ABD: İran rejimine karşı protestoları destekliyoruz
18 Kasım 2019
İran'da geçen Cuma günü benzine yapılan zamla başlayan protesto gösterilerinin ülke genelindeki 100 kente yayıldığı bildirildi. Yarı resmi Fars haber ajansı gösterilere 87 binden fazla protestocunun katıldığını ve göstericilerin 100 banka ve işyerini yağmaladığını duyurdu. Gösterilerde en az üç kişinin öldüğü, yaklaşık bin kişinin gözaltına alındığı bildirildi.
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada "ABD İran halkının rejime karşı barışçıl protestosunu destekliyor" denilerek "göstericilere karşı kullanılan ölümcül güç ve sert iletişim kısıtlamalarının kınandığı" belirtildi. Açıklamada Tahran yönetimi "fanatik bir şekilde nükleer silah ve füze programını sürdürmek ve terörü desteklemek"le suçlanarak "Onurlu bir halk, egemen sınıf kendi halkına sırtını dönüp kişisel güç ve zenginlik peşine düştüğünde neler olacağının bir diğer öğretici örneği haline gelmiştir" ifadelerine yer verildi.
En büyük erişim engeli
Dünyadaki internet erişimini izleyen NetBlocks isimli grup İran'ın Cumayı Cumartesiye bağlayan gece ciddi internet bağlantısı problemi yaşadığını ve Cumartesi gecesi ise normal seviyenin yüzde 7'sine kadar düşen bağlantı seviyesini gördüklerini açıkladı.
NetBlocks İran'daki internet kısıtlamasını şimdiye kadar izledikleri ülkeler arasında gördüklerinin "teknik karmaşıklık ve derinlik" anlamında en ciddisi olarak niteledi. NetBLocks İran'daki internet kısıtlamasını İranlıların "temel hak ve özgürlüklerinin" "ciddi bir şekilde ihlali" olarak nitelendirdi.
Dünyadaki ikinci büyük yazılım şirketi Oracle ise İran'daki internet kısıtlamasını şimdiye kadar ülkede gerçekleşen en büyük erişim engeli olarak tanımladı.
Hamaney'den protestolara kınama
İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney devlet televizyonundan yaptığı açıklamada, hükümetin benzine zam kararını desteklediğini belirtti. Kendisinin bu alanda uzman olmadığını, bu konuda farklı görüşlerin bulunduğunu söyleyen Hamaney ancak hükümetin aldığı kararın uygulanması gerektiğini belirtti. Hamaney açıklamasında protesto gösterileri ve şiddet olaylarını kınayarak, "Mülkiyeti ateşe vermek, normal insanlar değil holiganların işi" dedi.
Protestolar nasıl başladı?
İran'da devam eden ekonomik kriz nedeniyle hükümet Cuma gecesi benzine kısıtlama getirerek zam yapmıştı. Buna göre satın alınan ilk 60 litre benzinde fiyat yüzde 50 oranında artırılmış ve daha fazla alınması halinde fiyatın yüzde 300 oranında zamlı olmasına karar verilmişti. Zam sonrası başkent Tahran başta olmak üzere, Ahvaz, Hürremşehr, Bircend, Meşhed, Sircan, Geçsaran, Bender Abbas, İsfahan, Şiraz, Tebriz ve Kirmanşah şehirlerinde vatandaşlar protesto gösterileri düzenlemişti.
İran'da Cumartesiyi Pazara bağlayan gece internete erişim engellendi. İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi'nin talimatıyla Telekomünikasyon Bakanlığı internete erişimi 24 saat engelleme kararı almıştı.
dpa,AP/SSB, BK
© Deutsche Welle Türkçe