AİHM’den CHP ve Aselsan kararları

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Anayasa Mahkemesi’nin Cumhuriyet Halk Partisi'yle (CHP) ilgili 2007-2009 dönemine ait siyasi parti mali denetim kararını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne (AİHS) aykırı buldu.

CHP'nin Anayasa Mahkemesi kararına karşı 2013 yılında AİHM önünde açtığı “örgütlenme özgürlüğü” ve “mülkiyet hakkı” davasının kararı bugün açıklandı.

Oy birliğiyle alınan kararda, Anayasa Mahkemesi’nin, CHP hesaplarında usulsüzlükler bularak partinin 3 milyon liradan fazla malvarlığının Hazine’ye devredilmesine hükmetmesi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin örgütlenme özgürlüğüyle ilgili maddesine aykırı bulundu.

Gerekçeli kararda, modern toplumlarda siyasi partilerin hesaplarının denetlenmesinin “sorun yaratmayacağı”, ancak siyasi partilerin örgütlenme özgürlüğünü olumsuz etkileyecek her türlü hukuki kuralın makul ve açık bir şekilde belirlenmesi gerektiği kaydedildi.

Strasbourg Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi'nin CHP kararında bu durumun dikkate alınmadığını belirterek Türk yasal mevzuatındaki boşluğa işaret etti.

Karar gereği Ankara CHP’ye üç ay içinde maddi tazminat olarak 1 milyon 85 bin 800 euro, mahkeme masrafı olarak da 5 bin euro ödeyecek.

Aselsan mühendislerinin ölümü

AİHM, 2006 yılında esrarengiz biçimde hayatını yitiren Aselsan mühendisi Hüseyin Başbilen’in ailesi tarafından açılan davada da kararını bugün açıkladı. Başbilen, Pursaklar Yolu'nda 5 Ağustos 2006 tarihinde aracında boğazı ve bilekleri kesilmiş şekilde bulunmuştu.

Açılan ilk soruşturmada Ankara Savcılığı Başbilen’in “intihar ettiği” sonucuna varmış ve dosyayı kapatmıştı. Başbilen’in anne ve babası tarafından soruşturmanın kapatılmasına itiraz etmek için mahkemelere yapılan başvurular reddedilmişti.

Aile, başvuruların reddinin ardından, oğullarının ölümüyle ilgili yeterli soruşturma yapılmadığı gerekçesiyle 2008 yılında AİHM’ye başvurdu. Bu arada ikiz kardeşi tarafından ortaya koyulan Hüseyin Başbilen’in ölümü ile ilgili çelişkiler ve medyada “askeri sırların yabancı gizli servislerce çalındığına” dair çıkan haberler üzerine 2010 yılında yeni bir soruşturma başlatıldı.

AİHM, bugün açıkladığı kararında, anne ve baba tarafından yapılan başvuruyu haklı buldu. İlk soruşturma sonrası savcılığın “yeterli ve uygun soruşturma yürütmediği” sonucuna varan Strasbourg Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin yaşam hakkıyla ilgili 2’nci maddesinin ihlaline hükmetti.

Ankara, karar gereği davacı anne babaya 20 bin euro manevi tazminat ödeyecek.

Hüseyin Başbilen milli tank projesinin yanı sıra, gece görüş dürbünleri ve F-16 projelerinde de çalışmıştı. Başbilen sonrası 2007 yılında iki genç Aselsan mühendisi daha esrarengiz koşullarda ölmüş, “intihar ettikleri” söylenmişti.

© Deutsche Welle Türkçe

Kayhan Karaca/Strasbourg