Çin'de medyaya sansür

Çin’in Guandong eyaletinde medya çalışanlarının, kişisel girişimleri ile sansüre karşı başlattıkları ülke tarihindeki en büyük imza kampanyası sürüyor. Eylemi düzenleme biçmi alışagelmiş olmasa da kamuoyunda fazla ses getirdiği söylenemez. Aralarında gazeteci ve editörlerin çoğunlukta olduğu 2500 medya temsilcisi Guandong vilayetindeki en üst düzey Halk Mahkemesi’ne adresli, açık bir mektup yayımlattı. Mektupta rüşvet suçu ile yargılanarak ceza alan iki basın mensubunun serbest bırakılması talep ediliyor. Bu kişilerin hüküm giymesi ise yaptıkları haberler ile yerel makamları kızdırmalarına bağlanıyor. Hüküm giyen kişiler ise Guantong’da yayımlanan liberal çizgideki günlük gazete „Southern Metropolis Daily“nin yönetici poziyonundaki iki çalışanı. Aynı gazete 2003 yılında SARS salgının başladığını ve polislerin bir öğrenciyi öldüresiye dövmesi olayını ortaya çıkarmıştı. Pek çok diğer Çin gazetesinin dokunmaya cesaret edemediği bu ve benzer konuların okucudan büyük ilgili gördü, buna bağlı olarak „Southern Metropolis Daily“nin reklam gelirleri arttı.

Rüşvet iddiası

Bu gelişmenin ardından 2004’ün bahar aylarında gazetenin üç yöneticisinin rüşvet iddiası ile tutuklandı. Bu gazetecilerden ikisi, reklam gelirlerinden aldıkları pirimlerde yolsuzluk yapmak suçundan 11 ila 12 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Genel Yayın Yönetmeni Cheng Yizhong ise delil yetersizliğinden serbest bırakıldı ancak bu işini kaybetmesini önleyemedi. Ardından UNESCO’nun Basın Özgürlüğü ödülüne layık görülen gazeteci, ödül töreninin hemen akabinde, bu sefer bir spor gazetesindeki işinden oldu.

Kampanya sonuç vermedi

Çinli gazetecilerin bu meslektaşları için başlattığı imza kampanyası ise henüz sonuç vermedi. ABD’de yaşayan Çin kökenli medya uzmanı he He Çinglian, buna rağmen eylemin basın özgürlüğü yolunda önemli adım olduğunu belirtiyor. He, DW mikrofonlarına görüşlerini şu şekilde açıkladı:

„Bu eylem Çinli gazetcilerin birşeyi kavradıklarını gösterdi. O da, eğer meslektaşlarının hakları için mücadele etmezler ise kendileri, gerçekleri yansıtan bir haber yaptıklarında aynı şeyin başlarına gelebileceği... Daha önce de gazeteciler takibata uğradı. Ancak Guantong’daki gazeteciler, pek çok skandalı ortaya çıkardıkları için daha bir ‚cesur’ olarak görülüyor.“

Çin’de basın özgürlüğü Anayasa ile güvence altına alınmış da olsa Pekin yönetimi, 70 ayrı yasal düzenleme ile bu hakkı sınırlıyor. Yönetici konumundaki gazeteciler ise genelde komunist parti tarafından seçiliyor. Gazetecilerin ise mesleki kriterler ile sansür düzenlemeleri arasında bir arayol bulması gerekiyor. Çinli gazetecilerin meslektaşları için başlattıkları kampanyanın ise sonuç verip vermeyeceği belirsiz.