10 soruda AB sınırlarının korunması

AB Sınır Koruma Ajansı Frontex yeniden yapılandırılarak Avrupa Sınır ve Sahil Koruma Ajansı Frontex adını aldı. Yetki ve görev alanı genişletilen Frontex, yeni misyonuna perşembe günü Bulgaristan’ın Türkiye sınırında düzenlenen törenle başladı. Peki yeniden yapılandırılan Frontex'de ne değişti? Avrupa Sınır ve Sahil Koruma Ajansı'nın görev ve yetkileri ne olacak? Bu konuyla ilgili akla gelen sorular ve yanıtları şöyle:

Frontex'in yeniden yapılandırılması Türkiye için ne anlama geliyor?

Mülteci akınından yoğun bir şekilde etkilenen Yunanistan, Türkiye ile olan sınırı daha iyi korumadığı için diğer Avrupa Birliği (AB) üyelerinin eleştirilerine neden oluyordu. Avrupa Sınır ve Sahil Koruma Ajansı sayesinde AB dış sınırlarının daha etkin bir şekilde korunması bekleniyor. Ajans ilk etapta Bulgaristan sınırında göreve başlayacak. Yeniden yapılanan Frontex’in Bulgaristan’ın Türkiye sınırına yaklaşık 120 sınır koruma görevlisi göndermesi bekleniyor. Böylelikle Balkan güzergahı üzerindeki sınırın daha iyi korunması hedefleniyor. Bulgaristan Başbakanı Boyko Borisov ülke sınırlarının korunmasında AB'nin desteğini istemişti.

Avrupa Birliği neden dış sınırlarında güvenliği artırmak istiyor?

Mülteci krizi, Yunanistan ve İtalya gibi sığınmacıların ilk ayak bastığı ülkelerin durumla başedebilmekte zorluk yaşadığını ortaya koydu. Avrupa’ya mülteci akını sonucunda aralarında Almanya, Avusturya, Danimarka, İsveç ve Norveç’in bulunduğu Schengen Bölgesi ülkeleri, yeniden sınır kontrolü uygulamasını başlattı. AB’nin dış sınırları iyi korunduğu takdirde, Schengen Bölgesi’nde serbest dolaşımın mümkün olacağı düşüncesiyle, dış sınırların etkin bir şekilde korunması öngörülüyor.

AB Sınır Koruma Ajansı Frontex neden sınırlarda etkin koruma sağlayamadı?

2004 yılında kurulan Polonya’nın başkenti Varşova merkezli Frontex, sınırların korunması için görev yapıyordu. Ancak görev ve yetki alanı oldukça kısıtlıydı. Ajansın bünyesinde sürekli çalışan sınır koruma görevlisi yoktu. Bu nedenle, acil bir durumla karşılaşıldığında üye ülkelerden sınır muhafızı talep ediliyordu. Ancak bu uzun sürüyor ve çoğu zaman ihtiyacı karşılamıyordu. Ayrıca Frontex AB'ye üye en az bir ülkenin talebi ile göreve gidiyordu.

Frontex’in yapısı nasıl değişikler yapıldı?

Frontex bünyesindeki kadrolu personelin sayısı 2020 yılına iki katına çıkartılarak yaklaşık bine ulaşacak. Bunun yanı sıra bu aralık ayından itibaren en az bin 500 sınır koruma görevlisinden oluşan bir ekip kurulacak. Bu ekip acil durumlarda derhal dış sınırların korunması için görevlendirilecek. Ayrıca AB’ye üye ülkelerin desteğiyle misyonlarda kullanılacak donanımın bulunacağı bir havuz oluşturulacak.

Ayrıca sınır muhafızlarının, AB’nin dış sınırlarının her yerde aynı standartlara göre kontrol edilmesini garantilemesi öngörülüyor. Bu aynı zamanda terörizmle veya organize suçlarla mücadelenin aynı standartlara göre denetlenmesi anlamına geliyor. Ajansın ayrıca olası tehditler ve görülen eksikliklere ilişkin düzenli olarak analiz yayınlaması planlanıyor.

Avrupa Sınır ve Sahil Koruma Ajansı’nın müdahale yetkisi var mı?

Evet, var. Schengen Bölgesi'ne yönelik tehdit durumunda, AB Komisyonu Frontex’den aldığı bilgiler ışığında AB’ye üye bir ülkenin itirazına rağmen müdahale edilmesine olanak tanıyor. Ancak bu üye ülkelerin iç güvenlik açısından ulusal egemenliğine müdahale sayılabileceğinden, son söz AB Konseyi’nde bulunuyor. Bu konuda kararın çoğunluğun oylarıyla alınması gerekiyor.

Avrupa sınır muhafızlarının üye bir ülkenin itirazına rağmen gönderilmesi mümkün mü?

AB’nin Frontex görevlilerini, yerel polis ve sınır muhafızların işbirliği yapmayacağı bir üye bir ülkeye göndermesi pek mümkün görünmüyor. Burada başka bir sorunla karşılaşılabilir. Eğer üye bir ülke AB Konseyi’nin kararına rağmen yardım istemiyorsa, diğer ülkeler sığınmacıların gelmesini engellemek için Schengen Bölgesi içinde yeniden sınır kontrollerine başlayabilir.

Sınır dışı edilme uygulmasında nasıl değişikler olacak?

Frontex, iltica başvurusu reddedilenlerin ülkelerine geri gönderilmesini hızlandırmak için sınır dışı edilmeleri kendi inisiyatifi ile gerçekleştirebilir. Bunun yanı sıra Frontex’in sınır dışı edilecek kişilere ait belgelerin geldikleri ülkelerden sağlanması için AB’ye üye devletlere destek vermesi planlanıyor.

Sınır muhafızları AB’ye üyesi olmayan üçüncü ülkelerde görev yapabilir mi?

Evet, yapabilir. Bu Kuzey Afrika ülkeleri gibi AB’ye komşu devletlerde görev yapılabilmesi öngörülüyor. Ancak bunun için söz konusu komşu ülke ile Avrupalı sınır muhafızlarının yetki alanlarını düzenleyen ve misyon sırasında temel haklara saygı gösterileceğini garanti eden bir anlaşma yapılması gerekiyor.

Avrupa artık mülteciler için bir “kale” mi olacak?

Bu soruya AB Komisyonu’nun İçişlerinden Sorumlu Üyesi Dimitris Avramopoulos “hayır” şeklinde yanıt veriyor. Avrupa’nın Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesi gibi uluslararası anlaşmalara uyduğunu hatırlatan Avramopoulos, “uluslararası korumaya ihtiyacı olan herkese kapı açık, ancak yasadışı yollardan gelmek isteyenlere ise kapı kapalı” dedi.

Frontex yeni yapısıyla ne zaman göreve tam olarak hazır hale gelecek?

Avrupa Sınır ve Sahil Koruma Ajansı bünyesinde görev yapacak acil mühadele ekibinin 6 Aralık’ta göreve başlaması öngörülüyor. 6 Ocak 2017 tarihinden itibaren sınır dışı edilmeyi hızlandıracak ekibin göreve başlaması planlanıyor. Ajansın ocak ve mart ayları arasında, sınırlardaki eksikliklere dair incelemeleri yapması bekleniyor.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/AFP/Reuters, JD/BÖ