افغانستان کې په سلګونه کسان وبا ته په ورته ناروغۍ اخته دي
۱۴۰۱ تیر ۲۵, شنبه
له څو اونیو راهیسې د افغانستان په یو شمېر جنوبي ولایتونو کې د شدید اسهال، کانګې او تبې له نښو سره يوه ساري ناروغي خپره شوې ده.
باختراژانس د شنبې په ورځ د هلمند ولايت د روغتيايي مسوولينو له خولې ليکلي دي چې د دغه ولايت په سنګين ولسوالۍ کې ٢٢٠ تنه په وبا او د سختې نس ناستي په ناروغۍ اخته شوي دي چې له دې جملې څخه دوه تنه مړه شوي دي.
روغتيايي چارواکي د ناروغانو د درملنې لپاره د اسانتياوو له نشتوالي شکايت کوي.د هلمند ولايت د عامي روغتيا رئيس ډاکټر سيد احمد سعيد د دې ناروغۍ د خپرېدو پخلى وکړ او ويې ويل، چې دا ناروغي له سخت اسهال وروسته رامنځته کېږي، خو تر اوسه يې د کولرا په څېر سم تشخيص نه دى شوى.
نوموړی زیاتوي، چې دغه ناروغي لومړی په باغران ولسوالۍ کې خپره شوه او اوس د دغه ولایت سنګین، ګرشک، موسی کلا او نادعلي ولسوالیو کې هم خپره شوې ده.
تېره اونۍ د هلمند ځايي چارواکو په دغه ولايت کې د دغې ناروغۍ د خپرېدو خبر ورکړ او ويې ويل چې په باغران ولسوالۍ کې نږدې شل تنه مړه شوي او روغتيايي ټيمونه سيمې ته رسېدلي دي.
د طالبانو د ادارې د عامې روغتیا وزارت په افغانستان کې په دې ناروغۍ د اخته کسانو د شمېر په اړه عمومي احصایې نه لري.
د دغه وزارت ویاند شرف زمان عمر وايي: «موږ د کولرا د مثبتو پېښو په اړه دقیق ارقام نه لرو.» خو هغه کسان چې شدید اسهال لري درملنه یې شوې او ناروغي یې تر یوه حده کنټرول شوې ده.
په زابل کې تر ۲۰۰ زيات کسان په يو ډول ساري ناورغۍ اخته سوي
په افغانستان کې د طالبانو د واکمنۍ له پیل راهیسې په دغه هېواد کې روغتیايي خدمات په بې ساري ډول کم شوي دي. له تیر کال راهیسې په افغانستان کې د کرونا ناروغۍ له امله د اخته کسانو او مړینو دقیق ارقام نه دي خپاره شوي.
د کولرا دغه ساري ناروغي دایکندي ولایت ته هم رسېدلې ده. ځینو سیمه ییزو رسنیو د دایکندي ولایت د سیمه ییزو طالب چارواکو له قوله لیکلي، چې دغه ناروغي د دایکندي په ناوې میش ولسوالۍ کې هم خپره شوې ده.
ویل کېږي چې په دايکنډي کې د کولرا د شکمنو ناروغانو شمېر ۷۴۷ ته رسېدلی دی.
د دغو چارواکو د معلوماتو له مخې، دغه ناروغي له لسو ورځو راهيسې په دايکنډي ولايت کې خپره شوې او له دې ډلې د سلو ناروغانو روغتيايي حالت نازک ښودل شوى دى.
د طالبانو د ادارې د عامې روغتیا وزارت په دايکنډي ولايت کې د دغې ناروغۍ د خپرېدو په اړه وايي: «له دې امله چې د هلمند ولايت د باغران ولسوالۍ ٣٠ سلنه برخه په دايکنډي پورې اړه لري، دا ناروغي خپره شوې او د ناروغانو درملنه دوام لري.»
دا وزارت په دایکندي ولایت کې د ناروغانو د شمیر په اړه کره شمیرې نه لري.
تر هلمند او دايکنډي ولايتونو مخکې دغه ناروغي په زابل ولايت کې خپره شوې وه او لسګونه کسان پرې اخته شوي وو.
د روغتیايي چارواکو په وینا په ناروغانو کې زیاتره ماشومان دي.
په ټولنیزو رسنیو کې په دې ناروغۍ د اخته کسانو عکسونه ښیې چې ناروغان په لاسونو کې تړلي سیروم له روغتیايي مرکزونو بهر په خلاص ځای کې بستري شوي دي.
ځکه دا مرکزونه اوس د زیاتو ناروغانو د منلو ظرفیت نه لري.
خو د عامې روغتیا وزارت وايي، په هغو سیمو کې چې دغه ناروغي خپره شوې، له مرکز څخه ۱۲ ساعته واټن لري او هلته اساسي روغتیايي اسانتیاوې نشته. د دغه وزارت د معلوماتو له مخې، د هلمند او دایکندي ولایتونو له مرکزونو څخه دغو سیمو ته روغتیايي ټیمونه استول شوي دي.
وچکالي، د څښاک د پاکو اوبو نشتوالی، د چاپېریال د حفظ الصحې نه مراعات او بې وزلي د دې ناروغۍ د اخته کېدو اصلي لاملونه دي.
که څه هم د کولرا درملنه شتون لري، خو روغتیایي امکاناتو نه درلودلو امله د خلکو تلفاتو نیوکې ډیرې کړي .