Një vit i (pa)frytshëm bisedimesh në Qipro

Si të enjten një vit më parë udhëheqësit e grupeve popullore turke dhe greke nisën në Qipro bisedime ribashkimi. Euforia e madhe e atëhershme dhe optimizmi ndërkohë janë pakësuar dukshëm. Si në veriun turk, ashtu edhe në jugun grek është rritur skepticizmi për ribashkimin e mundshëm.

Kur saktësisht para një viti u takuan për herë të parë dy udhëheqësit qipriotë të grupeve popullore, për të vënë në udhë bisedime ribashkimi, në ajër kishte mjaft shpresa. Megjithëse detyra e tyre nuk dukej se do të qe e lehtë, Dimitris Kristopias dhe Mehmet Ali Talat ishin qartësisht optimistë - një qëndrim, të cilin e ndanin me Aleksandër Daunerin (Downer), ndërmjetësuesin e ri të posaçëm për Qipron.

„Dëshiroj t'ju them se jam shumë i impresionuar nga dëshira e mirë e të dyja grupeve popullore, nga marrëdhëniet e tyre të forta personale dhe nga humori i tyre. Ky është një demonstrim i vërtetë i sinqeritetit tuaj, që kërkoni me të vërtetë të arrini një zgjidhje“, thotë ai.

Jeta në dy shtete

Sot, pas rreth 40 bisedash, shpresa e para një viti është ftohur dukshëm. Nga ambjenti përreth drejtuesve të negociatave ndihen qëndrime fort të përmbajtura, dhe ai që bisedon me popullin si në Veri, ashtu edhe në Jug të ishullit dëgjon zhgënjim të madh.

„Unë jam që të jetojmë në dy shtete të ndara. Kjo është ajo që preferoj. Më kujtohet shumë mirë koha para vitit 1974 dhe prandaj nuk besoj në një bashkëjetesë me qipriotët grekë. Më mirë dy shtete të ndara“, pohon një grek qipriot.

„Nuk duhet të kemi shpresa të mëdha, kur ca thonë: deri në dhjetor ose deri në vitin 2010. Sepse është bërë tashmë e qartë se bisedimet nuk ecin mirë dhe se nuk çojnë askund. Më e keqja është që Kristofias dhe Talat flasin për tema të parëndësishme. Kur nuk guxon të vësh në tryezë temat qendrore, nuk duhet të shpresosh, se do të ketë një zgjidhje“, thotë një tjetër.

Me të vërtetë, të dy politikanët nuk e kanë prekur ende me dorë hekurin më të nxehtë, pikërisht çështjen se cila duhet të jetë forma e ardhshme shtetërore e shtetit të Qipros. A do të kemi të bëjmë me një shtet federal – pra një shtet me një qeveri qendrore dhe dy administrata rajonale – apo me një lidhje shtetesh – me një fjalë dy vende me dy qeveri të ndara. Po të veprohej në përputhje me dëshirën e popullit, mund të mbetet zgjidhja me dy shtete. Para së gjithash po të pyesësh qipriotët turq, sepse ata vazhdojnë të jenë të zhgënjyer nga përfundimi i referendumit të dështuar në pranverë 2004.

"Fajin e kanë grekët"

„Unë sot e di më mirë se më parë, sa i gënjeshtërt është Bashkimi Evropian. Sepse ai nuk mbajti asnjë nga premtimet e tij. Pala jonë i tha „po“ planit të Ananit. Grekët në anën tjetër thanë “jo” dhe megjithatë u pranuan në BE. Neve na refuzuan jo vetëm pranimin në BE, jo, as premtimet që na bënë nuk i mbajtën. Për shembull, fluturimet direkte, ose ndihmën financiare me mijëra miliona euro, për të përmirësuar infrastrukturën këtu dhe për të zbukuruar gjithçka. Gjithçka nuk u respektua”, shprehet një turk qipriot.

Ky zhgënjim i shprehur më vrazhdësi nuk është megjithatë vetëm fenomen i veriut. Edhe në jug të ishullit mund të regjistrosh hidhërim të konsiderueshëm. Ky ka në radhë të parë lidhje me numrin e madh të ushtarëve turq të stacionuar, numër i cili llogaritet me 35 mijë vetë. Në përputhje me këtë, kjo grua greke është gjithçka tjetër, por jo optimiste kur hedh vështrimin në të ardhmen: “Mendimi im është, ata nuk do të bëjnë asgjë. Dhe kjo për faktin, sepse Turqia është aktive këtu në Qipro. Kur pushtojnë njëherë diçka turqit nuk e lëshojnë më. Unë nuk jam optimiste. E parë në këtë kuadër, unë nuk besoj se do të ketë një zgjidhje për Qipron.”

Po të bazohesh në këtë atmosferë, mund të konkludosh se shanset për ribashkimin e ishullit të ndarë të Mesdheut janë të vogla. Kjo edhe nëse ndonjë qipriot deklaron, se do të kishte dëshiruar që gjithçka të qe zhvilluar ndryshe: “Në kokën time unë nuk kam shpresë, por në zemër e kam.”

Autor: Ulrich Pick

Redaktoi: Bahri Cani