"Islami e të drejtat e grave nuk përjashtojnë njëra-tjetrën"

Autorja, redaktorja e gazetës feministe multikulturore "Gazelle" dhe autore e librave të shumtë mbi Islamin, Sineb El Masra shpjegon në intervistën e DW, se edhe burrat myslimanë vuajnë nga strukturat patriarkale dhe pse emancipimi është i mundur vetëm me respekt të ndërsjellë.

Deutsche Welle: Zonja El Masrar, shumë gjermanë besojnë se myslimanët jetojnë në një shoqëri të egër dhe janë të shtypur. Ju si feministe do të duhej ta shihnit njësoj apo ajo?

Sineb al-Masrar: Ky realitet i jetës ekziston, dhe jo pa arsye para 10 vitesh e kam shkruar një libër për gratë ose një libër për gratë të quajtura "vajza myslimane", për të treguar një realitet të shumëfishtë të jetës së këtyre grave që jetojnë në Gjermani me prejardhje të ndryshme etnike dhe kulturore. Dhe sigurisht, nga njëra anë për fat të keq kemi shumë shpesh gra myslimane që janë të prekuar nga ky nënshtrim. Por edhe shumë gra, të cilat me të vërtetë kanë arritur ndjekin rrugën e tyre dhe kanë luftuar pjesërisht edhe në rrethana të vështira, për këtë arsye është e vështirë të thuhet se gruaja myslimane është e shtypur.

Një temë provokative është gjithmonë edhe shamia e grave myslimane. Në shikim të parë për gratë që mbajnë shami, shumica e shoqërisë e ka atë ndjenjën se ato janë së paku më fetare radikale se sa gratë të cilat nuk mbajnë shami. A është e vërtetë kjo ?

Shumë gra nga gjenerata e parë dhe ajo e dytë e lidhin shaminë me fshatarësinë, me gratë tradicionale, gra që nuk kanë arritur kualifikime të larta ose janë analfabete, dhe menjëherë është ky imazh, që bën të themi, se gratë më pak të shkolluara e mbajnë shaminë. Por kemi shumë gra që janë socializuar këtu, kanë shkuar në shkollë këtu, kanë përfunduar studimet universitare këtu dhe janë me universitet e prapë e mbajnë shaminë.

Kjo do të thotë që imazhi i vjetër i shamisë ka ndryshuar. Dhe ajo që duhet të shtohet është se ne kemi një marrëdhënie të relaksuar me shaminë si një aksesor i modës, që është me të vërtetë si sinonim kur mendojmë për Grace Kelly, për shembull, Audrey Hepburn, e cila sigurisht gjithashtu mbante shaminë, por vetëm si një aksesor i modës, dhe kjo e ka ndyshuar, sepse kjo shami, e cila është nga bindja islame, është një shami koke thjesht patriarkale, e cila është futur në kodin e veshjes. Pra një grua që e mban shaminë për arsye fetare, shpeshherë nuk është në gjendje për ta kuptuar shaminë si një aksesor i modës. Apo për të treguar supet, për të veshur një minifund të shkurtër. Kjo nuk shkon dhe pikërisht për këtë është problematike, sepse ne po flasim për një kod të veshjes, për të cilin as që do të diskutonin femrat e emancipuara.

Ju keni vendosur shumë hapur që të mos mbani shami, kështu që ju të vini si një grua moderne. Si keni ardhur deri tek ky vendim në jetë?

Unë besoj që duhet të kemi pak kujdes, një grua që nuk mban shami nuk është patjetër reaksionare. Kujdes me perceptimin e njëanshëm, që mund të jetë edhe racist dhe armiqësor ndaj femrës. Po ashtu ka shumë gra që janë reaksionare edhe pa shami, ato që janë, le themi aktive me grupimet fashiste. Për shembull, nëse kujtojmë komunitetet turke të "Ujqërve gri", një organizatë që është shumë fashiste, aty ka shumë gra që nuk mbajnë shaminë. Duhet të jemi shumë të kujdesshëm, ka shumë gra që mbajnë shami, janë shumë të hapura, madje pranojnë fëmijët e tyre, nëse janë homoseksualë, pranojnë motrat e tyre, nëse thonë se jam në lidhje me një jomysliman, kështu ekziston edhe ky realitet i jetës.

Ajo që ne shpeshherë e kemi në publik është që gratë, të cilat e përfaqësojnë Islamin në publik mbajnë shami dhe janë jo kritike ndaj islamizmit. Ky është një problem dhe sigurisht gjithashtu tregon se këtu ka ende nevojë të madhe për diferencim. Për mua personalisht shamia nuk ka qenë si temë, sepse unë vërejta se Kurani për shembull nuk e parasheh këtë shami dhe unë si një feministe nuk e pranoj kodin e veshjes dhe vetëm qëndroj mbrapa faktit se gratë duhet të lejohen të veshin atë që duan të veshin, dhe pasi që unë jam një njeri i apasionuar pas modës, nuk dua të kufizohem.

Ju jeni vajzë e emigrantëve marokenë. Si ishte shtëpia juaj? A ishin prindërit shumë të rreptë? Shumë fetare? Shumë konservatorë?

