Af Örgütü’nden İran’a "işkence" suçlaması

Uluslararası Af Örgütü, İran İslam Cumhuriyeti'nde 2019'un Kasım ayında başlayan protestolardan bu yana işkencenin yaygınlaştığını rapor etti. Örgütün Salı günü açıkladığı raporuna göre, protestolarla bağlantılı olarak gözaltına alınan kişiler işkenceye veya istismara uğradı.

Raporda gözaltındaki protestoculara dayak, kırbaçlama, elektrik verme, zor pozisyonlarda durmaya zorlama, sahte infazlar, su altında tutarak nefessiz bırakma, cinsel şiddet, zorla kimyasal madde verme ve sağlık hizmetlerinden yoksun bırakma gibi yöntemlerle işkence uygulandığı belirtildi. Af Örgütü ayrıca tutuklulara cinsel şiddet uygulandığını da iddia etti.

Zorla "itiraf" ve idam cezası

Uluslararası Af Örgütü, "İnsanlık Ayaklar Altında: İran'da Kasım 2019 protestolarından bu yana gerçekleştirilen toplu gözaltılar, kaybetmeler ve işkence" başlıklı raporunda kullandığı verileri, protestolara katılan, protestoları izleyen veya diğer kişilerin tanıklıklarına dayandırdı. 

İnsan hakları savunucularına göre, protestolar kapsamında yaklaşık 7 bin kişi gözaltına alındı. Gözaltına alınanlar arasında 10 yaşındaki çocuklar ve silahla yaralanmalarının ardından tedavi olmak için hastaneye giden ve hastanede gözaltına alınan yaralı eylemcilerin de yer aldığı belirtildi.

Örgütün elde ettiği bilgilere göre, gözaltındaki kişilere, işkence yoluyla, söz konusu protestolara katıldıklarının yanı sıra muhalif gruplar, insan hakları savunucuları, İran dışındaki basın kuruluşları ve yabancı devletlerle bağlantıları olduğu yönünde "suçları itiraf" ettirildi. Bu "itiraflara" dayalı olarak bazı mahkumların ölüm cezasına çarptırıldıkları da raporda yer aldı.

Toplanan verilere göre yüzlerce kişinin asılsız suçlamalarla ve adil olmayan bir biçimde yargılandığını kaydeden örgüt, adaletsiz biçimde yargılanan gazeteciler ve insan hakları savunucuları da dahil olmak üzere, 500’ün üzerinde protestocu ve başka kişinin isim ve ayrıntılı bilgilerini de kayda geçti.

"Soruşturma komisyonu kurulsun"

Örgüt, "İran’daki ağır insan hakları ihlallerine yönelik uzun süreli ve sistematik cezasızlığın ele alınması" amacıyla Birleşmiş Milletler (BM) öncülüğünde bir soruşturma komisyonu kurulmasını istedi.

İran çapındaki protestolar, devletin yakıt fiyatlarına bir gecede iki kat zam yapmasının ardından geçen yılın Kasım ayı ortasında patlak vermişti. Hükümet güçleri, eylemleri bastırmıştı. Tahminlere göre, protestolar nedeniyle 230 ila bini aşkın kişinin yaşamını yitirdiği kaydediliyor.

DW/BÜ,HS

© Deutsche Welle Türkçe