Afrika'da çekirge savaşı

Afrika’nın batısı ve kuzeyindeki ülkelerde hemen her yıl çekirge felaketi yaşanır, ama bu bu yıl boyutları farklı. 80 yıldır bu tür bir felaketle karşılaşmadıklarını belirtiyor uzmanlar. Çöl çekirgelerinin geleceği dokuz ay öncesinden belliydi. 27 Temmuz’da Cezayir’in başkentinde biraraya gelen dokuz kuzey ve batı Afrika ülkesinden bilim adamları ve hükümet temsilcileri ani bir patlama yaşanacağını da biliyorlardı, çünkü çöl çekirgelerinin kışı geçirdikleri bölgeler bol yağış almıştı.

Çekirge baskınını geçin yıldan bu yana beklediklerini belirten Fas Tarım Bakanlığından Abdelazizi Arifi, ”Şimdi milyarlarca çekirge dolaşıyor ortalıkta. Her gün kendi ağırlıkları kadar yeşillik yiyorlar. Bir kilometrekarelik bir alanda 100 ton yiyebiliyorlar” diye konuşuyor. Bu da çekirgelerin silip süpürdüğü tarlalar gelecek yıl ürün alınamaması ve Afrika’nın kendini besleyebilen ülkelerinin bile açlık tehlikesi ile karşı karşıya kalması anlamına geliyor.

Moritanya’da yeşillik kalmadı

Aslında çekirgelerin ağırlığı 2 gram. Yani bir çekirgenin fazla yemesi mümkün değil, ama sayıları beş milyarı bulduğunda durum değişiyor. 100 kimoletrekarelik bir bölgedeki tüm yeşilliği birkaç saat içinde yiyip bitirebiliyorlar. Ağustos ayı ortalarında Moritanya’nın başkentine vardıklarında şehirde üstünde yaprak olan tek bir ağaç bile kalmamıştı, parkları çöle çevirmiş, spor stadının çimlerini de yiyerek çekip gitmişlerdi.

Dünya Gıda ve Tarım Örgütü’nden Clive Eliott, 1 milyon 600 bin hektarlık alanın talan edildiği Moritanya’da durumun vehametinin hasat dönemi geldiğinde ortaya çıkacağını söylüyor. Eliott, ”Tahılların büyüme döneminin başındayız, henüz tarlalarda durum belli değil ya da gözükmüyor, ama büyüdükleri zaman sorunun büyüklüğü de anlaşılacak" diyor.

Çekirgelerle mücadele

Günde rüzgarın durumuna göre 130 kilometreye kadar yol alabilen çekirgelerin yumurtlama bölgeleri çok geniş: Moritanya’nın güneyinden, Senegal’in kuzeyine, Çan, Mali ve Nijer’e kadar bol yağmurlu bölgelerde yumurtalarını bırakıyorlar. Bu yumurtalar patlamadan yapılacak ilaçlama, çekirge salgınını önleyebiliyor. Dünya Gıda ve Tarım Örgütü, çekirgelerle mücadelede pestisidlerin kullanılmasına izin veriyor. Bu ilaçlar tarımda zaten kullanıldığı için zararlı olmadığı savunuluyor. Ancak yoğun ilaçlama, sadece çekirgeleri öldürmüyor, aynı zamanda bölgenin ekolojik dengesini değiştiriyor.

Bu yüzden çevreciler genel ilaçlama yerine çekirgelerin yollarının ve yumurtalarını bırakmak için tercih ettikleri bölgelerin belli olduğunu ve ilaçlamanın çekirge ocaklarına yapılmasını öneriyor. Bu aslında ilaçlama yapmak için uçak kaldıramayacak kadar yoksul olan ülkeler için uygun bir çözüm.

Son büyük salgından bu yana 15 yıl geçti, bu yüzden kimse hazırlıklı değil. Aynı zamanda uluslararası kamuoyunun gündeminde böyle bir konu yok. Endüstri ülkelerinde bu konudaki bir başka kaygıda çekirgelere karşı kullanılan zehirlerin çevreye verdiği zarar.