Akaryakıt zammı toplu taşımayı da vurdu

Yılbaşından bu yana benzinin fiyatında yüzde 165, motorinin fiyatında da yüzde 97 oranındaki artış toplu taşıma hizmetlerini de olumsuz etkiledi. Ankara’da ulaşım ücretine zam  talebinde bulunan özel halk otobüsü ve dolmuş esnafı, dün kontak kapatarak eylem yaptı. Toplu taşıma hizmeti, yalnızca Büyükşehir Belediyesi’ne ait EGO otobüsleriyle sağlanırken, sabah saatlerinden itibaren otobüs duraklarında uzun kuyruklar oluştu.

"En az 8 TL olmasını istiyoruz"

Ankara’da yılbaşından bu yana EGO ve özel halk otobüsleri ile metroda kişi başı bir binişlik ücret 4.5 TL, dolmuşlarda ise 5 TL olarak uygulanıyor. Özel halk otobüsü ve dolmuş esnafı ise, kişi başı ulaşım ücretinin en az 8 TL’ye çıkarılmasını talep ediyor. Taleplerine ilişkin belediye önünde açıklama yapan Ankara Minibüsçüler Esnaf Odası Başkanı Murat Yılmazer, "Bu bir eylem değil, bu bir çaresizlik" dedi. Akaryakıt alamadıklarından dolayı bu kararı uygulamak zorunda kaldıklarını ifade eden Yılmazer, "Ankara halkının bizi anlayışla karşılayacağından eminiz" ifadesini kullandı. Ticari ilgili KDV’siz ve ÖTV’siz yakıt desteği sağlanmasını talep ettiklerini de kaydeden Yılmazer, şöyle devam etti: "EGO'nun da ciddi manada sorunu var. Mansur Başkanımızın kişi başı 9.17 TL olduğuna dair açıklaması var. Biz de toplu taşıma ücretinin en az 8 TL olması yönündeki talebimiz karşılana kadar eylemimizi sürdüreceğiz."

Zam gelecek, farkı belediye sübvanse edecek

Gün boyu süren görüşmelerin ardından sosyal medya hesabından açıklama yapan Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, dolmuş ücretlerinin valilik tarafından belirlendiğini ifade ederek, özel halk otobüslerine ilişkin ise UKOME’ye teklif sunacaklarını belirtti. Yavaş, şu ifadeleri kullandı: "Belediye olarak, hem vatandaşlarımızın hem de esnafımızın mağduriyet yaşamaması adına, kişi başına maliyet yaklaşık yüzde 70 artmış ve 10.5 Lira olmuşken, uygulamada yüzde 44 artışla, 6.5 lira olması için teklif götürülecektir. Aradaki fark, sadece otobüs kullanan vatandaşlarımızdan çıkmaması adına, Belediyemiz tarafından sübvanse edilecektir."

Yavaş, ücretsiz kullanma hakkı bulunan yolcular için de 199 adet ÖHO esnafına ücretsiz taşıdıkları yolcu başına 2 lira, 134 adet ÖTA esnafına ücretsiz taşıdıkları yolcu başına 3 lira, 207 adet validatörü bulunan ilçe ÖTA esnafına ise ücretsiz taşıdıkları yolcu başına 4 lira destek olunmasına yönelik de karar alacaklarını açıkladı. Yavaş, "Bu desteklerin tamamı esnafın zararını önlemek, bilet ücretlerini düşük tutarak vatandaşlarımızı mağdur etmemek ve ücretsiz binme hakkı bulunan şehit yakınları, gaziler, engelli vatandaşlar ve 65 yaş üstü vatandaşlarımızın otobüslerde karşılaştıkları kötü muamelenin önüne geçmek amacıyla yapılacaktır" dedi. Yavaş, sunacakları tekliflerin UKOME ve Belediye Meclisinde kabul edilmemesi halinde ise gerekirse belediyenin bir büyük projesini askıya alıp EGO otobüslerine zam yapmadan devam edeceklerini söyledi.

Taksiciler de zam istiyor

Benzer bir zam talebinin, taksicilerden de geldiği öğrenildi. DW Türkçe'nin sorusunu yanıtlayan İstanbul Taksiciler Odası Başkanı Eyüp Aksu, Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nden (UKOME) yüzde 65 oranında zam talebinde bulunduklarını açıkladı. Aksu, ayrıca KDV ve ÖTV muafiyeti için de Cumhurbaşkanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığına başvurduklarını belirtti. Aksu, "Mağduruz. Akaryakıt fiyatları bu şekilde artmaya devam ederse, hizmet veremez noktaya geleceğiz" dedi.

