ABD'deki seçim Washington-Ankara ilişkisini nasıl etkiler?
4 Kasım 2024
ABD'de bıçak sırtı görünen başkanlık seçimi sonucunun, kim kazanırsa kazansın Ankara-Washington ilişkilerine etkisinin sınırlı olması bekleniyor.
İki NATO üyesi, Türkiye ve ABD, diyalog kanallarını sürekli açık tutsa da artık birçok konuda aynı fikirde olmadıklarını kabul ediyor.
Washington Enstitüsü Kıdemli Araştırmacısı Soner Çağaptay, AFP'ye verdiği mülakatta "Bugün iki taraf bazı konularda uzlaşmakta, bazılarında uzlaşamamakta ve yeni iş birliği zeminleri aramakta anlaşmış görünüyor" diyor.
Rusya'dan hava savunma füzesi satın aldığı gerekçesiyle Türkiye'nin F-35 savaş uçağı programından dışlanması ve ABD'nin Suriye'de IŞİD'le mücadelede kendine ortak olarak Kürt militanları (SDG) seçmesi ikili ilişkilerde başlıca önemli sorun alanları. Türkiye SDG adlı ABDdestekli örgütü PKK'nın uzantısı olarak görüyor. PKK, ABD'nin terör örgütleri listesinde bulunuyor.
Ankara'nın özellikle Rusya ve Çin konusunda Batı'dan ayrı izlediği ikili dış politika da Washington'da rahatsızlık yaratıyor. Ukrayna savaşında Kiev'e açık destek veren Türkiye, öte yandan Moskova ile yakın ilişkilerini sürdürüyor.
"Sorunlar çözülemeyecek kadar karmaşık"
Düşünce kuruluşu Brookings'den yorumcu Rich Outzen, Washington-Ankara ilişkilerinin her zaman zorlu olduğunu ama gelinen noktada sorunların artık çözülemeyecek kadar karmaşık göründüğünü şu sözlerle ifade ediyor:
"Washington çevrelerinde ABD-Türkiye sorunlarının çözülmeye değmeyeceği fikri alan kazanıyor. Bunu savunanlar, Washington'un Türkiye'nin taleplerine cevap vermekten çıkarının çok az olduğunu düşünüyor."
Seçimlerin ardından Ocak 2025'te Beyaz Saray'ı halefine bırakmaya hazırlanan Joe Biden'ın geçen dört yılda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'la görüşmekteki isteksizliği de ikili ilişkilerdeki olumsuz atmosfere katkı yaptı.
Biden başkanlığı sırasında Türkiye'yi ziyaret etmedi veya başka programlar için ABD'de bulunan Erdoğan'ı Beyaz Saray'da ağırlamadı. Demokrat lider seçilmeden önce 2020 yılında New York Times gazetesinde verdiği bir mülakatta Erdoğan için "otokrat" demişti.
Ankara'nın İsveç'in NATO'ya katılımına yeşil ışık yakmasıyla ilişkiler biraz yumuşadı, geçen Ocak ayında Washington Türkiye'ye F-16 savaş uçağı satışını onayladı.
Ankara kimi ister: Trump mı Harris mi?
Ancak İsrail'in Gazze'de yürüttüğü savaş, Ankara-Washington arasında pozitif gündem çabalarını baltaladı. Şu ana Türk yetkililer seçimleri kimin kazanmasını tercih ettiklerine dair yorum yapmaktan kaçınıyor. Bazıları Trump'ın Erdoğan ile daha iyi anlaştığı, bu nedenle Cumhuriyetçilerin kazanmasının Türkiye'nin lehine olabileceği görüşünde. Trump döneminde Erdoğan iki kez Beyaz Saray'a gitmişti.
Aksi görüştekiler de var. Dış politika analisti Serkan Demirtaş, "Kamala Harris yönetiminden yana olanlar önceki Trump döneminin ikili ilişkilerde hiçbir iyi anı bırakmadığına dikkat çekiyor. Trump'ın Türk ekonomisini hedef alan saldırıları Ankara'yı çok zor durumda bıraktı" diyor.
Türkiye'de Amerikalı din adamı Andrew Brunson'ın tutuklanmasının ardından Trump doğrudan Türk ekonomisini hedef alan adımlar atmış, bu Türk lirasında sert bir düşüşü tetiklemişti.
AFP / MUK,ET