OBT në kërkim të identitetit

Roberto Carvalho de Azevêdo, Anabel González, Herminio Blanco, Mari Elka Pangestu, Taeho Bark, Amina Mohamed, Alan John Kwadwo Kyerematen, Tim Groser, Ahmad Thougan Hindawi - vetëm personave të brendshëm mund t'u thonë gjë këto emra.

Por këtë vit, njëri prej tyre do të zëvendësojë Paskal Lamin (Pascal Lamy) në postin e tij si Drejtor i Përgjithshëm i OBT-së. Fillimisht nëntë kandidatët duhet t'u përgjigjen shumë pyetjeve, të paraqesin vizionet e tyre për të ardhmen e organizatës dhe të tregojnë se janë këmbëngulës, sepse përzgjedhja, që fillon në fund të janarit (29 - 31.01.2013) mund të zgjasë deri në tre muaj. Por pa marrë parasysh sa e vështirë mund të jetë gara për postin e kreut, kandidatët e dinë shumë mirë se pjesa e vështirë fillon pas fillimit të punës: shpëtimi i organizatës.

Lamtumirë, Doha!

Në vitin 2001, anëtarët e OBT-së ende dukeshin shumë ambiciozë dhe optimistë për të ardhmen. Në Doha, ata vunë bazat për një raund të ri negociatash - raundi i Dohas. Qëllimi ambicioz: të gjithëve t'u lejohet hyrje e lirë në tregun botëror, përmes reduktimit të doganave dhe pengesave të tjera në tregtinë ndërkombëtare. Kjo pritej të ndihmonte për rritjen e mirëqënies, sidomos në vendet në zhvillim, të cilat pritej të përfitonin nga planet e reja të OBT-së. Po 13 vjet më vonë asgjë nuk ka ndodhur veç negociatave për këtë paketë gjigande reformash.

"Gjithkush e di se raundi i Dohas ka vdekur, por askush nuk dëshiron ta thotë me zë të lartë," mendon eksperti i OBT Simon Evenett i Universitetit të St Gallen në Zvicër. Veçanërisht vendet në zhvillim, e ndër ta sidomos vendet bujqësore kanë interes që raundi i Dohas të vazhdojë të mbahet gjallë. "Por problemi është se ata nuk e dinë se si mund të ndikojnë në procesin e negociatave, në mënyrë që të fitojnë mbështejen e Shtetetve të Bashkuara dhe vendeve të tjera të mëdha", thotë Evenett. Përfundimi i tij: Doha është si një zombi, jo vërtetë e vdekur, dhe jo e gjallë."

Çështja më e madhe ku ka mosmarrëveshje është bujqësia. Në këtë çëshjte ka një ndarje mes vendeve të zhvilluara dhe atyre në zhvillim. A duhet t'i ndërpresin vendet e pasura subvencionet e tyre për bujqësinë? A u lejohet vendeve në zhvillim rritja e tarifave mbi importet, në mënyrë që të mbrojnë prodhimet e tyre?

Tregti mbarëbotërore - pa OBT

Ngecja e raundit të Dohas ka krijuar në vitet e fundit, një model konkurrues për marrëveshjet shumëpalëshe të OBT-së: Gjithnjë e më shumë vende kanë nënshkruar marrëveshje dypalëshe jashtë rregullave të OBT. Një rrjet marrëveshjesh të tregtisë së lirë po thuret rreth e rrotull globit. Problemi: palët në marrëveshjet dypalëshe varen prej aftësive të tyre në negociata.

Shumica e marrëveshjevet dypalëshe bazohen vërtet në ligjin e OBT-së, por palët mund të përcaktojnë edhe rregullat - të cilat në fund të fundit  mund ta prishin balancën e forcave. "Negociatat ndërmjet një vendi me ekonomi të madhe dhe një vendi më të vogël mund të çojnë në një marrëdhënie të padrejtë, sepse vendi i fortë është në gjendje të ushtrojnë më shumë ndikim dhe presion. Kjo është dhe arsyeja pse ne kemi nevojë për OBT-së dhe qasje shumëpalëshe," - thotë Melendez-Ortiz. Sepse vetëm në kuadër të rregullave të OBT mbrohen kryesisht vendet e të vogla dhe të dobëta, shton Evenett.

Tungjatjeta, Bali!

Shanset që për herë të parë postin e Drejtorit të Përgjithshëm të OBT-së ta marrë një grua janë më të volitshme se kurrë, sepse për këtë post kandidojnë të paktën tri gra me përvojë. Po ashtu edhe origjina e aplikantëve të bën të mendosh se OBT po përpiqet të paktën për një ndryshim të imazhit - tetë nga nëntë kandidatët vijnë nga vende që sipas ligjit të OBT-së kanë statusin e një vendi në zhvillim. Deri tani, me përjashtim të Supachai Panitçpakdi nga Tajlanda, të gjithë drejtorët vinin nga vendet e zhvilluara.

Por kushdo që të pasojë Lamin si drejtori i përgjithshëm, vendimet më të rëndësishme nuk i merr drejtori i përgjithshëm, por anëtarët e Konferencës Ministrore. Konferenca e ardhshme do të mbahet në fund të vitit në Bali. Në ishullin indonezian pritet që më në fund të pritet nyja gordiane e Dohës dhe të gjehet një rrugëzgjidhje nga bllokimi i tanishëm i negociatave. Momenti për këtë ka ardhur prej kohësh.