahip. Dış ticaret ortakları arasında böylece 14' üncü sırada yer alıyor. Ancak özellikle doğal gaz konusunda Almanya, Rusya'ya bağımlı. Almanya'nın ithal ettiği doğal gazın yaklaşık yarısını Gazprom ve benzeri Rus doğal gaz şirketleri tedarik ediyor.

Alman ekonomisi "sarsıldı"

Alman ekonomisi, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısını büyük bir endişeyle izliyor. Alman Sanayi ve Ticaret Odaları Birliği (DIHK) Başkanı Peter Adrian, DW'ye yaptığı değerlendirmede "Bu işgalin ekonomik sonuçları henüz öngörülebilir değil, ancak kesinlikle ciddiler. DIHK Başkanı olarak özellikle Alman şirketlerinin çalışanlarını ve Ukrayna'daki Yurtdışı Ticaret Odası'nı düşünüyorum. Alman şirketlerinin çalışanları ve Rusya'daki Yurtdışındaki Ticaret Odası da şu anda önemli bir belirsizlikle karşı karşıya" diye konuştu.

Alman Ekonomisi Doğu Avrupa Komisyonu Başkanı Oliver Hermes de Berlin'de yaptığı açıklamada, "Rusya'nın Ukrayna'yı işgali karşısında derinden sarsıldık. Bu, egemen bir devlete, vatandaşlarına ve Avrupa ve bir bütün olarak barışa yönelik haksız bir saldırıdır. Bu savaşın sadece kaybedenleri olacak" şeklinde tepkisini dile getirdi.

Komisyon Başkanı, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e mevcut düşmanca tavra derhal son verme ve müzakere masasına dönme çağrısında bulundu. Hermes, "Rusya'daki dost ve ortaklarımıza sesleniyorum: Sesinizi yükseltin ve bu savaşın sona ermesine yardımcı olun" diye konuştu. Alman Ekonomisi Doğu Avrupa Komisyonu, Doğu Avrupa ile ekonomik ilişkiler kurmak için yaklaşık 70 yıldır çalışıyor.

Alman Mühendislik Federasyonu (VDMA) da Rusya'nın saldırısını kınadı. VDMA Başkanı Karl Häusgen, "Federasyonumuz ve üyelerimiz, Rusya'nın Avrupa'da bir savaş başlatmasına hayli şaşırdı" dedi. Häusgen, işgal ve olası yaptırımların özellikle makine ve tesis mühendisliği üzerinde olumsuz etkilere neden olacağını vurguladı.

Alman Federal Merkez Bankası Bundesbank'a göre, Alman şirketleri Rusya'ya yaklaşık 24 milyar euro yatırım yaptı ve halen bu ülkede 280 bin dolayında eleman çalıştırıyor.

Metro 10 bin kişiyi istihdam ediyor

Hamburg merkezli liman ve lojistik grubu HHLA, Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı nedeniyle Odessa'daki konteyner terminalinin işletmesini askıya aldı. Grubun bir sözcü, 480 çalışanın da güvende olduğunu açıkladı. Şirket, yerel makamlar ve federal hükümetle temas halinde olan bir kriz birimi kurdu. Odessa'da yükleme işlemi tamamlanmış vaziyette iki gemi vardı. Limandan ayrılıp ayrılamadıkları henüz bilinmiyor. HHLA, 2001 yılından bu yana Ukrayna'nın güneyindeki Karadeniz kıyısında büyük bir konteyner terminali işletiyor.

Rusya ve Ukrayna'yı güçlü bir pazar olarak gören toptancı Metro sözcüsü de gelişmeleri endişeyle izlediğini duyurdu. Sözcü, "Rusya'da faaliyet gösteren bir şirket olarak her şeyden önce yaklaşık 10 bin çalışanımız ve 2,5 milyon müşterimize karşı sorumluyuz" açıklamasını yaptı. 

Metro'nun Rusya'daki en önemli müşterileri arasında özellikle catering ve ticaret sektörlerinde faaliyet gösterenler başta olmak üzere, serbest müteşebbisler yer alıyor. 2020/21'de Metro, Rusya'da yaklaşık 2,4 milyar euro ciro elde etti, 800 milyon euro cironun sağlandığı Ukrayna'da ise 26 Metro mağazası bulunuyor.

Yapı malzemesi üreticisi Knauf fabrikasını kapattı

İnşaat yapı malzemeleri üreticisi Knauf, Ukrayna'nın Rusya tarafından işgal edilmesi üzerine Donbass'taki üretim tesisini kapattı.

Şirketten Perşembe günü yapılan açıklamada, "Bir sonraki duyuruya kadar, tedbir amaçlı olarak buradaki alçı levha fabrikamızı kapatmaya ve çalışanlarımızı evlerine göndermeye karar verdik" dendi. Knauf'un 2021 sonu itibarıyla Ukrayna'da 589 yerli çalışanı bulunuyor. Merkezi, Kuzey Bavyera'daki Iphofen'de bulunan Knauf Grubu, yaklaşık 40 bin çalışanıyla yapı malzemeleri ve inşaat sistemleri üretiyor. Şirket, geçen yıl yaklaşık 12,5 milyar euro ciro elde etmişti.