Familja ime konsiderohet si konservatore, për të cilët tradita është e rëndësishme. Për prindërit e mi para së gjithash për nënën time ishte shumë ë rëndësishme, që ta dijë se nga vij dhe se ku janë rrënjët e mia. Babai im më ka dhënë mësime klasike të Kuranit. Pra, çdo të dielë kam mësuar përmendësh Kuranin si të gjithë fëmijët që normalisht shkojnë në një shkollë kurani, kështu që aty mësova një edukim fetar shumë tradicional.

Por në anën tjetër familja ime dhe prindërit e mi gjithashtu janë shumë të ndikuar nga toleranca dhe pranimi i tjetrit dhe po, dashuria për fëmijën e tyre, në këtë rast për mua, ka bërë të kapërcejnë çdo gjë dhe për këtë arsye dhe në përputhje me rrethanat, nuk ishin vetëm këto dogma, që një vajzë nuk mund të bëjë gjëra të caktuara dhe sigurisht që kjo ka ndikuar fort edhe në mua, kështu që konservator nuk do të thotë të jesh menjëherë reaksionar dhe me mendje të ngushtë.

A mund të thoni se familja juaj tolerante mund të jetë një model për familjet myslimane në Gjermani?

Po, unë në shumë pika i shoh prindërit e mi thjesht si frymëzim shumë të madh. Pra, unë me babanë tim, mund të diskutoj gjithçka rreth çështjeve fetare. Për të ka qenë e rëndësishme, që unë të parashtroja pyetjet e mia dhe pastaj t'i diskutonim me të. Për nënën time ,e cila asnjëherë nuk e pa parë asnjë shkollë nga brenda dhe është analfabete, ka qenë shumë e rëndësishme që unë të jem një grua e pavarur. Nëna ime të cilën kur e shikoni në shikim të parë, me aftësitë e saj të kufizuara, ishte shumë, shumë e hapur dhe e gjerë, dhe më ka mbështetur gjithmonë dhe kjo është ajo që pres nga ajo. Dhe unë uroj që ndoshta nëna ime të jetë frymëzim për të tjerët, sepse edhe brenda familjes sime mund të them se ajo ishte me të vërtetë një frymëzim, që ka çuar edhe gra të tjera në familje që kanë edikojnë edhe vajzat e tyre në mënyrë liberale.

Tani ju jeni gjithashtu feministe dhe jeni krenare për atë që ka ndikuar tek ju? Çfarë ju solli eri këtu?

Unë sapo e përmenda nënën time, kështu që unë mendoj se ajo edhe pa vetëdije i vuri themelet e para tek unë për këtë. Dhe natyrisht dëshira ime për liri është njëra nga pikat përcaktuese, sepse pa feminizmin në këtë rast dhe lëvizjen e grave kjo nuk do të ishte e mundur. Unë natyrisht që shumë herët kam filluar që të merrem me literaturë, e cila ishte feministe, përshembull Emma që e kisha shumë shpesh në dorë. Unë gjithmonë i kam huazuar librat nga bibiloteka dhe nuk do të thotë se gjithnjë kam qenë dakord me gjithçka, pastaj kam reaguar mjaft konfuze për shumë gjëra, edhe nëse gratë myslimane shpesh perceptohen në kontekste të deficitit, nga ana tjetër edhe në kontekstin mysliman, si në rastin e familjes sime, por edhe në Marok, në rrethin tim, të cilat janë gjithashtu gra muslimane, një gjë nuk e përjashton tjetrën. Pra të jesh e pavarur dhe të jesh mylismane nuk është në kontradiktë, por shpesh në disa shoqëri do të thotë që ju vetëm duhet të punoni me më shumë rezistencë.

Atëherë ne duhet të flasim edhe për burrat myslimanë...

Po.

Ekziston një seri e tërë e dhunës seksuale kundër grave në Gjermani. Disa politikanë flasin për llojin e burrave të rinj myslimanë të shtyrë nga testosteroni.Ju këtë lloj e keni përshkruar edhe në njërën nga librat tuaj . A mund t'i mësojmë këta burra se ç'do të thotë të kesh respekt për gratë?

Aty ku patriarkati është shumë i pranishëm, sigurisht edhe burrat janë shumë problematik. Dhe imazhi i tyre mbi gruan. Deri në çfarë mase ata mund të mësojnë? Unë besoj shumë se disa burra janë në gjendje të rishqyrtojnë imazhin e tyre mbi gruan, gjithashtu të patriarkatit. Sepse shumë burra vuajnë edhe vetë gjithashtu nga patriarkati. Për këtë besoj se kemi nevojë shumë për vendtakime të reja, ku meshkujt me të vërtetë mund të flasin për këtë. Në Gjermani ekziston një projekt që quhet "Herosi", ku të rinjtë mund të vijnë së bashku dhe të flasin për konceptet e nderit, për strukturat patriarkale si dhe ku ata - të themi kështu në thonjëza - mund të pranojnë dobësitë e tyre. Për këtë atyre u nevojiten hapësira të mbrojtura si për gra, sepse edhe atyre u duhen këto hapësira të mbrojtura.