Af Örgütü'nden ABD'ye sert eleştiri

Uluslararası Af Örgütü, 2004 yılı raporunda, ABD'ye sert eleştiriler yöneltirken, son elli yıl içinde insan hakları ve uluslararası sözleşmelerin en fazla ABD’nin başı çektiği teröre karşı mücadele operasyonlarında çiğnendiği belirtildi. Londra’da bugün açıklanan raporda, ABD, ”Amerikan hükümetinin küresel güvenlik politikasının ilkesizliği” ifadesiyle eleştirildi.

Raporda, Amerika‘nın izlediği politikanın dünyayı daha tehlikeli hale getirdiği, adaletin azaldığı ve özgürlükler kısıtlandığı belirtildi. Af Örgütü‘nün Genel Sekreteri İrene Khan, ABD’yi ”Amerikan yönetimi, kendi ülkesinde insan haklarını kısıtlayarak, üçüncü ülkelerde insan hakları ihlallerine yol açarak ve keyfi askeri müdahalelerle dünyada güvenliği arttıramayacağını bilmelidir” diyerek eleştirdi. Khan, Amerikan yönetimini çifte ahlak anlayışına sahip olmakla suçlayarak, ''Bütün bunların sonucunda dünya çok daha tehlikeli bir yer haline getirilmiştir'' dedi.

Bush’a mektup

Raporda, Amerikan Başkanı Bush’a bir açık mektup da bulunuyor. Mektupta, Irak’taki işkence olaylarının ”savaş suçu” olduğu hatırlatılıyor ve Küba’daki Amerikan üssü Guantanamo’da bulunan tutukluların durumuna dikkat çekiliyor. İnsan hakları savunucuları Irak’taki işkence olaylarının bağımsız kişilerce incelenmesini talap ediyor.

İnsan hakları örgütünün Almanya Seksiyonu Genel Sekreteri Barbara Lochbihler, askerlerin yol açtığı insan hakları ihlallerinin yine askerler tarafından incelenmesi zor olduğunu belirterek, ”Irak’taki olayların münferit olduğu iddialarını kabul etmiyoruz. Amerikan hükümetine, diğer ülkelerde de benzeri durumlar yaşandığını belgeledik” dedi.

Uluslararası Af Örgütü’nün raporunda, BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Sergio de Mello’nın geçen yıl Irak’taki BM binasına düzenlenen saldırı ile ölmesi, Amerikan yönetiminin politikaları sonucu BM’nin meşruiyeti ve güvenilirliğinin zedelenmesi ile açıklanıyor. Af Örgütü Genel Sekreteri İrene Khan, küresel tehdit dönemlerinde küresel adaletin unutulmamasını talep ediyor.

Koalisyon ülkelerine eleştiri

Koalisyon ülkeleri ve onlara destek veren hükümetlerin güvenlik arayışı içinde kitlesel değerleri kurban ettiğini ve ahlaki değerlerini kaybettiğini de savunan Irene Khan, Avrupa'da ve Asya ülkelerinde çıkartılan yeni terörle mücadele yasalarını da eleştirdi. Khan, bu çabalar sırasında mültecilerin korunmasının ihmal edildiğini, ifade özgürlüğünün de çiğnendiğini öne sürdü.

Af Örgütü raporunda, İngiltere de eleştirilerden payını alırken, 14 yabancı uyruklu terör zanlısının mahkemeye sevk edilmeksizin hapiste tutulması eleştirildi. Ayrıca İspanya da Bask yanlısı bir gazetenin kapatılması yüzünden eleştirilerin hedefi oldu.

AB'nin de insan hakları ihlallerini görmezden gelmekle suçlandığı raporda, Özbekistan ve Türkmenistan da rejimin baskıları yüzünden eleştirildi. Af Örgütü, Çin, Hindistan, Malezya, Pakistan ve Tayland gibi Asya ülkelerini de aynı sebeplerle eleştirirken, raporda Arap ülkeleri ise hukuk dışı iade süreçleri yüzünden suçlandı.

Türkiye bölümü

Af Örgütü, raporunda Türkiye’ye de değindi. Türkiye’nin çıkardığı reform yasalarına dikkat çekilen raporda, uygulamada yetersiz kalındığı eleştirisi getirildi. İşkence ve kötü muamalenin devam ettiği, insan hakları savunucularına saldırıların yaşandığı ifade edilirken, kapatılan DEP üyelerinin tutuklu yargılanmalarına dikkat çekildi.

Ancak gözaltında tutulanları falakaya yatırma ve elektrik verilmesi gibi uygulamaların azaldığı kaydedilirken, polis ihlallerinin de cezasız kaldığı belirtildi ve yaşanan olaylara örnekler verildi. Reformların hayata geçirilmesi oransız olduğu belirtilirken, insan haklarından kayda değer bir gelişme gösterdiğine ilişkin bir kanıya varmanın erken olduğu ifadesi de raporda yer aldı.

Silahlı gruplara eleştiri

Raporda sadece hükümetler değil, bölgesel çatışmalarda insan hakları ihlallerini savaşın bir parçası yapan silahlı gruplar da eleştiriliyor. Bu bağlamda Sudan’ın Darfur bölgesinde insanların açlığa mahkum edilmesi örnek gösteriliyor. Ayrıca meydana gelen bu yeni gelişmelerin dünyanın gözünü eski çatışmalardan uzaklaştırdığına da işaret edilen raporda, Çeçenistan, Kolombiya, Kongo, Sudan, Nepal gibi yerlerin de büyük çatışma potansiyelleriyle baş başa kaldığı belirtildi.