Afganistan'da bitmeyen iktidar mücadelesi

31 Mayıs'ta Afganistan'ın başkenti Kabil'de bombalı araçla düzenlenen saldırıda en az 90 kişi hayatını kaybetti. Saldırı diplomatik temsilciliklerin bulunduğu 'Yeşil Bölge'yi hedef aldı. Alman ve Türk Büyükelçiliği'nin de zarar gördüğü saldırıyı üstlenen olmadı. Ancak kentte daha önce Taliban ve IŞİD büyük saldırılar düzenlemişti.

Kabil'in kalbinde düzenlenen bu saldırı aslında uzun bir zincirin son halkası. Mayıs ayında sekiz yabancı askerin hayatını kaybettiği eylemi IŞİD üstlenmişti. Martta ise militanlar, yine Kabil'in diplomatik bölgesinde bulunan bir hastaneyi hedef almış, 38 kişi hayatını kaybetmiş, 70'ten fazla kişi yaralanmıştı. Kurbanlar arasında hastalar, hemşire ve doktorlar da bulunuyordu.

Nisan başında Taliban, koalisyon güçlerine ve Afgan güvenlik görevlilerine yönelik saldırılarını artıracağını açıkladı ve yıllık bahar hücumunun başladığını duyurdu. Taliban, 2016'da liderlerinin ABD öncülüğündeki bir hava saldırısında öldürülmesi sonrası bu yıl 'Mansur Operasyonu' adını verdikleri saldırılarında taktik değiştireceklerini açıklamıştı.

ABD Başkanı Donald Trump Afganistan politikası konusunda henüz net bir açıklama yapmadı. Afganistan Uzmanı Michael Kugleman DW'ye yaptığı açıklamada, Trump'ın Afganistan politikasının Obama'nınki ile benzerlikler taşımasının beklendiğini söyledi. Kungleman, "Obama gibi Trump da Afganistan hükümeti ile Taliban'ın masaya oturmasından ve uzlaşmasından yana görüş bildirecektir" dedi.

Ne var ki Taliban bugüne kadar barış görüşmelerine yanaşmadı. Afganistan gözlemcileri, Taliban'ın barış müzakerelerine katılması ihtimalinin çok da güçlü olmadığına, zira örgütün elinin halihazırda daha güçlü olduğuna dikkat çekiyor.

Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani, geçen yılki açıklamasında ülkesinin 'artık Pakistan'dan Taliban'ı müzakere masasına getirmesini beklemediğini' söyledi. Uzmanlara göre İslamabad, Taliban militanlarını Afganistan'daki Hindistan nüfuzuna karşı vekalet savaşında kullanıyor.

Taliban haricinde ülkede savaş lordlarının da büyük etkisi bulunuyor. Mayıs başında 20 yıl aradan sonra ülkeye dönen Hizb-i İslami örgütünün lideri ve eski başbakanlardan Gülbeddin Hikmetyar Afganistan siyasetinde yeniden etkin rol oynamaya başladı. 2016'nın Eylülünde Afganistan hükümeti, diğer örgütlerin de hükümetle daha güçlü bağ kurması umuduyla Hikmetyar ile barış anlaşması imzalamıştı.

Rusya son dönemde Afganistan'a müdahalesini artırdı. Moskova yıllardır ülkedeki ihtilafa karşı mesafeli bir tutum benimsiyordu ancak bölgedeki yeni jeopolitik tablo Rusya'yı da politikasını değiştirmeye zorluyor. Rusya da bu uzun süren ihtilafa artık tarafsız kalmayacak gibi görünüyor. Rusya geçen aylarda Çin, Pakistan ve İran'ın da davetli olduğu çok sayıda Afganistan konferansı düzenledi.

Afganistan'daki iktidar çatışması sürerken, Devlet Başkanı Gani'ye verilen destek de azalıyor. Yolsuzluğun yayılması ve ABD destekli birlik hükümeti içindeki çatlaklar terörizmle mücadelede Kabil'in elini zayıflatıyor.