2016 Şarlman Ödülü Papa'nın

Almanya'nın Aachen şehrindeki bir dernek 50 yıldır, Avrupa'ya ve barışa hizmet veren şahsiyetleri ödüllendiriyor. Ödül sahipleri arasında Avrupalı politikacılar, Almanya başbakanları, bir ABD başkanı, Lüksemburglular, Avrupa para birimi Euro ve bir de papa bulunuyor. 2004 yılında Papa 2'inci Johannes Paul Doğu Avrupa'da komünizmin yıkılmasında oynadığı rolden dolayı Şarlman ödülüne layık görülmüştü. “Aachen Şehri Şarlman Ödülü”, Almanya'nın en eski Avrupa ödülü olmasından ve çok sayıda önde gelen siyasetçi ve şöhret sahibini bir araya getirmesinden ötürü büyük itibar görür.

Mucit

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Aachen'li kumaş tüccarı ve şehrin belediye başkanı Kurt Pfeiffer, Avrupa'nın birleşmesine emeği geçenlere ödül verilmesi fikrini geliştirdi. Bu amaçla kurduğu derneğe şehrin politikacılarından da destek aldı. Pfeiffer ve çevresindekilerin geçmişte Nasyonal Sosyalist İşçi Partisi üyesi olmaları İngiliz işgal kuvvetlerinin hoşuna gitmiyordu. Pfeiffer endişeleri dağıtmayı başardı ve tanınmış şahsiyetlere dağıttığı Şarlman ödülüne büyük ilgi gösterilmesini sağladı.
İsim

Ödüle, Avrupa'nın birleşmesine öncülük eden Ortaçağ imparatorlarından Şarlman'ın adı verildi. Şarlman kanlı savaşlarla bütün Batı Avrupa'yı içine alan ve etkili idari yapısı olan bir imparatorluk kurmuştu. Şarlman Avrupalılık kimliğinin öncüsü olarak kabul edilir. Aachen imparatorluğun merkeziydi. 16'ıncı yüzyıla kadar Alman kralları bu şehirde taç giydi. Kurt Pfieffer Avrupa ödülüne daha iyi bir ad bulamazdı. Pfeiffer'ın amacı geçmişle gelecek arasında köprü kurmaktı.

Seçim

O yılın ödül sahibi Şarlman Derneği yönetim kurulunun 17 üyesi tarafından seçilir. Derneğe aday önerilebilir. Seçim kriterleri ve kurul içindeki görüşmeler hakkında açıklama yapılmaz. Protokoller 30 yıl gizli tutulur. Muhafazakâr politikacılara öncelik tanınması Aachen belediye meclisinin sol kanadı tarafından eleştirilir. Willy Brand ve Helmut Schmidt gibi Sosyal Demokrat başbakanlardan esirgenen Şarlman Ödülüne, Angela Merkel de dahil olmak üzere, Almanya'nın bütün Hristiyan Demokrat başbakanları sahip olmuştur. Dışişleri bakanlığı sırasında ABD'nin Vietnam'daki savaşından sorumlu tutulan Henry Kissinger'e ödül verilmesi protesto gösterilerine yol açmıştı.

Ödül sahibi

Papa Françesko ‘Bir uyarıcı ve aracı olarak, Avrupa'nın, kurucularının idealleri doğrultusunda barış, hürriyet, hukuk, demokrasi, dayanışma ve hayatın koruyucusu olma görev ve yükümlülüğünü taşıdığını hatırlattığı' gerekçesiyle 2016 yılının Şarlman ödülüne layık görüldü. Papa Avrupa Parlamentosunda yaptığı konuşmada Avrupa'nın bütünleşme azminin zayıflamasını ve Avrupa mülteci politikasının acımasızlığını eleştirmiş, Lampedusa ve Midilli adalarında ziyaret ettiği mültecilerden 12'sini Vatikan'a aldırtmıştı.

Avrupa milletvekilliği ve eyalet uyum bakanlığı yapmış olan Hristiyan Demokrat Birlik partili seçiciler kurulu üyesi politikacı Armin Laschet Deutsche Welle'ye verdiği demeçte papa hakkında şunları söyledi: “Françesko Avrupalılara birlik olmalarını nasihat etti, Avrupa Parlamentosu'nda etkileyici sözler söyledi. Avrupa değerlerine sahip çıkmak ve milliyetçiliğe avdet etmemek gerektiğini anlattı. Bu bakımdan Şarlman ödülünü hak ettiğini düşünüyorum. Onun ‘evrenselleşmiş papa' örneği olabileceğini ve ahlaki otorite zaafı yaşadığımız günümüzde bütün dinleri kucaklayıcı bir dini lider sayılabileceği kanaatindeyim.”

Papa ödüle değil, ödül papaya gidecek

Papa ödüle sevindi ama zaman darlığından Aachen'a gelemeyeceğini duyurdu. Bu nedenle ödül, önemli şahsiyetlerden oluşan bir heyet tarafından Vatikan'a götürüldü. Törende konuşan Papa AB'ye çağrıda bulundu ve ülkelerin mülteci krizine çözüm bulmak için ortak hareket etmesini, tıpkı 2. Dünya Savaşı'nda olunduğu gibi dayanışma içinde olunması gerektiğini vurguladı.

Şarlman ödül töreni geleneksel olarak Katoliklerin dini bayram gününde yapılır. Ancak Papa ayinler nedeniyle zaman ayıramayacağından, ödül töreni cuma gününe ertelendi. Törende papayı övüş konuşmasını Avrupa Parlamentosu Başkanı, AB Komisyon Başkanı ve Avrupa Birliği Konsey Başkanı yapacak.

Tarihe uzanan bağlar

Şarlman ile Vatikan arasında güçlü bir iktidara bağlı çıkar ortaklığı vardı. Frankonya kralı Şarlman'a 800 yılının Noel gününde Papa 3'üncü Leo tarafından taç giydirilmiş ve kral Batı Avrupa'nın ilk imparatoru ilan edilmişti. O tarihten bir yıl önce Şarlman papanın Romalı aristokratlar tarafından devrilmesine mani olmuştu. Ortaçağda ‘al gülüm, ver gülüm' politikası yaygındı. İmparatorlukla papalık arasındaki karşılıklı bağımlılık yüz yıllar boyunca Avrupa'nın politikalarına yön vermiştir. Papalık günümüzde dünyevi işlev taşımıyor. Papa bir kilometrekare genişliğindeki Vatikan'ın mutlak hakimi sayılıyor. Avrupa Birliği üyesi olmamasına rağmen İtalya'ya sınırı olmayan Vatikan'da da ortak para birimi Euro geçiyor.

© Deutsche Welle Türkçe
Bernd Riegert