AB'de Ukrayna çatlağı: Yardım paketine engel
27 Ekim 2023
Brüksel'de düzenlenen AB zirvesinin ikinci gününe Ukrayna'ya yapılacak yardımlar damgasını vurdu.
Macaristan ve Slovakya, AB Komisyonu'nun Haziran ayında gündeme getirdiği 2024-2027 bütçesinden Ukrayna'ya toplam 50 milyar euroluk yardım yapılması önerisine karşı çıktı.
İki hafta önce Çin'de Rusya lideri Vladimir Putin ile görüşmesi nedeniyle eleştiri oklarının çevrildiği Macaristan Başbakanı Victor Orban, AB'nin Ukrayna'ya "para ve askeri yardım gönderme stratejisinin" başarısızlıkla sonuçlandığını söyledi. "Ukraynalılar savaş alanında kazanamayacaklar" diyen Orban, Kiev'e 50 milyar euroluk yardım yapılmasını öngören gelecek dört yıllık AB bütçesini bu haliyle onaylamayacağını ifade etti.
Diplomatlardan alınan bilgilere göre, Orban bu tutumunu "şimdiye kadar yapılan yardımların akılcı bir şekilde kullanılıp kullanılmadığına ilişkin belirsizlikle" gerekçelendirdi.
Ancak AB çevrelerinde, Orban'ın "AB'ye şantaj uygulayarak" Macaristan için dondurulmuş olan 13 milyar eurodan fazla AB teşvikinin serbest bırakılmasını sağlamaya çalıştığı iddiası da gündeme geldi. AB Komisyonu yaklaşık bir yıl önce, Macaristan hükümetinin "hukuk devleti ilkesine bağlı kalması" halinde söz konusu teşviklerin verileceğini açıklamıştı.
Slovakya'dan "yolsuzluk" çıkışı
Slovakya Başbakanı Robert Fico da Ukrayna'daki yaygın yolsuzluklara işaret ederek yardımlara karşı garanti istedi. "Ukrayna dünyada yolsuzluğun en yoğun olduğu ülkeler arasında" diyen Fico, Ukrayna'ya gönderilen yardımların suistimal edilmeyeceğine dair garanti istedi. Slovakya Başbakanı, Ukrayna'ya askeri yardımı durduracaklarını da sözlerine ekledi.
Fico, Ukrayna'ya yapılan yardımların bir kısmının, Slovakya'nın Ukrayna sınırındaki altyapısının yenilenmesi ve Ukrayna'nın yeniden inşasına katkı sağlayan Slovak şirketlere destek için ayrılmasını da talep etti.
Slovakya'dan başbakanlık görevini dördüncü kez üstlenen Sosyal Demokrat Parti (SMER) Genel Başkanı Robert Fico, seçimler öncesinde askeri yardımların kesileceğini vaat etmişti. Fico, Rusya yanlısı tutumuyla biliniyor.
Scholz'dan iyimser açıklama
Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise üye ülkeler arasında bazı görüş ayrılıkları olmasına karşın, AB'nin Ukrayna'da istikrarın sağlanması için gerekli olan kararları alacağından emin olduğunu belirtti. Scholz, "Ukrayna'nın finansal istikrarı için gerekli olan kararı alacağımız izlenimi edindim" diye konuştu.
Ukrayna'ya destek sözü
Öte yandan AB üyesi ülkelerin devlet ve hükümet başkanları, Ukrayna'ya kış öncesinde silah ve mühimmat desteği yapılması konusunda anlaşma sağladı. AB ülkeleri ayrıca Ukrayna'ya ek jeneratör ve mobil ısıtma cihazlarının sevkiyatı ile yol açtığı savaş hasarlarının Rusya'ya ödetilmesi için çabaların artırılması sözü verdi.
Zirvenin sonuç bildirgesinde, Ukrayna'ya "gereken süre boyunca" mali, ekonomik, insani, askeri ve diplomatik yardım taahhüt edildi. Bildirgede, Ukrayna'nın "bağımsızlığı, egemenliği ve toprak bütünlüğü"ne destek konusunda AB'deki "sarsılmaz iradeye" vurgu yapıldı.
AB Komisyonu'nun Ukrayna'ya Birlik bütçesinden 50 milyar euroluk ek yardım önerisinin, Aralık ayında düzenlenecek AB liderler zirvesinde karara bağlanması bekleniyor. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, AB liderleri tarafından Ukrayna ile uzun vadeli güvenlik ihtiyaçları konusunda görüşmeler yürütmekle görevlendirilmiş, Borrell de 50 milyar euroluk yardıma ek olarak 2024'ten 2027 sonuna kadarki dönemde Ukrayna'ya yılda 5 milyar euroluk askeri yardım yapılması tavsiyesinde bulunmuştu.
dpa/BÖ,BK