Atomske baterije za pejsmejkere
18. januar 2019.
Ruski naučnici su, kako tvrde, načinili značajni korak u nastojanjima da atomske baterije učine podesnim i za primenu u medicini. Pošlo im je za rukom radioaktivni izotop nikl-63 u centrifugi obogate na više od 69 odsto. Što je viši procenat, to je baterija dugotrajnija.
Kako javlja ruski državni proizvođač atomskog materijala TVEL, još ove godine bi procenat obogaćenja trebalo da poraste na više od 80 odsto. Baterije s tim materijalom imaju rok trajanja i do 50 godina.
Sto umesto pet do deset godina?
Za sada se te dugovečne baterije upotrebljavaju u instrumentima koji se primenjuju u vojne svrhe ili u industrijskim pogonima, ali i u sklopu svemirskog programa. No u budućnosti bi trebalo da nađu primenu i u pejsmejkerima ili drugim „bio stimulatorima“. Sadašnji vek trajanja baterija u pejsmejkerima je između pet i deset godina.
Ali tu je problem zračenja atomskih baterija. Električna energija tu ne nastaje kao posledica oslobađanja energije nakon cepanja atoma, već kroz prirodni raspad veštačkih radio izotopa poput nikla-63. „Nikl-63 se raspada u blago beta-zračenje, bez štetnih gama-zračenja“, saopštio je TVEL. To ga čini zanimljivim za medicinsku primenu. Beta-zračenja se mogu, kako kažu u Nemačkom uredu za zaštitu od zračenja, sprečiti tankom plastičnom ovojnicom.
Za sada samo u svemiru
Ideja o upotrebi baterija na atomski pogon u pejmejkerima nije nova. Još sedamdesetih su pacijentima u SAD, ali i u Nemačkoj ugrađivani stimulatori rada srca s baterijama u kojima se nalazio izotop prometijum-147. No s tim baterijama je bilo problema zbog njihove veličine, dugotrajnosti i zračenja.
I američka svemirska agencija NASA upotrebljava atomske baterije, tzv. RTG, pri čemu se koristi jak izotop plutonijum-238. Pomoću jedne takve baterije kreće se i minijaturno vozilo Mars Rover.
af/fs (dpa)