31 Mart seçimleri: Hangi parti, nereyi kazandı?
1 Nisan 2024
31 Mart yerel seçimlerine CHP damgasını vurdu. Ana muhalefet partisi, oy oranını 2019'a göre yüzde 30,12'den yüzde 37,74'e çıkararak birinci parti oldu.
2019'daki yerel seçimlerde yüzde 44,33 olan oy oranına sahip olan AKP'nin oy oranı ise yüzde 35,49'a geriledi.
Kesin olmayan sonuçlara göre, Yeniden Refah Partisi yüzde 6,19 oy alarak üçüncü parti konumuna yükseldi. DEM Parti'nin oy oranı yüzde 5,68, MHP'nin yüzde 4,98, İYİ Parti'nin ise yüzde 3,77'de kaldı. İYİ Parti ve MHP, son yerel seçimlerde yaklaşık yüzde 7'şer oy almıştı.
CHP'nin kazandığı belediyeler
31 Mart seçimlerinde CHP, büyükşehir sayısını 11'den 14'e, il sayısını ise 10'dan 21'e çıkardı. CHP toplamda 35 il belediyesi kazandı.
CHP, 2019'da kazandığı Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Artvin, Bilecik, Bolu, Burdur, Çanakkale, Edirne, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Kırşehir, Mersin, Muğla, Tekirdağ, Ardahan, Kırşehir, Sinop ve Yalova'yı yeniden kazandı.
Buna ek olarak da Manisa, Adıyaman, Afyonkarahisar, Amasya, Balıkesir, Bartın, Bursa, Denizli, Giresun, Kastamonu, Kırıkkale, Kilis, Kütahya, Uşak ve Zonguldak da CHP'ye geçti.
CHP Hatay ve Kırklareli'ni kaybetti
Ancak CHP, Kırklareli ve Hatay'ı kaybetti. Hatay'da depremin ardından eleştirilen Lütfü Savaş'ın yeniden aday gösterilmesi tartışma yaratmıştı. Kesin olmayan sonuçlara göre Hatay'ı oyların yüzde 44,47'sini alan AKP adayı Mehmet Öntürk kazandı. Lütfü Savaş'ın oyları yüzde 43,97'de kaldı.
Hatay'ın Samandağ ilçesini TİP kazanırken, Defne ilçesi CHP, Antakya ise AKP'de kaldı.
Kırklareli'nde ise MHP'nin adayı Derya Bulut oyların yüzde 41,50'sini alarak birinci geldi. Oy oranı yüzde 40,71 olan CHP adayı Siyam Kesimoğlu seçimi kazanamadı.
AKP'nin belediye sayısı 24'e düştü
AKP, 2019'daki yerel seçimlerde 15'i büyükşehir olmak üzere 39 kent, 535 ilçe, 202 belde belediyesini kazanmıştı. İktidar partisi, 2014 yerel seçimlerinde ise 18'i büyükşehir olmak üzere 48 yerde belediye başkanlığını almıştı.
AKP'deki düşüş 31 Mart yerel seçimlerinde de sürdü. 31 Mart'ta AKP'nin kazandığı büyükşehir belediye sayısı 12'ye, il belediye sayısı da 12'ye düştü. İktidar partisi, toplamda 24 kenti alabildi.
AKP; bu yerel seçimlerde ise Kocaeli, Sakarya, Düzce, Karabük, Çorum, Samsun, Ordu, Trabzon, Rize, Bayburt, Bitlis, Erzurum, Bingöl, Elazığ, Malatya, Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay, Kayseri, Niğde, Aksaray, Konya, Isparta, ve Şırnak belediyelerini alabildi. AKP'nin muhalefetten tek alabildiği kent ise Hatay oldu. Hatay'da Mehmet Öntürk, 3 bin 912 oyla Lütfü Savaş'ı geçti.
AKP, kalesi sayılabilecek Bursa, Denizli, Afyonkarahisar'ı CHP'ye kaptırdı.
MHP ne yaptı?
Cumhur İttifakı'nın ortağı MHP ise elindeki tek büyükşehir olan Manisa'yı kaybetti. Yine Kütahya, Bartın'ı CHP'ye, Karabük ve Bayburt'u ise AKP'ye veren MHP, buna karşılık Çankırı, Erzincan, Gümüşhane, Karaman, Kars, Kırklareli, Osmaniye, Tokat illerini alabildi. MHP'nin 11 olan belediye sayısı 8'e düştü. MHP, bu seçimde CHP'den Kırklareli'ni, DEM Parti'den Kars'ı, AKP'den ise Gümüşhane ve Tokat'ı aldı.
