AB'den Gürcistan'a hem çağrı hem uyarı
15 Mayıs 2024
Yurt dışından fon sağlayan sivil toplum örgütleri ve medya kuruluşlarını hedef alan yasa tasarısını parlamentodan geçiren Gürcistan'a Avrupa Birliği'nden hem uyarı hem de çağrı geldi.
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell ile Avrupa Komisyonu'nun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi tarafından yapılan ortak açıklamada, "Bu yasanın kabulü, Gürcistan'ın AB yolunda ilerlemesini olumsuz etkiler" denildi.
Yapılan yazılı açıklamada, "Geleceğe yönelik tercih Gürcistan'ın elinde. Gürcü makamlarını bu yasayı geri çekmeye davet ediyoruz" ifadesi kullanıldı.
Açıklamada "AB, yasanın ruhu ve içeriğinin AB'nin temel normları ve değerleriyle bağdaşmadığını açıkça ve defaatle belirtmiştir" denildi.
AB, Gürcistan'a geçen Aralık ayında aday ülkesi statüsü vermişti.
Borrell ve Varhelyi'nin ortak açıklaması, AB yetkilileri ve üye devletlerin hükümetleri arasında günlerce süren tartışmaların ardından geldi.
Reuters'a konuşan diplomatlar, yetkililerin ilk olarak AB üyesi 27 ülkenin hükümetleri tarafından üzerinde anlaşılan bir açıklama yayımlamaya çalıştığını, ancak bu konuda Macaristan ve Slovakya'nın direnişiyle karşılaşıldığını söyledi. Bunun üzerine Borrell ve Varhelyi'nin yapacağı ortak bir açıklama üzerinde uzlaşıya gidilmesinin yolları aranmıştı.
Rusya örneği
Gürcistan'da kitlesel protesto gösterilerine yol açan yasa tasarısı, fonlarının yüzde 20'sinden fazlasını yurt dışından sağlayan sivil toplum örgütleri ve medya kuruluşlarının "yabancı bir gücün çıkarlarını gözeten" kuruluşlar olarak kayıt altına alınmasını öngörüyor. Devlete detaylı bildirimleri zorunlu kılan tasarı, ihlal hâlinde bu kuruluşlara cezalar verilmesine imkân tanıyor. Rusya'da da hükümet, muhalifleri bastırmak ve Kremlin'e yönelik eleştirileri susturmak için benzer bir yasadan faydalanmıştı.
Gürcistan parlamentosunda dün kabul edilen tasarının yasalaşabilmesi için Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili tarafından da onaylanması gerekiyor.
Avrupa yanlısı Zurabişvili, tasarının önüne gelmesi hâlinde veto edeceğini açıklamıştı. Ancak iktidar partisi, Cumhurbaşkanı Zurabişvili'nin olası veto kararını parlamentoda aşacak çoğunluğa sahip bulunuyor.
Türk: Etkileri ciddi boyutlarda olabilir
Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Haklar Yüksek Komiseri Volker Türk ise tasarının Gürcü parlamentosundan geçmesini "derin endişeyle" karşıladığını duyurdu.
Konuya ilişkin açıklamasında "Yetkililer ve milletvekilleri, insan hakları savunucularıyla sivil toplum örgütlerinin sayısız uyarısını hiçe saymayı tercih etti" ifadesini kullanan Türk, bu yasanın Gürcistan'da ifade özgürlüğü ve örgütlenme hakkı üzerindeki etkilerinin ciddi boyutlarda olabileceğine yönelik kaygılarını dile getirdi.
NATO: Yanlış yönde bir adım
Tiflis'e NATO'dan da tepki geldi. NATO Sözcüsü Farah Dakhlallah, X hesabından yaptığı paylaşımda, "yabancı ajan" yasası olarak bilinen bu tasarının kabul edilmesinin "yanlış yönde atılmış bir adım" olduğunu ve Gürcistan'ı "Avrupa ve Avro-Atlantik entegrasyonundan" uzaklaştırdığını söyledi.
Sözcü Dakhlallah, "Gürcistan'ı rota değiştirmeye ve barışçıl protesto hakkına saygı göstermeye davet ediyoruz" diye ekledi.
Beyaz Saray da dün Gürcistan parlamentosundaki oylamanın ardından yaptığı açıklamada bu "Kremlin tarzı" yasa tasarısından duyduğu endişeyi dile getirmişti. Beyaz Saray Sözcüsü Karine Jean-Pierre, tasarının yasalaşması hâlinde Tiflis'le ilişkilerini gözden geçirmek zorunda kalacaklarını belirtmişti.
DW,Reuters,AFP/CÖ,EC