Allianz ve Deutsche Bank kötü senaryoya hazırlıklı

Finans sektöründen şirketler de arka arkaya değerlendirmeler yapıyor. Sigorta devi Allianz'ın elinde az da olsa Rus devlet tahvili bulunuyor. Şirketten yapılan açıklamada, haftalar önce Rus menkul kıymetler piyasasındaki işlemlerini askıya aldığını ve gelişmeleri yakından izlediğini duyurdu.

Almanya'nın önde gelen bankacılık kuruluşu Deutsche Bank, ilk tepki olarak kendi acil durum planlarının varlığına atıfta bulundu. Reuters'e konuşan bir banka sözcüsü, egemen bir Avrupa ülkesine yapılan saldırıdan derin endişe duyulduğunu söyledi. Siyasi kararlara ve muhtemel yaptırımlara bağlı kalacaklarını belirten Deutsche Bank sözcüsü, "Çeşitli senaryolar hazırladık ve acil durum planları oluşturduk," şeklinde konuştu.

Deutsche Bank, halihazırda Rusya'daki teknoloji merkezinde bin 500 kişi istihdam ederken, Ukrayna'da ise 40 çalışana sahip.

Mercedes-Benz endişeli, Telekom taşınmayı düşünüyor

Rusya'nın saldırısından duyduğu endişeyi dile getirenlerden biri de Mercedes-Benz CEO'su Ola Källenius. Otomotiv devinin Stuttgart'taki merkezinde düzenlenen yıllık basın toplantısında konuşan tepe yönetici, "Çatışmanın durdurulması için tansiyonun en kısa sürede düşürülmesini umuyoruz ve durumu çok yakından takip ediyoruz. Bizim için önce insan, sonra diğer şeyler gelir" açıklamasını yaptı.

Mercedes-Benz'in Ukrayna'da çalışanı bulunmuyor. Moskova yakınlarında ise yaklaşık bin kişinin istihdam edildiği bir fabrikası mevcut. 

Alman telekomünikasyon devi Deutsche Telekom ise St. Petersburg'daki yazılım geliştirme sahasında görevli yaklaşık 2 bin elemanının güvenliği için bazı önlemler üzerinde çalışıyor. Höttges, ayrıca, gerekirse faaliyet merkezinin başka bir yere kaydırılmasının da gündeme gelebileceğini kaydetti. Telekom'un Ukrayna'da ise herhangi bir faaliyeti ve çalışanı bulunmuyor.

Almanya-Rusya ekonomik ilişkileri değişim sürecinde

Alman sermaye katılımına sahip 6 bin 300 şirketin neredeyse yarısı, 2011'den bu yana Rusya pazarından çekildi. Moskova'daki Alman Yurtdışı Ticaret Odası (AHK) verilerine göre, şu anda Rusya'da 3 bin 651 Alman şirketi faaliyet gösteriyor. Bu şirketler 2019 yılı itibariyle 277 binden fazla kişiyi istihdam etti.

Buna karşılık Almanya'da 8 bin 100 kişiye iş imkânı sunan ve 31,6 milyar euro ciro yapan 164 Rus şirketi bulunuyor. Bir başka ifadeyle Almanya'daki tüm yabancı şirketlerin cirosunun yüzde 1,9'u Rus şirketlerinin payına düşüyor. Buna mukabil merkezi ABD'de bulunan şirketlerin Almanya'daki yabancı kökenli ticari kuruluşlar içindeki ciro payı yüzde 17,9.

Rusya'daki güçlü Alman yatırımları

Yerelleşme eğilimi nedeniyle Almanya'nın Rusya'ya doğrudan yatırımı son yıllarda artış göstererek 25 milyar euroya yükselmişti. Böylece Alman şirketleri, Rusya'daki en aktif yabancı yatırımcılardan biri konumuna geldi.

Alman Sanayi ve Ticaret Odaları Birliği (DIHK) verilerine göre modernizasyona duyulan yüksek ihtiyaç ve "Made in Germany" markasının iyi imajına ek olarak nispeten yüksek kâr marjları, Rus pazarını cazip kılan başlıca faktörler. Avrasya Ekonomik Birliği (EAEU) bünyesindeki 180 milyonluk tüketici nüfusuna sahip genişletilmiş iç pazarı da önemli artılar arasında yer alıyor.

Ukrayna nispeten daha küçük ticaret ortağı

Şu anda Ukrayna'da Alman sermaye katılımı olan yaklaşık 2 bin aktif şirket bulunuyor. Buralarda 50 bin dolayında eleman istihdam ediliyor. Bundesbank'ın verilerine göre, Almanya'nın Ukrayna'ya doğrudan yatırımı 2019 yılında 3,6 milyar euro olarak gerçekleşti.

2020'de salgına bağlı düşüşün ardından, iki ülke arasındaki ticarî ilişkiler yeniden pozitif bir ivme kazandı. 2021 yılında Almanya'nın Ukrayna'ya ihracatı yüzde 17,2 artarak 5,4 milyar Euro'ya ulaştı. Bu ülkeden ithalat ise yüzde 22,9 yükselerek 3,1 milyar euro seviyesine çıktı. Böylece işlem hacmi 8,5 milyar oldu ve 2020'ye göre yaklaşık yüzde 20 arttı. Ukrayna şu anda Almanya'nın en önemli ticaret ortakları arasında 41'inci sırada bulunuyor.

Reuters, dpa, afp, tagesschau.de/DW,UL,HB,MÇ,HS

© Deutsche Welle Türkçe