“AB için kadın hakları ön koşul“

Strasbourg’daki Avrupa Parlamentosu, kadın hakları konusunun Türkiye'nin Avrupa Birliği ile üyelik müzakereleri sürecinde olağanüstü önem taşıdığını geçtiğimiz günlerde Strasbourg'da düzenlenen genel kurul oturumlarında bir kez daha anımsattı. Türk kökenli Hollandalı sosyalist parlamenter Emine Bozkurt’un, Türkiye'de kadınların sosyal, ekonomik ve politik yaşamdaki rolleri üzerine hazırladığı rapor ve karar taslağı, Avrupalı parlamenterler tarafından rahat bir oy çoğunluğuyla kabul edildi.

Raportör Emine Bozkurt, alınan kararda, Türkiye’de kadın haklarıyla ilgili yasal düzenlemelerin ilerlediğini, ancak kadınların günlük yaşamda henüz bu ilerlemelerden tam olarak faydalanamadıklarının vurgulandığını söylüyor.

Kadın hakları katalizatör

Rapor için Avrupa Parlamentosu genel kurulunda yapılan oturumda, ister istemez Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliği konusu da gündeme geldi. Türkiye'nin üyelik perspektifine sıcak bakanlar, üyelik müzakerelerinin Türkiye'de kadın hakları açısından katalizör işlevi göreceğini savundu.

Soğuk bakanlar ise oturumda Hıristiyan demokrat grup adına söz alan Slovak parlamenter Anna Zaborska örneğinde olduğu gibi, kadın hakları konusuyla üyelik meselesinin karıştırılmamasını istedi. Zaborska, “Bir yanlış anlaşılma var. Biz burada Türkiye’de kadın hakları konusu görüşüyoruz. Türkiye’nin Avrupa Birliği üyeliğini değil. Parlamentomuz, Afganistan’daki kadın hakları konusunu da tartışıyor. Ama bu Afganistan’ın Avrupa Birliği üyesi olacağı anlamına gelmez,” diye konuştu.

Avrupa Parlamentosu kararında, Türkiye'de kadın hakları konusunda yasal plandaki gelişmeler, kadın sivil toplum örgütlerinin durumu, istatistik veriler, kadınlara yönelik şiddet, kadınların politikaya ve iş yaşamına katılımı ve eğitim konularına yer veriliyor.

Politik yaşamda temsiliyet sorunu

Kadın hakları konusunda bakanlıklar arasındaki koordinasyonun gelişmesi, Türk hükümetinin sivil toplumla diyaloğu artırması, kız çocuklarının okula gitmeleri için başlatılan kampanyalar, kadına karşı şiddet ve namus cinayetleri konsunda Başbakanlık ve içişleri bakanlığı tarafından yayımlanan genelgeler ve hükümetin kadın hakları konusuna önem verdiğini göstermesi, olumlu gelişmeler olarak kaydediliyor.

Kadın karşı şiddet ve namus cinayetlerinin emniyet güçleri ve adli makamlar tarafından öncelik olarak ele alınmaması, Meclis’te henüz bir Kadın Hakları ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Komisyonu kurulmamış olması, kadınların iş piyasasında maruz kaldığı ayrımcılıkla yeterince mücadele edilmemesi ve politik yaşamda temsiliyetleri konusunda adım atılmaması da gelişme sağlanması gereken konular olarak sıralanıyor.

Bu arada, Hıristiyan demokrat parlamenter Anna Zaborska, genel kuruldaki oturumda sıkça dile getirilen şiddet konusunda, Başbakan Erdoğan’a şu çağrıda da bulundu: “Kadınlara yönelik şiddete karşı açıkça kararlılığınızı gösterin. Sayın Erdoğan, erkeklerin şeref duyacağı iyi bir örnek olun.“

Kararda, kadın hakları konusunda Türkiye’deki istatistiksel veri yoksunluğundan da yakınılıyor ve Türk hükümetinden kadınlar arasındaki okur yazarlık oranı, kadınların eğitimi, iş yaşamına katılımları ve kadınlara yönelik şiddet konusunda spesifik veriler sunması isteniyor.

Yeni raporlar hazırlanacak

Karar, kadın hakları konusunun belki de en önemli unsuru olan politik yaşamda temsiliyet sorununa da parmak basıyor. Raportör Emine Bozkurt’un, bu çerçevede, kadınların temsiliyeti için kota sistemi uygulanması önerisi, oylamada az bir farkla reddedildi. Birçok Avrupalı parlamenter, “Kendimizde olmayan bir şeyi Türklerden isteyemeyiz“ gerekçesiyle ret oyu kullandığını açıkladı. Bu mazereti kabul etmeyen Emine Bozkurt ise kadınlar için geçici pozitif ayrımcılık uygulanmasını savunuyor.

Kararda, bu yıl düzenlenecek seçimlerden itibaren seçim listelerinde kadınlara seçilebilir konumlarda yer ayrılması ve kadınlara siyasi partilerin üst düzey yönetiminde daha fazla yer verilmesi çağrısı da var. Emine Bozkurt, son olarak, raporunda ve kabul edilen kararda yer alan görüş ve önerilerin Türk hükümeti tarafından uygulanılacağına dair kendilerine söz verildiğini de söylüyor.

Avrupa Parlamentosu, Türkiye’de kadın haklarına ilişkin raporlar hazırlamaya devam edecek. Emine Bozkurt’un bu çerçevede sonbahar aylarında Türkiye’yi yeniden ziyaret etmesi planlanıyor.