ABD'nin gözü NATO'da

ABD ve müttefikleri NATO’yu Irak’ta daha büyük bir rol oynamaya zorluyor. NATO’daki meslekdaşlarıyla Brüksel’de dün biraraya gelen Amerikan Dışişleri Bakanı Colinn Powell, henüz bir karar alınmış olmasa bile, ittifakın daha yoğun katkıda bulunmasına fazla bir itiraz da duymadığını söyledi. Bernd Riegert’in yorumu...

Irak’ta savaşın bitmesinden yedi ay sonra ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell ilk kez resmi olarak NATO’dan yardım istedi. Powell 18 meslekdaşına, ”Savaş sonrası Irak’ında NATO daha büyük bir rol oynamalı” dedi. Savaşın en ciddi muhalifleri, Fransa ve Almanya, bu istek dile getirildiğinde sustu, ama itiraz da etmedi. İşgal ettikleri ülkede yedi ay sonra Amerika Birleşik Devletleri ve müttefiklerinin güvenliği giderek azaldığı için Amerikalılar‘ın bu yükü paylaştırması lazım.

Powell, hükümetinin Irak’ta süratle değişmekte olan politikasını açıkladı. Amerikan Başkanı George Bush, şahsi siyasi kaderini, Irak’ta yeniden inşanın başarısına bağladı ve ”görev tamamlanmadan ülkeden çekilmeyeceğiz” sözünü verdi. Savaş başlarken ABD ve İngiltere uluslararası alanda var olan uyarılara hiç dikkat göstermedi.

O zaman NATO’nun eski ve yeni olarak ikiye bölünmesini bile göze aldılar. Şimdiyse yardıma ihtiyaçları var. Avrupalı savaş karşıtlarının bu zaferi tatma şansı yok. Bataktan birlikte çıkılmak zorunda. Çünkü Irak’ta bir başarısızlık, bir devletin dağılması, bir iç savaş, teröristlerin bir zaferi tüm NATO ülkeleri için olağanüstü bir güvenlik sorunu yaratır.

Haziran 2004’te İstanbul’da yapılacak NATO zirvesine kadar ittifak Irak’ta birşey yapmak isteyip istemediğine ve ne yapabileceğine bakacak. Irak’a gidecek yabancı birlikler, hangi ülkeden gelirse gelsinler, işgalci olarak görülüyor ve onlara karşı mücadele ediliyor. Oraya gitmek büyük kayıplar vermek anlamına geliyor.

Bu da Avrupalı NATO üyelerini korkutuyor. Oraya gidenin en az on yıl kalması gerektiği ve bunun zamanının heniz gelmediği söyleniyor. Peki NATO neyi bekleyecek? Saddam yanlılarının saldırılarının kendiliğinden bitmesini mi? ABD, Polonya sektörünün NATO tarafından üstlenilmesini öneriyor.

Alman Dışişleri Bakanı askeri bir katılımı hala reddediyor. ABD’de Kasım 2004’teki başkanlık seçimleri giderek yaklaşıyor. Amerikalıların NATO’daki müttefikler üzerindeki baskısı giderek artacak. Amerika’nın ani siyaset değişikliği ittifakın, bazı müttefiklerin hiç işine gelmeyecek şekilde yeniden değer kazanmasına neden oluyor.

Amerika, Irak savaşı öncesinde ciddiye almadığı NATO’yu şimdi yeniden keşfediyor. Washington’un, Avrupa Birliği’nin kendi askeri müdahele yeteneklerini geliştirme çabalarından hoşlanmaması da bundan. Yeni yapılar oluşturulmasıyla, gerçekten askeri harekatlara katılabilecek birlik sayısında artış olmayacak. Askerleri ancak bir göreve göndermek olanaklı. Ya Amerika’nın da kararlara katıldığı NATO için ya da Avrupa için.