Kayyum belediyeleri yeniden DEM'e geçti
2019 yerel seçimlerine HDP, Diyarbakır ve Van'ın aralarında bulunduğu 8 kentte belediye başkanlığını kazanmıştı. Ancak bu kentlere kayyum atanmıştı.
DEM Parti, bu seçimde ise 3'ü büyükşehir olmak üzere belediye sayısını 10'a çıkardı. Daha önce TKP'de olan Tunceli, AKP'de olan Ağrı ve Muş, DEM'e geçti. DEM Parti, böylece Ağrı, Batman, Diyarbakır, Hakkâri, Iğdır, Mardin, Muş, Siirt, Tunceli, Van'da seçimi kazandı.
YRP'nin Şanlıurfa zaferi
Yeniden Refah Partisi, Şanlıurfa ve Yozgat'ta seçimleri kazanırken, daha önce AKP'de olan Sivas BBP'ye, Nevşehir ise İYİ Parti'ye geçti. Nevşehir'i 2019'da AKP'den seçilen ancak istifa etmek zorunda kalan Rasim Arı kazandı.
Ankara'da Mansur Yavaş etkisi
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçimlerini yüzde 60,35 oyla Mansur Yavaş kazandı. Rakibi Turgut Altınok'a 948 bin oy fark attı. Altınok, yüzde 31,69'da kaldı. YRP'nin adayı Suat Kılıç oyların yüzde 3,12'sini, Zafer Partisi'nin adayı Bartu Soral yüzde 1,50'sini, İYİ Parti'nin adayı Cengiz Topel Yıldırım ise oyların yüzde 0,90'ını alabildi.
Yavaş'ın partisi CHP, Belediye Meclisi'nde de yüzde 49,36 oy oranıyla çoğunluğu elde etti. AKP, Belediye Meclisi için yüzde 28,12 oranında oy aldı.
CHP Ankara'da 13 ilçe daha kazandı
AKP; 2019 seçimlerinde 19, MHP ise 3 belediyeye sahipti. CHP; 3 olan belediye sayısını 16'yı çıkardı. AKP'nin belediye sayısı 8'e düştü. MHP; elindeki Etimesgut, Polatlı ve Gölbaşı ilçelerini CHP'ye kaptırdı. Turgut Altınok'un belediye başkanlığını yaptığı Keçiören'in yanı sıra Mamak, Ayaş, Güdül, Nallıhan, Beypazarı, Haymana, Kahramankazan, Kalecik, Şereflikoçhisar CHP'ye geçti.
İzmir'de 29 ilçeyi CHP aldı
CHP, 2019 seçimlerinde İzmir'de yüzde 58,1 oranında, AKP ise yüzde 38,7 oranında oy almıştı. İzmir'i Cemil Tugay ile yeniden kazanan CHP'nin oyu yüzde 48,90'a düştü. Ancak CHP, Aliağa ve Menemen dışındaki 29 ilçenin tamamını aldı. Bayındır, Bergama, Kınık, Kiraz, Tire, CHP'ye geçti.
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ve CHP'nin adayı Ekrem İmamoğlu'nun yüzde 51,09 oy oranı ile üçüncü kez önde bitirdiği İstanbul seçimlerinde CHP, 26 ilçe kazanırken, AKP'nin ilçe sayısı ise 13'e düştü.
31 Mart yerel seçimleri geçici sonuçları
Öte yandan Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Ahmet Yener, 31 Mart yerel seçimlerine ilişkin geçici sonuçları açıkladı. Buna göre AKP 324, CHP 302, MHP 110, DEM parti 54, YRP 37, İYİ Parti 23, BBP 12, bağımsız 9, Demokrat Parti 2, DEVA, DSP, Saadet Partisi, Sol Parti ve TİP birer ilçe belediye başkanlığı kazandı.
Seçimlerde AKP 154, MHP 90, CHP 55, YRP 22, DEM Parti 10, BBP 6, İYİ Parti 5, Demokrat Parti 3, Saadet Partisi 3, DEVA 2, DSP 2, HÜR DAVA Partisi, Memleket Partisi ve Sol Parti ise birer belde belediyesini aldı.