AB'den Türkiye'ye Maraş nedeniyle yaptırım tehdidi

Avrupa Birliği (AB), 47 yıldır kapalı olan Maraş'ın yeniden açılması planlarının hayata geçirilmesi halinde Türkiye'ye yaptırım uygulayabileceği uyarısında bulundu.

AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, 27 üye adına bugün yaptığı açıklamada, "AB, Türkiye'nin attığı tek taraflı adımları ve kapalı Maraş'ın yeniden açılmasına ilişkin olarak Türkiye Cumhurbaşkanı ile Kıbrıs Türk toplumu liderinin 20 Temmuz 2021'deki kabul edilemez açıklamalarını şiddetle kınıyor" ifadelerini kullandı.

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin Maraş'taki "tek taraflı eylemleri kınama" kararını memnuniyetle karşıladıklarını belirten Borrell, "AB, bu eylemlerin ve Ekim 2020'den bu yana Maraş'ta atılan tüm adımların derhal geri alınmasını talep etmektedir" ifadesine yer verdi.

"Elimizdeki araç ve seçenekleri kullanmakta kararlıyız"

Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün (UNFICYP) Maraş bölgesinde hareket özgürlüğüne getirilen kısıtlamalara derhal son verilmesi çağrısı yapan Borrell, "AB, Maraş'taki durumdan Türk hükümetini sorumlu tutmaya devam ediyor" ifadesini kullandı.

Açıklamada, uluslararası hukuku ihlal eden tek taraflı eylemlerden ve Kıbrıs sorununda ortak zemin arama çabalarını tehlikeye atabilecek yeni provokasyonlardan kaçınılması gerektiğinin altı çizilirken Türkiye'nin "BM Güvenlik Konseyi'nin 550/84 ve 789/92 sayılı kararlarına aykırı eylemlerini geri çekmemesi halinde" AB dışişleri bakanlarının bir sonraki toplantıda atılan adımları gözden geçireceği vurgulandı. Bakanların bir sonraki toplantısının 3-4 Eylül tarihlerinde Slovenya'da yapılması planlanıyor.

Borrell'in açıklamasında "Uluslararası hukuku ihlal eden provokasyonların ve tek taraflı eylemlerin" devam etmesi durumunda, "AB çıkarlarını savunmak ve bölgesel istikrarı korumak için elindeki araç ve seçenekleri kullanmakta kararlı" olunduğuna vurgu yapıldı.

Dışişleri: Hükmü yoktur, kınıyoruz

Türkiye Dışişleri Bakanlığı’ndan AB’nin Maraş konusundaki açıklamalarına sert tepki geldi. “AB adına bugün Maraş konusunda yapılan açıklamayı kınıyoruz” diye başlayan açıklamada, “Kıbrıs Türk halkını görmezden gelen, gerçeklerden kopuk ve sadece Rum tarafının görüşlerini yansıtan bu ve benzeri açıklamaların bizim açımızdan bir değeri ve hükmü yoktur” denilidi. 

AB tutumunun “yanlı” olduğunu savunan ve bu tutumun “hiçbir sorunun çözümüne katkıda bulunmayacağı” belirtilen açıklamada, “Kıbrıs meselesinin çözümü ve Maraş açılımı konusunda KKTC makamlarının önerilerine ve aldıkları tüm kararlara desteğimiz tamdır. Maraş açılımı KKTC Hükümetinin aldığı bir karardır. AB, 2004’te Annan Planı sonrasında Kıbrıs Türk halkına verdiği sözleri tutmalı ve KKTC’yi muhatap almayı öğrenmelidir” denildi. 

Kuzey Kıbrıs Dışişleri de AB’nin açıklamasına tepki gösterdi. Türk Dışişleri’nin yaptığı açıklamaya benzer şekilde AB’nin açıklamasının “yanlı” olduğu savunulan açıklamada “Yıllardan bu yana statükonun sembolü haline gelen kapalı Maraş’ta Kıbrıs Türk tarafının uluslararası hukuk çerçevesinde ve özel mülkiyet hakkını gözeterek atmakta olduğu adımlar Rum halkı arasında da memnuniyet yaratmıştır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti tarafından yapılan açılımların amacının başta Avrupa Birliği tarafından saptırılması, AB’nin taraflı tutumunun açık bir göstergesidir” ifadeleri kullanıldı. 

Ne olmuştu?

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Maraş bölgesinin yüzde 3,5'inin açılacağını belirtirken, Kuzey Kıbrıs lideri Ersin Tatar ise Maraş'ın açılmasında ikinci aşamaya geçildiğini açıklamıştı. Bu açıklamalar, AB üyeleri Yunanistan ve Kıbrıs Cumhuriyeti başta olmak üzere, Avrupa Birliği, ABD, Birlemiş Milletler'in tepkisine neden olmuştu. BM Güvenlik Konseyi geçen hafta yaptığı oturumda, Erdoğan'ın Maraş konusundaki açıklamalarını kınamıştı.

AB ayrıca, bu yılın başında Ankara'yı provokasyonlardan ve cezai yaptırımı olacak eylemlerden kaçınması yönünde uyarmıştı.

Kıbrıs'ın Gazimağusa kentinin doğusundaki sahil bölgesi Maraş'ın bazı bölümleri, 46 yılın ardından geçen Ekim ayında yeniden ziyaretlere açılmıştı. Türkiye'nin Kıbrıs'a düzenlediği askeri harekattan bu yana kapalı bulunan ve "Hayalet Şehir" olarak anılan Maraş, öncesinde Kıbrıs'ın en önemli turizm ve eğlence merkeziydi. 1974'te Türk askerlerinin ilerleyişi sırasında Maraş'ta yaşayan 15 bin Rum evlerini terk etmiş, bölge dikenli tellerle çevrilerek askeri bölge ilan edilmişti.

DW/DBN, JD

© Deutsche Welle Türkçe