İstanbul’un talebi yüzde 65

Ankara Umum Otomobilciler ve Şoförler Esnaf Odası ve aynı zamanda Ankara Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı olan Mehmet Yiğiner de, taksi ücretlerine önümüzdeki hafta zam yapmayı planladıklarını açıkladı. Yiğiner, "Zam meraklısı değiliz ancak, akaryakıt zamları ve sanayi masraflarını işin içine kattığımızda esnaf para kazanamıyor. Mağduriyetin giderilmesi gerekiyor" ifadesini kullandı. Önümüzdeki hafta şoförler odası olarak resmi başvuruyu yapacaklarını dile getiren Yiğiner, "Esnafımızı ve vatandaşımızı mağdur etmeyecek bir yol bulacağız" dedi. İzmir Taksiciler Odası Başkanı Celil Anık da, Perşembe günü itibariyle zam talebinde bulunduklarını açıkladı. Anık, "Yüzde 40 civarında bir artış bekliyoruz. Üstü ya da altı olabilir ama biz mağduriyetlerin giderilmesi için girişimlerimizi yaptık" dedi.

Benzindeki artış yüzde 165’i buldu

Bu arada 31 Aralık günü 7.43 TL olan benzinin litre fiyatı 19.74 TL’ye, 11.45 TL olan motorinin litre fiyatı da 22.58 TL’ye ulaştı. Yılbaşından bu yana benzin fiyatındaki artış oranı yüzde 165’i, motorinin fiyatındaki artış oranı da yüzde 97’yi buldu. Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) Başkanı Fesih Aktaş ise, akaryakıt fiyatlarındaki artışla birlikte yaşanan bir başka soruna dikkat çekti. DW Türkçe’nin sorusunu yanıtlayan Aktaş, fiyatlardaki her artışın ek maliyet getirdiğini belirterek, akaryakıt bayilerinin de zor durumda olduğunu söyledi. Aktaş, şu ifadeleri kullandı: "Akaryakıt fiyatlarının litresi 5 TL de olsa, 15 TL de olsa dağıtım şirketi ile bayisine toplamda kalan kâr marjı 1.05 TL civarında. Burada bayiye kalan en adil paylaşımda 52.5 kuruş civarıdır. Bayinin litre başına gideri ise gün itibari ile 1 lirayı geçmiştir yani bayi sattığı her litrede zarar etmektedir. Gelen her zam bayiye yeni sermaye ihtiyacı doğurmaktadır." 4 ay önce 1 TIR akaryakıtın bayiye maliyetinin 270 bin TL civarında olduğunu belirten Aktaş, "Bu rakam bugün 800 bin TL’yi geçmiştir. Yani bayi zarar etmek için dahi yeni sermaye ortaya koymak zorunda bırakılmıştır" diye konuştu.

Sendika ile EPDK arasında "zam" kavgası

Öte yandan akaryakıt zamlarının açıklanmasına ilişkin EPGİS ile Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Başkanı Mustafa Yılmaz arasında tartışma yaşandı. Bir gün önce benzin ve motorine zam geleceğini duyuran EPGİS, daha sonra ürün fiyatlarının düşüş göstermesi doğrultusunda zam bilgisinin kaynağından iptal edildiğini açıkladı. Bunun üzerine EPDK Başkanı Mustafa Yılmaz, sendikayı piyasayı manipüle etmekle suçladı. CNN Türk’te konuşan Yılmaz, "EPGİS’in uluslararası piyasaları beklemeden yurttaşları yanlış bilgilendirdiğini" öne sürerek, suç duyurusunda bulunacaklarını açıkladı. EPGİS’ten Yılmaz’a verilen yanıtta ise, "Bugün yapılan ve iptal edilen zam hakkında, hakkımızda savcılığa suç duyurusunda bulunmasını talep ediyoruz. Bu zamma ilişkin resmi fiyat listeleri, resmi formülleri ilgili savcılığa teslim etmek istiyoruz" denildi.

Eray Görgülü

© Deutsche Welle Türkçe